Ο Τζο Μπάιντεν αποκαλεί τον Ρώσο πρόεδρο ‘’δολοφόνο’’. Δημόσιος χαρακτηρισμός προσωπικού χαρακτήρα ο οποίος δεν χρησιμοποιήθηκε διπλωματικά ούτε στις χειρότερες μέρες του ψυχρού πολέμου της πρώτης περιόδου.
Λίγες μέρες μετά, στην πρώτη επί Μπάιντεν συνάντηση στην Αλάσκα διπλωματικών αποστολών ανώτατου επιπέδου -υπουργών εξωτερικών- ΗΠΑ-Κίνας, οι Αμερικάνοι φροντίζουν να παραβιάσουν εμφατικά και πάλι το διπλωματικό πρωτόκολλο χρησιμοποιώντας ως συνήθως την κατηγορία ότι οι αντίπαλοί τους είναι αυτοί που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η προκλητικότητα σε περιεχόμενο και μορφή είναι εμφανής και χρησιμοποιείται απλά για να φθάσει το μήνυμα κήρυξης ενός νέου ψυχρού πολέμου παντού. Αυτό το κατάφεραν… Οι κύριοι αντίπαλοί τους για την παγκόσμια κυριαρχία, Ρωσία και Κίνα με συνάντηση των υπουργών τους των εξωτερικών Λαβρόφ και Ουάνγκ Γι στη νότια Κίνα, επισημοποιούν με επείγοντα τρόπο την πρόθεση ρωσοκινεζικής συνεργασίας ως μία πρώτη άμεση απάντηση στο νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Αυτή η πομπώδης επαναφορά της τακτικής του ψυχρού πολέμου από τις ΗΠΑ σηματοδοτεί την αρχή της επίσημης προσπάθειας επανάκτησης του αδιαφιλονίκητου της παγκόσμιας κυριαρχία τους. Ένας αγώνας οικονομικής και πολιτικής ηγεμονίας που ξεκίνησε με το τέλος του 2ου Π.Π, κατακτήθηκε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και κράτησε πολύ λίγο σε σύγκριση με τη διάρκεια άλλων τέτοιων ανάλογων ηγεμονιών.
Κόντρα στη διαμορφωνόμενη ροή της ιστορίας; Η θέση των ΗΠΑ
Η επιτυχία αυτής της πολιτικής σημαίνει και προϋποθέτει σε σημαντικό βαθμό πρακτικές κινήσεις που ανατρέπουν δρομολογημένες συμφωνίες που ευνοούν τα ιδιαίτερα συμφέροντα κρατών και περιφερειακών ολοκληρώσεων.
Παραδείγματα τέτοιων κινήσεων είναι:
– Ο Nord Stream 2 που θα δώσει παραμέτρους ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης…
– Οι πολύ αναπτυσσόμενες εμπορικές σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα όπου ελπίζεται ότι θα ανακτηθεί σημαντικό μέρος της Ευρωπαϊκής δυναμικής ανάπτυξης… (Κατά τη διάρκεια του 2020 η Κίνα, προσπερνώντας τις ΗΠΑ έγινε ο μεγαλύτερος εταίρος εξωτερικού εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.)
– Η δημιουργία του μεγαλύτερου εμπορικού μπλοκ στο κόσμο (RCEP) που προέκυψε από την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ των χωρών της Ασίας όπου συμμετέχουν οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι μεταξύ τους της περιοχής η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα…
– Η δυνατότητα με κριτήριο το τεχνολογικό και οικονομικό όφελος εγκατάστασης στα δυτικά Ευρωπαϊκά κράτη του Κινέζικου δικτύου 5G σε βάρος των αντίστοιχων Αμερικανικών που υστερούν τεχνολογικά.
-Τάσεις κρατών κύρια στη Νότια Αμερική να ακολουθήσουν δικό τους τρόπο ανάπτυξης ή άλλων όπως η Τουρκία που επιζητά την αυτοδύναμη παρουσία ως ισχυρής περιφερειακής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή. Που θα καταλήξει η διαμάχη για τους S400;
Θα γίνει λοιπόν δυνατόν να ακυρωθούν τέτοιου τύπου κινήσεις;
Που ποντάρουν οι ΗΠΑ ότι θα αντιστρέψουν αυτή την τάση η οποία τείνει να λάβει παγκόσμια χαρακτηριστικά;
Επενδύουν στην παρέμβαση του παγκόσμιου οικονομικού, πολιτικού και νομικού πλέγματος, στο οποίο παίζουν κυρίαρχο ρόλο (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα. ΠΟΕ κ.λπ.), και τη δράση των λεγόμενων αγορών.
Ταυτόχρονα εκτιμούν ότι η χρήση της αναμφισβήτητης στρατιωτικής τους ισχύος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σήμερα ως ένας αποτελεσματικός τρόπος επιβολής πολιτικών λύσεων.
Δύσκολα πράγματα. Η πολιτική την οποία ακολουθούν οι «εθνικές» κυβερνήσεις σε βασικούς τομείς της κάθε χώρας (και στις ΗΠΑ) είναι και υπόθεση των «αγορών».
Τα λόγια της Άγκελα Μέρκελ ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να μετατρέψουν τις χώρες τους ώστε να είναι «σύμφωνες προς την αγορά δημοκρατίες» στα πλαίσια ενός νέου καπιταλισμού τέρατος αφορά και τη χώρα της βέβαια. Έρχεται η ώρα που η ίδια, όπως και άλλοι, θα διαπιστώσει τι σημαίνει για τη χώρα της, συμφωνία με την «δημοκρατία των αγορών», και να πάρει θέση. Θα συναινέσει να γίνει το Γερμανικό κράτος μέρος του «κράτους των αγορών»; Θα είναι ένα υπόδειγμα και για πολλούς άλλους στη Δύση τουλάχιστον. Μέχρι τώρα έχουμε τέτοιου τύπου κινήσεις υποταγής από μικρότερα κράτη όπως η Ελλάδα. Τώρα το μήνυμα το οποίο με αλαζονεία έστελνε στους άλλους φθάνει και στη δική της πόρτα. Για να δούμε τι θα απαντήσουν οι Γερμανοί και αν μαζί τους θα συνταχθούν και όλα τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε.
Για να δούμε ποια είναι τα όρια τα οποία θα θέσουν οι ανάγκες εύρυθμης λειτουργίας των αγορών στις απειλές των Αμερικάνων. Ποια εμβέλεια έχει η απειλή ότι όποιος επιχειρήσει να φύγει από το ‘’μαντρί των ελεύθερων αγορών’’ θα τον τρώει ο λύκος; Ότι θα έχει οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές ίσως κατά περίπτωση συνέπειες.
Η θέση της Ανατολής- της Κίνας
Η θέση της Κίνας συμπυκνώνεται στα λόγια του προέδρου της Σι Τζινπίνγκ, κατά την ομιλία του φέτος στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.
«Οι διαφορές στην ιστορία, τον πολιτισμό και τα κοινωνικά συστήματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για ανταγωνισμό ή αντιπαράθεση, αλλά να αποτελούν κίνητρα για συνεργασία (…) Η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν καταστήσει σαφές, ξανά και ξανά, ότι η λανθασμένη προσέγγιση μέσω ανταγωνισμού και αντιπαράθεσης – με τη μορφή ψυχρού πολέμου, θερμού πολέμου, εμπορικού πολέμου ή τεχνολογικού πολέμου – θα πλήξει τελικά τα συμφέροντα του συνόλου των χωρών και θα υπονομεύσει την ευημερία όλων».
Η πολιτική αυτή έχει πλέον αποκτήσει υλική βάση.
Η κινεζική βιομηχανία χάλυβα αντιπροσωπεύει το 50% σχεδόν της παγκόσμιας παραγωγής χάλυβα .
Οι γενικότερες προοπτικές της Κινέζικης οικονομίας συμπυκνώνονται στην εκτίμηση του Centre for Economics and Business Research (CEBR, βρετανικό think tank) ότι η Κίνα θα είναι ως το 2028 η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, ξεπερνώντας τις ΗΠΑ πέντε χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι προβλεπόταν.
Δεν είναι λοιπόν χωρίς λόγο οι ανησυχίες που διατυπώνονται στην εφημερίδα «Καθημερινή» από τους επίσημους σαλτιμπάγκους των Αμερικάνικων πολιτικών. Επισημαίνεται ο κυρίαρχος φόβος της Δυτικής σκέψης η οποία πηγάζει από την εφαρμογή του πολλαπλά αποδεδειγμένου υποκριτικού δόγματος της ελεύθερης αγοράς. «…Είναι εντελώς παράλογο να απαιτείς, π.χ., από τους συμμάχους σου να μην επιλέξουν το κινεζικό σύστημα 5G αν καμία αμερικανική εταιρεία δεν μπορεί να προσφέρει ένα αντίστοιχο ολοκληρωμένο πακέτο. Ο καπιταλισμός κάνει θαύματα, αλλά έχει όρια. Και ποτέ δεν είχε ως αντίπαλο ένα υβριδικό μείγμα ισχυρού μονολιθικού κράτους και ευέλικτου καπιταλισμού…». Αναγνωρίζονται σημεία υπεροχής στον καπιταλισμό της Κίνας που επικεντρώνονται στον ενιαίο κεντρικό κρατικό έλεγχο και καθοδήγηση της αγοράς. Για να αντιμετωπιστεί απαιτείται συγκεντρωτισμός και υποταγή των κρατών της Δύσης (…όπως Ελλάδα) στη ¨δημοκρατία των αγορών¨. Οι μορφές αστικής δημοκρατίας οι οποίες αναπτύχθηκαν μεταπολεμικά είναι ασύμβατες με τις παρούσες ανάγκες του καπιταλισμού. Τα κράτη χρειάζεται να τιθασεύσουν περισσότερο τις πιέσεις που δέχονται στο εσωτερικό τους από το λαϊκό παράγοντα.
Ο κόσμος όμως αλλάζει
Καθώς από τα σχήματα αντιπαράθεσης των δύο υπερδυνάμεων ΗΠΑ-ΕΣΣΔ και μετέπειτα της κυριαρχίας από τη μόνη υπερδύναμη των ΗΠΑ, φαίνεται να περνάμε, σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα, σε ένα κόσμο όπου πολλά μικρά και μεγαλύτερα κράτη αρνούνται να υποθηκεύσουν και να συνδέσουν το μέλλον τους με την τύχη κάποιας υπερδύναμης.
Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν που ανακύπτει σε αυτή τη φάση είναι αν η τάση αυτή θα γίνει κανόνας ή θα επιστρέψουμε σε ένα νέο σχήμα αντιπαράθεσης υπερδυνάμεων με άλλους πρωταγωνιστές ή ακόμη χειρότερα στην επικράτηση ενός.
Οι ισχυρές απαντήσεις που προβάλλονται πάνω στο παγκόσμιο πολιτικό τραπέζι είναι οι δύο που προαναφέρθηκαν. Η απάντηση της Ανατολής και η απάντηση της Δύσης. Και οι δύο θεωρούν ότι διάγουμε μεταβατική περίοδο ασταθούς ισορροπίας η οποία θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στην επικράτηση του ισχυρότερου. Βασικό επιχείρημα η ιστορία. Έτσι γινόταν πάντα έτσι θα γίνει και τώρα.
Είναι η άποψη που παραβλέπει -παρόλο ότι τα γνωρίζει τα διδάσκει και πολλές φορές καμαρώνει γι΄αυτά- τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας. Αυτά τα οποία προκύπτουν από την όξυνση των ταξικών αντιπαραθέσεων και πολλές φορές οδηγούν σε επαναστάσεις. Γεγονότα που συνέβησαν συχνά -ακόμη και σε ειρηνικές περιόδους- και απετέλεσαν αποφασιστικό παράγοντα αλλαγών στο γεωπολιτικό χάρτη. Στη διάρκειά τους γεννήθηκαν κράτη, άλλαξαν κράτη και κοινωνικά πολιτεύματα.
Παρόλα αυτά τέτοια γεγονότα δεν αποτελούν πιθανή εικόνα στα πολιτικά σενάρια των επί χάρτου σχεδιαζόμενων πολιτικών αναλύσεων και συζητήσεων. Πλειοψηφούν οι λογικές οι οποίες επιχειρούν συνειδητά ή ασυνείδητα να απαλείψουν το ρόλο του ισχυρότερου παράγοντα εξέλιξης των ιστορικών γεγονότων, την πανταχού και πάντα παρούσα ταξική πάλη.
Οι σχεδιασμοί περιορίζονται σε συνθήκες που επικρατούν σε περιόδους γραμμικής εξέλιξης της ιστορίας χωρίς ασυνέχειες. Όμως σε τέτοιες περιόδους -όπως η σημερινή- εκκολάπτονται τεράστιες συγκρούσεις.
Σήμερα έχουν σχηματοποιηθεί δύο αντίπαλα στρατόπεδα με ανειρήνευτες αντιθέσεις. Ο θρόνος της ηγεμονίας έχει μία μόνο θέση. Όταν δεν αλλάζει με κληρονομικού τύπου συγκατάβαση συνοδεύεται με αιματηρές αναταραχές μεγάλης έκτασης. Η μεταφορά της οικονομικής και συνακόλουθα πολιτικής ηγεμονίας από την Δύση στην Ανατολή ή η αντιστροφή αυτής της ιστορικής εξέλιξης υπέρ της Δύσης θα συνοδευθεί από τεράστιες καταστροφές. Οι ηττημένοι θα βρεθούν -όπως πάντα συνέβη στην ιστορία- μπροστά σε πρωτόγνωρες συνθήκες. Η αποτυχία των ¨πάνω¨ να νικήσουν θα τους εμφανίσει γυμνούς, ηττημένους ανήμπορους να διοικήσουν στα μάτια του λαού της χώρας τους. Είναι η ώρα που καταρρέουν οι μέχρι τότε θεωρούμενες και επικρατούσες μεγάλες ιδέες. Ο καιρός στον οποίο δημιουργούνται συνθήκες όπου γεννούνται ριζοσπαστικού χαρακτήρα κοινωνικοπολιτικές αλλαγές. Σε τέτοιες συνθήκες επικράτησαν οι μπολσεβίκοι στη Ρωσία, οι ναζί στη Γερμανία αλλά και οι Αμερικάνοι απέκτησαν την ηγεμονία της Δύσης μετά το 2ο Π.Π.
Το τι θα γεννηθεί σε αυτή τη προετοιμαζόμενη συμπυκνωμένη φάση πολιτικών αναταραχών από την ίδια τη ζωή και την εντός της δράση παλιών και νέων πολιτικών υποκειμένων, γίνεται υπόθεση όλων.
