Lupo di mare
Με δεδομένη την προσεχή κατάρρευση του Ισλαμικού κράτους (ISIS),την διαφαινόμενη επίλυση της Συριακής κρίσης και το πλέγμα γεωπολιτικών σχέσεων των εμπλεκόμενων (ΗΠΑ – Ρωσίας)
Την 16η Απριλίου του 2017, οι Τούρκοι καλούνται να ψηφίσουν για μια συνταγματική μεταρρύθμιση η οποία εισάγει το προεδρικό σύστημα, με το οποίο καταργείται η θέση του πρωθυπουργού και δίνεται στον πρόεδρο η εξουσία να διορίζει και να αποπέμπει υπουργούς αλλά και να επεμβαίνει άμεσα στη δικαστική εξουσία.
Σύμφωνα με τον αρχηγό της Τούρκικης αντιπολίτευσης , η συνταγματική αναθεώρηση, ενδέχεται να επιτρέψει στον Ερντογάν να παραμείνει στην προεδρία ως το 2029. Παράλληλα δε η αντιπολίτευση τον κατηγορεί για απολυταρχικές συμπεριφορές καταγγέλλοντας ότι θα συγκεντρωθούν στα χέρια του οι τρεις εξουσίες . Με την υπογράμμιση ότι τέτοιες εξουσίες δεν είχε ούτε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, σαν ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας.
Σε αυτό το πολιτικό κλίμα εσωτερικής αντιπαράθεσης έρχονται να προστεθούν προς διαχείριση από τον Ερντογάν :
α ) Η αφύπνιση του Τουρκικού εφιάλτη .Δηλαδή το ενδεχόμενο δημιουργίας Κουρδικού κράτους .
β )Η εξομάλυνση των σχέσεων της με την Ρωσία .
γ ) Η ταυτόχρονη διπλωματική ρήξη της Άγκυρας με Γερμανία ,Ολλανδία και Αυστρία . Μια αντιπαράθεση με απρόβλεπτες εξελίξεις στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ.
Υπενθυμίζοντας το γεωπολιτικό αξίωμα ότι οι στρατηγικές και οι στρατηγικοί σχεδιασμοί των μεγάλων δυνάμεων δεν αντιλαμβάνονται χώρες αλλά χώρο θα προσπαθήσω στο μέτρο του δυνατού να αναλύσω τα τεκταινόμενη στη γειτονική μας Τουρκία .
Οι κατοικούμενες από Κουρδικές φυλές γεωγραφικές περιοχές στο βόρειο Ιράκ ,στη βόρεια Συρία και στην νοτιοανατολική Τουρκία δεσπόζουν σημαντικότατων εμπορικών δρόμων και βρίσκονται πολύ κοντά σε περιοχές με πλούσια ενεργειακά αποθέματα .
Κατά την διάρκεια του πολέμου στον Κόλπου το 1990 (κατά του Σαντάμ Χουσεΐν) καλλιεργήθηκαν από της ΗΠΑ οι προϋποθέσεις δημιουργίας Κουρδικής οντότητας . Έτσι μετά την ολοκλήρωση και της δεύτερης αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ το 2003 έχουμε σαν απόρροια της συνεργασίας (Αμερικανών – Κούρδων κατά του Σαντάμ ) , την αναγνώριση – παραχώρηση από μέρους των αμερικανών , του καθεστώτος αυτονομίας για τους Κούρδους του βορείου Ιράκ .Έτσι οι κούρδοι του Ιράκ συνεχίζουν να παρέχουν τη στρατιωτική τους συνδρομή στα αμερικανικά στρατεύματα που εδρεύουν και δρουν στο Ιράκ . Αυτή η κουρδική ομάδα είναι οι Πεσμεγκά και υπακούουν στις διαταγές της διοίκησης Μπαρτζανή .
Ενώ αυτά διαδραματίζονται στο Ιράκ, στη Συρία και στην Τουρκία στις περιοχές όπου ζουν και δραστηριοποιούνται οι Κούρδοι ,κουρδικές πολιτικοστρατιωτικές ομάδες, με κυριότερες το PKK και KDP έχουν μετατρέψει εκτεταμένες περιοχές των χωρών αυτών σε (νησίδες ) (ελεγχόμενες) από αυτές , όπου σε σχεδόν καθημερινή βάση διεξάγεται ένας σιωπηλός σφοδρός πολυμέτωπος ανταρτοπόλεμος κυρίως μεταξύ αυτών και των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και μεταξύ αυτών και των δυνάμεων του ISIS.
Οι δομές του PKK στην βόρεια Συρία (Ροζάβα) είναι πανίσχυρες ,καθώς μετρούν τέσσερις δεκαετίες παρουσίας και δράσης .Ενδεικτικά πρέπει να αναφερθεί ότι ούτε το καθεστώς Άσαντ ,ούτε η Τουρκία αλλά ούτε και οι δυνάμεις του ISIS κατάφεραν να εξαλείψουν τις δυνάμεις του.
Με δεδομένη την προσεχή κατάρρευση του Ισλαμικού κράτους (ISIS),την διαφαινόμενη επίλυση της Συριακής κρίσης και το πλέγμα γεωπολιτικών σχέσεων των εμπλεκόμενων (ΗΠΑ – Ρωσίας) σε αυτή την κρίση θα πρέπει να θεωρείται σαν δεδομένη μια de facto χειραφέτηση των Κούρδων της βορειοανατολικής Συρίας με διεθνή αναγνώριση.
Εδώ προκύπτει ένα βασικό ερώτημα .Αν δηλαδή είναι δυνατή η ανακήρυξη ενός μεγάλου ενιαίου και βιώσιμου Κουρδικού κράτους καθώς οι Κούρδοι του Ιράκ ,της Συρίας και της Τουρκίας έχουν αναχθεί από ΗΠΑ και ΡΩΣΙΑ σε παράγοντα περιφερικής σταθερότητας.
Ο γεωπολιτικός χώρος της Μ. Ανατολής είναι και θα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα ρευστός και επιρρεπής σε διαδοχικές ανατροπές ,κάτι που καθιστά την κάθε πρόβλεψη ατελή και παρακινδυνευμένη .
Αλλά από την μέχρι στιγμής διαφαινόμενη βούληση ΗΠΑ-ΡΩΣΙΑΣ προκρίνεται το σενάριο δυο κουρδικών μορφωμάτων. Ενός πρώτου Κουρδιστάν υπό το PKK που θα περιλαμβάνει εδάφη της βορειοδυτικής Συρίας και δυτικού Ιράκ χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτό και σε αυτή την φάση εδάφη της νοτιοανατολικής Τουρκίας , και ενός δεύτερου Κουρδιστάν αυτού που θα περιέχει τα εδάφη του βορείου Ιράκ υπό την ομάδα Μπαρτζανή.
Με δεδομένη την μέχρι σήμερα κάθετη αντίρρηση της Τουρκίας να δεχτεί στα σύνορα της ίδρυση Κουρδικού κράτους το οποίο σε δεύτερο χρόνο θα προκαλεί αποσχιστικές διεργασίες στις νοτιοανατολικές της επαρχίες (που κατοικούνται πλειοψηφικά από Κούρδους) , είναι και ο μεγάλος πονοκέφαλος – εφιάλτης του Ερντογάν που καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο μέχρι το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου αλλά και πολύ πέρα από αυτό το χρονικό όριο .
Το Τουρκικό κράτος είναι γνωστό ότι κατέχει ένα πολύ σημαντικό γεωπολιτικό χώρο .Όταν οι μεγάλες δυνάμεις προσεγγίζουν την Τουρκία για να την προσεταιριστούν σαν συμπαίκτη τους στα γεωστρατηγικά τους παιγνίδια η προσέγγιση πραγματοποιείται πάντα με την πάγια λογική του μεταξύ τους ανταγωνισμού . Έτσι η σύρραξη στη Συρία έχει δώσει στις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ – Ρωσία) την ευκαιρία να την προσεγγίσουν για να την χρησιμοποιήσουν με αυτή τη λογική . Ένας αναλυτής είναι υποχρεωμένος να συνεκτιμά με προσοχή τις εν θερμώ εξελίξεις , όπως επίσης και να μη σπεύδει σε εξαγωγή βιαστικών συμπερασμάτων πριν παγιωθούν οι ρευστές τάσεις και οι στρατηγικοί προσανατολισμοί του διεθνούς συστήματος .
Γι αυτό θα πρέπει στα πλαίσια του παραπάνω συλλογισμού να είμαστε προσεκτικοί και άκρως επιφυλακτικοί στη βιαστική εξαγωγή συμπερασμάτων όταν αντλούνται από έναν τεράστιο και καταιγιστικό όγκο ειδήσεων σχετικά με την προσέγγιση ΡΩΣΙΑΣ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ . Μιας αναμφίβολα σημαντικής εξέλιξης που υποδηλώνει την πρόθεση της Ρωσίας να θέσει τον Τουρκικό χώρο υπό την επιρροή της .
Ανεξαρτήτως του αν αυτό υλοποιηθεί ή όχι , η Ρωσία φαίνεται να αποκτά βραχυχρόνια ερείσματα με ενδεχομένη μακροπρόθεσμη τάση .Αυτά τα ερείσματα μέχρι στιγμής αφορούν ολική άρση των επιβληθεισών κυρώσεων ,προγραμματισμό και υλοποίηση ενεργειακών δομών καθώς οικονομική και τεχνολογική εξάρτηση σε τομείς όπως είναι ο τουρισμός και το εμπόριο .Αυτή η απόκτηση βραχυχρόνιων ερεισμάτων ενδέχεται μεσοπρόθεσμα να αποτελέσει το διαπραγματευτικό της χαρτί στη σκακιέρα των ακατάπαυστων γεωστρατηγικών παιγνίων του αδιάλειπτου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων .
Τέλος η απόφαση τριών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και συγκεκριμένα της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας να απαγορεύσουν ομιλίες Τούρκων υπουργών σε συγκεντρώσεις ομοεθνών τους για το κρίσιμο δημοψήφισμα της 16ηςΑπριλίου προκάλεσε ανοιχτό διπλωματικό πόλεμο με άγνωστες επιπτώσεις . Η Τουρκία από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου βιώνει παρατεταμένη ατμόσφαιρα πληγωμένου αντιδυτικού εθνικισμού .Η νέα κρίση με τις παραπάνω χώρες της ΕΕ ήρθε να ρίξει αλάτι σε αιμορραγούσες πληγές . Ενδεχόμενη και απειλούμενη από την Τουρκία κατάρρευση της συμφωνίας για το προσφυγικό θα έχει άμεσες επιπτώσεις για την Ελλάδα, παραμονές έναρξης της τουριστικής μας περιόδου.
Η τουρκική ηγεσία έχει προφανείς λόγους να ενδιαφέρεται για την πραγματοποίηση των πολιτικών συγκεντρώσεων οπαδών της σε χώρες της ΕΕ, όπου ζουν περίπου 2,5 εκατομμύρια Τούρκοι με δικαίωμα ψήφου (ενδεικτικό είναι ότι μόνο στη Γερμανία ζουν 1,4 εκατομμύρια). Πολύ περισσότερο, όταν στη μάχη του δημοψηφίσματος για τη συνταγματική αναθεώρηση, κάθε ψήφος είναι πολύτιμη.
Στοιχεία έγκυρων δημοσκοπήσεων ,δίνουν ισχνό προβάδισμα στο «ΝΑΙ» .Αν επικρατήσει το «ΟΧΙ», αυτό δεν θα σημάνει μόνο το τέλος στις φιλοδοξίες του Ταγίπ Ερντογάν να γίνει απόλυτος «μονάρχης» αλλά θα σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της 15χρονης κυριαρχίας του στα πολιτικά δρώμενα και σε μια περίοδο που η Τουρκική οικονομία διέρχεται κρίση .
Πολλοί είναι αυτοί που θα αναρωτηθούν .Καλά και από που πηγάζει αυτή η πρωτοφανής και αχαλίνωτη χρήση επιθετικής ρητορικής των τούρκων ηγετών κατά των τριών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων της Γερμανίας ,της Ολλανδίας και της Αυστρίας ;
Η απάντηση έρχεται αβίαστα από μια φαινομενικά είδηση ρουτίνας . Πρόσφατα στην Αττάλεια με αφορμή το Συριακό πραγματοποιήθηκε χωρίς ιστορικό προηγούμενο συνάντηση των αρχηγών των γενικών επιτελείων των ΗΠΑ ,της Ρωσίας και της Τουρκίας . Απούσα σε αυτή την συνάντηση η ΕΕ .Ένδειξη ότι η ΕΕ δεν μετράει στους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς ΗΠΑ και Ρωσίας στα θέματα ασφαλείας της Μέσης Ανατολής.
Συμπερασματικά έχω να πω ότι η συνεχής αποδυνάμωση του Κεμαλισμού μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα προκαλεί ισχυρές σεισμικές δονήσεις στα θεμέλια του Τουρκικού κράτους και τις οποίες δεν έχει κανείς την πολυτέλεια να παραβλέπει ή να αγνοεί . Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μοιάζει να στέκεται στο επίκεντρο ενός ισχυρού σεισμικού φαινομένου και παρά το εμφανέστατα πληθωρικό ηγετικό του προφίλ η πολιτική του επιβίωση στο νέο ισλαμικό καθεστώτος ,το οποίο είναι προσωπικό του δημιούργημα , είναι κάτι περισσότερο από αβέβαια.
Δεν αναφέρομαι κατ’ ανάγκη για τις επόμενες μέρες , εβδομάδες ή μήνες αλλά για τις ισχυρές πιέσεις που θα δέχονται τα θεμέλια του τούρκικου κράτους από τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες αλλά και από τις κυοφορούμενες αλλαγές στα θεμέλια του γεωπολιτικού χώρου στο οποίο ανήκει η Τουρκία και οι οποίες θα την επηρεάσουν .
