Τοπίο πέτρινο σμιλευμένο από το φώς και την αλμύρα. Τοπίο ποτισμένο από τον ανθρώπινο πόνο και τη νοσηρότητα της ανθρώπινης επινοητικότητας. Τοπίο όπου το μετεμφυλιακό ελληνικό αστικό κράτος ξετύλιξε όλη του την οργή για όσους το αμφισβήτησαν. Δίδυμα αδέρφια από παλιά, άλλωστε, το κράτος και η βία. Ο επισκέπτης, ακόμα και ξέροντας πως σε μερικές ώρες είναι ελεύθερος να τον εγκαταλείψει, κυριεύεται από το δέος αυτού του τοπίου και τη βία του. Των δεκάδων χιλιάδων ακούσιων κατοίκων του που τον πότισαν με το αίμα τους. Δίνοντας κάθε μέρα την μάχη της προσωπικής και κομματικής τιμής.
Να γεμίζει το σώμα σου πληγές που δεν προλαβαίνουν να κλείσουν.
Να κυριεύει το μυαλό σου η τρέλα
Να βλέπεις απέναντι τα φώτα της Αθήνας…
Η Μακρόνησος ανήκει το ίδιο σε αυτούς που άντεξαν, όσο και σε αυτούς που λύγισαν. Πολλές φορές η γραμμή είναι λεπτή. Πώς να κατηγορήσεις αυτούς που «λύγισαν»; Και ποιος θα αγκαλιάσει αυτούς που πάλεψαν και δεν άντεξαν; Αυτό το μεγάλο κόμμα των ηττημένων που θα κουβαλούν για πάντα μέσα τους την ντροπή. Η δήλωση μετανοίας όφειλε άλλωστε να διαβάζεται στο τέλος της λειτουργίας, ώστε να την ακούσει όλο το χωριό, να δημοσιεύεται στις εφημερίδες το όνομα του «ανανήψαντα». «Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος», που λέει και ο ποιητής
Αλλά και πόσο τσακισμένοι αυτοί που «άντεξαν»;;; Μόνος ο καθένας με τους δαίμονες του, όπως αυτή τη σκόνη που ως το τέλος της ζωής του κυνήγαγε ο Θανάσης Βέγγος…
«Δεν υπάρχουν γενναίοι, υπάρχουν μόνο αυτοί που δέχονται να πηγαίνουν χέρι – χέρι με το φόβο», μας λέει ο Λουίς Σεπούλβεδα, στη «σκιά του εαυτού μας». Δεν μπορείς να απαιτείς συνεχώς γενναιότητα, να χρειάζεσαι «ήρωες», δικούς σου «θεούς» και «αγίους», κατοίκους μιας υπερβατικής και ιδεαλιστικής σφαίρας. Οι «γενναίοι μας» δεν κυκλοφορούν στις μεγάλες πολιτείες που θα χτίζαμε, είναι οι σύντροφοι μας με τους οποίους βαδίζουμε μαζί στην πάλη για την κοινωνία των ελεύθερων και αυτόβουλων ανθρώπων. Είναι, δυνητικά, ο καθένας από μας, πάντα άνευ εγγυήσεων.
Σήμερα στο νησί συντελείται ένα ακόμα έγκλημα. Τα κτίρια και οτιδήποτε άλλο θυμίζει το κρατικό έγκλημα αφήνεται να καταρρεύσει, χωρίς καμία μέριμνα για την προστασία τους. Η Μακρόνησος μετατρέπεται εκ νέου σε μνημείο, αυτή τη φορά για τη θέληση του κράτους να διαγράψει την μνήμη. Η εκδίκηση απέναντι σε όσους το αμφισβήτησαν συνεχίζεται.
