ΠΗΓΗ:aristerorevma.gr
Εισαγωγή
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε βαθιά κρίση που αγγίζει το οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό οικοδόμημα και τις διεθνείς σχέσεις. Οι κυριότερες αιτίες συνδέονται άμεσα με τις ασκούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τις αντιδημοκρατικές πρακτικές των κυρίαρχων ελίτ σε βάρος των λαών και εργαζόμενων της ΕΕ. Στις αντιλαϊκές αυτές πολιτικές προστίθεται και τα σχέδια «στρατιωτικοποίησης» (ReArm Europe), που θα αναλύσουμε εκτενέστερα στο σημερινό μας άρθρο, το οποίο έχει μια μεγαλύτερη έκταση απ’ ότι συνήθως.!!
1.Παρατεταμένη οικονομική ύφεση και ένταση ανισοκατανομή εισοδήματος
Εκδήλωση αυτών των πολιτικών είναι η παρατεταμένη ύφεση όλων σχεδόν των οικονομιών των χ-μ και η αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων με την υψηλή συγκέντρωση πλούτου σε λιγότερα χέρια.! Οι μεγαλύτερες χώρες Γερμανία και Γαλλία παραδέρνουν σε χρόνια ύφεση με αύξηση ΑΕΠ γύρω στο 1%. Είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση της γ.γ. του ΔΝΤ, Κ.Γκεοργκίεβα, ότι υπάρχει ορατός «κίνδυνος στασιμότητας στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρωζώνης, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της επιβραδυνόμενης ανάπτυξης, η οποία το 2025 αναμένεται να ανέλθει μόλις 0,8%.![1] Επίσης σύμφωνα με Έκθεση του «Εργαστηρίου των Παγκόσμιων Ανισοτήτων», το κατώτατο 50% της εισοδηματικής κλίμακας στην ΕΕ, κατείχε τo 2021 μόλις το 2%-7% του συνολικού πλούτου, ενώ το πλουσιότερο 10% κατείχε το 60%-80% του συνολικού πλούτου.[2] Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο 2009-2023, το φτωχότερο 50% των Ευρωπαίων πολιτών κατείχε κατά μέσο όρο το 4,8% του συνολικού πλούτου, ενώ το πλουσιότερου 5% κατείχε κατά μέσο όρο το 43,1% του συνολικού πλούτου.! Τα επίπεδα ανισοτήτων ασφαλώς διαφοροποιούνται μεταξύ χωρών, χωρίς ωστόσο να αλλάζουν τη δομή ανισοκατανομής μεταξύ υψηλών και χαμηλών εισοδημάτων η οποία είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον αριθμό των πολιτών.
2.Εξωτερική Πολιτική και πολιτική Άμυνας & Ασφάλειας της ΕΕ
Ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο στη ζωή των ευρωπαίων πολιτικών τα τελευταία χρόνια έχει παίξει η εξωτερική πολιτική των κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ, με κύρια έκφραση τον πόλεμο της Ουκρανίας, η οποία έχει επιφέρει πλήγμα στους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, καθώς στη συνοχή και βιωσιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την πολιτική «κυρώσεων» κατά της Ρωσίας και το «πάγωμα» των οικονομικών σχέσεων ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, η ΕΕ στην ουσία «πυροβόλησε τα πόδια της» (!), χωρίς να προκαλέσει κανένα ουσιαστικό πρόβλημα στη Ρωσία. Ήδη πολλές χώρες και ιδιαίτερα η Γερμανία βιώνουν άμεσα τις συνέπειες (οριακή αύξηση ΑΕΠ, τάσεις αποβιομηχάνισης, κ.ά.). Η ανατίναξη των αγωγών αερίου «Nord Stream», η προμήθεια ακριβότερου LNG από τις ΗΠΑ, τα εξοπλιστικά «πακέτα» προς την Ουκρανία και η διακοπή των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία, αποκαλύπτουν μια πτυχή των συνεπειών της λαθεμένης εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Έκφραση αυτής τη πολιτικής είναι και το πρόγραμμα «στρατιωτικοποίησης» της ΕΕ με τον τίτλο «ReArm Europe».[3]
Ειδικότερα στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ την τελευταία δεκαετία και ιδιαίτερα μετά το 2020, υπήρξαν δραστικές αλλαγές κάτω από την πίεση των ΗΠΑ. Η θετική εμπειρία της συνεργασίας μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας, η λεγόμενη ‘Οστπολιτίκ’ επί κυβερνήσεων Μπράντ, Σρέντερ και Μέρκελ (στα πλαίσια της οποίας η Γερμανία αγόραζε φθηνό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και πωλούσε βιομηχανικά προϊόντα), εγκαταλείφθηκε κάτω από τις πιέσεις των ΗΠΑ και το «δόγμα» της συνεχούς επέκτασης του ΝΑΤΟ Ανατολικά. Παρά τις σαφείς δεσμεύσεις που είχαν δοθεί στη Ρωσία το 1991 από τους Νατοϊκούς συμμάχους (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία), ότι δεν θα γίνει …«ούτε ίντζα» επέκτασης του ΝΑΤΟ Ανατολικά, στην πορεία έγιναν πέντε κύματα επέκτασης με την ένταξη συνολικά 17 χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και τέθηκε στόχος ένταξης κι της Ουκρανίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη «Διακήρυξη Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας» το 1991, υπήρξε δέσμευση με ρητή αναφορά στη σχετική «Διακήρυξη», ότι «η Ουκρανία θα είναι ένα αδέσμευτο, μη πυρηνικό και ουδέτερο κράτος».[4] Τα σχέδια επέκτασης του ΝΑΤΟ είχαν προφανή στόχο τη στρατηγική «περικύκλωσης» της Ρωσίας, πράγμα που αποτέλεσαν πρόκληση για την ασφάλεια της και στην ουσία αποτέλεσαν την αιτία του πολέμου με την Ουκρανία, με αρνητικές συνέπειες, τόσο για το λαό της Ουκρανίας όσο και της Ρωσίας και με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και τεράστια καταστροφή υλικών πόρων.
Την κύρια ευθύνη για την έκρηξη του πολέμου, έχουν κατ’ αρχάς οι ΗΠΑ και οι μεγάλες ευρωπαϊκές ΝΑΤΟϊκές χώρες (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία), οι οποίες με πολιτικό «όργανο» τον ουκρανό πρόεδρο Βλαδιμήρ Ζελένσκι (έχοντας στήριγμα τις ακροδεξιές-φασιστικές ομάδες ΑΖΟΦ), σαμπόταραν τις Συμφωνίες Μίνσκ Ι & ΙΙ (2015) και της Κωνσταντινούπολης (2022). Είναι πολύ αποκαλυπτική μεταγενέστερη ομολογία της Άνγκελα Μέρκελ, ότι οι συμφωνίες του Μινσκ Ι & ΙΙ, είχαν στόχο να δώσουν χρόνο στην Ουκρανία να εξοπλιστεί.![5] Το ίδιο «σενάριο» επαναλήφθηκε στις διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης μετά το ξέσπασμα του πολέμου (2022), όπου με παρέμβαση του άγγλου πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, η συμφωνία τελικά δεν τελεσφόρησε.[6] Παράλληλα καταστράφηκαν οι ενεργειακές υποδομές συνεργασίας μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας (ανατίναξη αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream Ι & ΙΙ Σεπτέμβρης 2022).
Από την άλλη εντάθηκε η καλλιέργεια ψυχροπολεμικών και «ρωσοβοβικών» αντιλήψεων, οι οποίες εκτός από τις συνεχιζόμενες οικονομικές κυρώσεις, με τις δηλώσεις και αντιδημοκρατικές πρακτικές της Επιτρόπου Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, πήραν έντονες παραληρηματικές μορφές, η οποία έφτασε στο σημείο απαγόρευσης συμμετοχής εκπροσώπων των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ στον εορτασμό της 80ής επετείου από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη Μόσχα,[7] εντείνοντας το ψυχροπολεμικό κλίμα και αμφισβητώντας θεμελιώδη δικαιώματα εθνικής κυριαρχίας των χ-μ.!
3.Οι διεθνείς γεωπολιτικές αλλαγές και το Πρόγραμμα «ReArm Europe»
Η άνοδος στην προεδρία των ΗΠΑ του Ντόναλτ Τράμπ, σηματοδότησε σημαντικές αλλαγές στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις των ΗΠΑ, τόσο με τις ανταγωνιστικές χώρες (πχ. Κίνα), όσο και με φιλικές (πχ. ΕΕ, Ιαπωνία, κ.ά.), κυρίως με την επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων στις ΗΠΑ. Η αύξηση των δασμών θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και θα εντείνει τα φαινόμενα ύφεσης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Παράλληλα υπήρξαν αλλαγές στο θέμα του πολέμου στην Ουκρανία, με την άρνηση των ΗΠΑ να συνεχίσουν τη στήριξη ενός πολέμου με «υψηλό αντίτιμο» χωρίς προοπτική νίκης. Η αντίδραση της ΕΕ, ήταν όχι απλά αμήχανη, αλλά κυρίως σε λάθος κατεύθυνση. Αντί να αδράξει την ευκαιρία αποδέσμευσης από ένα πόλεμο στον οποίο είχε ουσιαστικά συρθεί από τις ΗΠΑ επί προεδρίας Μπάϊντεν, επιμένει στη πολύμορφη στήριξη του, με ένταση της εχθρότητας κατά της Ρωσίας και επιβολή όλο και νέων οικονομικών κυρώσεων, ενώ υποστηρίζει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα ανακοίνωσε την προώθηση προγράμματος επανεξοπλισμού και «στρατιωτικοποίησης» των οικονομιών της ΕΕ (ReArm Europe), ύψους 800 δις € για τα επόμενα χρόνια, εγκαταλείποντας το σχέδιο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας (δηλ. παραγωγικής ανασυγκρότησης) των οικονομιών της ΕΕ αναλόγου ύψους (800 δις) που είχε προτείνει ο πρώην Επίτροπος Μάριο Ντράγκι[8] και το οποίο είχε θετική αποδοχή από την ηγεσία της ΕΕ.
Ωστόσο κυβερνητικά στελέχη από χώρες της ΕΕ και πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν εκφράσει έντονη αντίθεση στα σχέδια «στρατιωτικοποίησης» των οικονομιών της ΕΕ. Συγκεκριμένα ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, ζήτησε από το ΝΑΤΟ την εξαίρεση της Ισπανίας από την αύξηση του στόχου για αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, σύμφωνα με επιστολή προς τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε.[9] Επίσης ο ιταλός υπουργός Άμυνας σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Πάδοβα (Ιούνιος 2025), δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης και ο ρόλος της Ευρώπης έχει παρέλθει».![10] Επίσης έντονες αντιδράσεις υπάρχουν από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) Γερμανίας το οποίο συμμετέχει στην κυβέρνηση, όπου εξέχοντα στελέχη του σε «Μανιφέστο» που κυκλοφόρησαν τον Ιούνιο 2025, έχουν εκφραστεί κατά του προγράμματος αύξησης των στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ και «επαναξοπλισμού» της ΕΕ, ενώ τάσσονται υπέρ της άμεσης έναρξης διπλωματικών συζητήσεων με Ρωσία, για αποκλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία και εδραίωσης της εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών αντί της συνέχισης της κούρσας των εξοπλισμών.[11]
Τέλος έντονες αντιδράσεις υπήρξαν και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόσο για τις διαδικασίες έγκρισης του «ReArm Europe», όσο και τις προεκτάσεις εφαρμογής του. Εκτός από αντιδράσεις αριστερών κομμάτων και ευρωβουλευτών, η Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα αμφισβήτησε τη νομική βάση απόφασης της Commission για έγκριση του σκέλους «SAFE» του «ReArm Europe»,[12] που προβλέπει αμυντικό δάνειο 150 δις € στο όνομα της ΕΕ, ενώ θα έπρεπε κανονικά να περάσει από τις διαδικασίες διαβούλευσης και έγκρισης από το Ευρωκοινοβούλιο και όχι απλά με επίκληση του άρθρου 122 της Συνθήκης στο όνομα του «κατεπείγοντος».!
4.Τι προβλέπει το σχέδιο «στρατιωτικοποίησης» της Ευρώπης
Το σχέδιο στρατιωτικοποίησης «ReArm Europe», προβλέπει τον διπλασιασμό των στρατιωτικών δαπανών κάθε χώρας, από 2% κατά μέσο όρο σήμερα, στο 5% του ΑΕΠ σε βάθος δεκαετίας. Να σημειωθεί ότι οι στρατιωτικές δαπάνες των 27 κ-μ της ΕΕ το 2024 ανήλθαν σε 326 δις € (ή 1,9% του ΑΕΠ), σε σχέση με 200 δις το 2020 και 150 δις το 2010.[13] Το σχέδιο «ReArm Europe», συνολικού ύψους 800 δις €, προβλέπει κάλυψη κατά 650 δις από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών με ενεργοποίηση «εθνικής ρήτρας διαφυγής» των στρατιωτικών δαπανών (ρήτρα παρέκκλισης 1,5% του ΑΕΠ επί πλέον των προβλέψεων 3% του Συμφώνου Σταθερότητας) και τα υπόλοιπα 150 δις με δανεισμό μέσω του «ειδικού χρηματοδοτικού εργαλείου» «SAFE» (Security Action of Europe). Παρ’ ότι η εφαρμογή της «ρήτρας παρέκκλισης» δίνει τη δυνατότητα αύξησης των στρατιωτικών δαπανών μέσω αύξησης ελλειμμάτων των προϋπολογισμών και δανεισμού, υπάρχει σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, σοβαρό πρόβλημα[14], διότι ο δημόσιος δανεισμός αυξάνει το χρέος και τις δαπάνες εξυπηρέτησης του. Επίσης προβλέπεται χρηματοδότηση των κ-μ και από το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής» για πραγματοποίηση επενδύσεων στον αμυντικό τομέα, καθώς και χρηματοδότηση στρατιωτικών έργων από την «Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων» και την «Ένωση Αποταμίευσης και Επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων».
Στις χρηματοδοτήσεις μέσω του προγράμματος «SAFE» προβλέπεται ακόμα η συμμετοχή και χωρών εκτός ΕΕ, αλλά εντός του ΝΑΤΟ (Βρετανία, Νορβηγία, Τουρκία), υποτιμώντας τα υπάρχοντα προβλήματα εθνικής ασφάλειας χωρών της ΕΕ, όπως Ελλάδας και Κύπρου, εξ’ αιτίας της επιθετικότητας της Τουρκίας (που θα δούμε αναλυτικά στη συνέχεια). Η συμμετοχή της Τουρκίας προωθείται μέσω της εξαγοράς ευρωπαϊκών εταιριών παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού, καθώς και συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας ευρωπαϊκών και τουρκικών εταιριών. Επίσης υπάρχει δυνατότητα έμμεσης συμμετοχής εταιριών του Ισραήλ στα προγράμματα χρηματοδότησης, τα οποία τελικά αποτελούν ευθεία υποστήριξη της επιθετικής πολιτικής του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα στην πολιτική γενοκτονίας του λαού της Παλαιστίνης.!
5.Ανεδαφικοί ισχυρισμοί υπέρ του «ReArm Europe» από τις κυρίαρχες ελίτ της ΕΕ
Η ανακοίνωση του σχεδίου «ReArm Europe/Readiness 2030» από την πρόεδρο της Commission Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, τον Απρίλιο του 2025, στηρίχτηκε σε ορισμένες αιτιάσεις οι οποίες σε μεγάλο βαθμό έχουν χαρακτήρα μύθου. Ο πρώτος ισχυρισμός για την αναγκαιότητα του σχεδίου, στηρίζεται το μύθο περί «επιθετικότητας της Ρωσίας», η οποία κατά την Φον ντερ Λάιεν, είναι θέμα χρόνου να συνεχίσει την επέκταση της και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μετά την κατάληψη της Ουκρανίας γι’ αυτό και η ανάγκη στήριξης της. Επίσης σύμφωνα με δήλωση του γερμανού υπουργού άμυνας Μπόρις Πιστόριους, η Γερμανία «χρειαζόμαστε αμυντικό προϋπολογισμό τουλάχιστον 80 δισεκατομμυρίων € άμεσα και όχι μετά το 2028, «για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις που έχουμε λόγω της αυστηρότερης κατάστασης ασφαλείας. Εάν ο Πούτιν επιτεθεί, πρέπει να είμαστε σε θέση να διεξάγουμε τον πόλεμο».[15] Ωστόσο ο συγκεκριμένος ισχυρισμός συγκαλύπτει την προφανή επιδίωξη της ΕΕ για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όχι μέσω της σύγκλισης των οικονομιών, με μείωση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων, κλπ, αλλά κυρίως μέσω της «χωρικής ολοκλήρωση» της ΕΕ, με τη διεύρυνση της προς Ανατολάς, η οποία παράλληλα ανοίγει έμμεσα το δρόμο και για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, με κύριο στόχο την στρατηγική περικύκλωση της Ρωσίας.
Όσο για την εμμονή οικονομικής και στρατιωτικής στήριξης του καθεστώτος Ζελένσκυ, κύριος στόχος είναι η επιδίωξη φθοράς της Ρωσίας «με τη θυσία και του τελευταίου ουκρανού» (!!). Σύμφωνα με δήλωση του Ούγγρου Πρωθυπουργού Βίκτωρ Όρμπαν, «Οι Βρυξέλλες πιστεύουν ότι πρωταρχικός στόχος είναι να ‘πολεμήσουν τη Ρωσία στην Ανατολή’…. Σύμφωνα με τη στρατιωτική προπαγάνδα των Βρυξελλών, η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί στις χώρες της ΕΕ και στο ΝΑΤΟ και μόνο ένα προληπτικό χτύπημα μπορεί να το αποτρέψει…. Συνεχίζοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία, η ΕΕ ουσιαστικά πραγματοποιεί ένα προληπτικό χτύπημα… Η σημερινή ηγεσία της ΕΕ ενδιαφέρεται περισσότερο για την καταπολέμηση της Ρωσίας, παρά για τη βελτίωση της ευημερίας των χωρών μελών της».[16] Από την άλλη με την παράταση του πολέμου στην Ουκρανία, η ηγεσία της ΕΕ επιδιώκει προφανώς να κερδίσει χρόνο για την ανάπτυξη του προγράμματος «ReArm Europe» και τροφοδότηση με όπλα την Ουκρανία, ενώ παράλληλα μετά το 2030 θα προβάλλει με όρους αυξημένης ιμπεριαλιστικής ισχύος, τόσο απέναντι στη Ρωσία, όσο και στις άλλες μεγάλες δυνάμεις, κυρίως ΗΠΑ και Κίνα.!
Η απάντηση της Ρωσίας σε αυτήν την πολιτική, είναι σαφώς αμυντική. Κατά αρχάς στην κινδυνολογία ότι προτίθεται τάχα να επιτεθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο πρόεδρος Πούτιν έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη ότι δεν υπάρχει καμιά τέτοια πρόθεση της Ρωσίας προς καμιά χώρα της ΕΕ.[17] Κύριος στόχος της στον πόλεμο με την Ουκρανία, ήταν και παραμένει η αποτροπή ένταξης της στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τη σχετική «Διακήρυξη Ανεξαρτησίας» της το 1991, ότι «θα είναι ένα αδέσμευτο, μη πυρηνικό και ουδέτερο κράτος».! Ωστόσο η ρωσική κυβέρνηση μέσω του εκπροσώπου της δήλωσε ότι «η στρατιωτική ενίσχυση της ΕΕ θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή»[18] και ότι η ανάπτυξη του προγράμματος «ReArm Europe» θα ληφθεί υπόψη στο μελλοντικό εξοπλιστικό της πρόγραμμα.! Αυτό δείχνει για μια ακόμα φορά, ότι η λογική της «κούρσας των εξοπλισμών» δεν έχει οροφή και το μόνο αποτέλεσμα που έχει είναι να φέρνει πιο κοντά το ενδεχόμενο στρατιωτικής σύγκρουσης, με όλες τις τραγικές συνέπειες προς πάσα κατεύθυνση.!
Ένας δεύτερος ισχυρισμός για την αναγκαιότητα του σχεδίου «ReArm Europe», είναι η ανάγκη στρατιωτικής απεξάρτησης της ΕΕ από τις ΗΠΑ, η οποία δικαιολογείται τόσο με τη μείωση των δαπανών στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη, όσο και από την αλλαγή στάσης των ΗΠΑ στον πόλεμο της Ουκρανίας και η ανάγκη στήριξης της. Μάλιστα κατά την ανάληψη της εξάμηνης προεδρίας του «Συμβουλίου της ΕΕ» από τη Δανία, η Μιέρ Μπιέρ, υπουργός ευρωπαϊκών υποθέσεων της Δανίας και υπεύθυνη για την νέα προεδρία δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να ξοδέψει περισσότερα για την άμυνα της, η δε πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν, δήλωσε ότι «είναι προς το συμφέρον τόσο της Δανίας όσο και της Ευρώπης να στηρίξουμε το Κίεβο γιατί ο πόλεμος δεν ήταν ποτέ μόνο κατά της Ουκρανίας, αλλά και του μέλλοντος της Ευρώπης».[19] Ωστόσο στην ουσία το πρόβλημα δεν αφορά απλά την αμυντική ανεξαρτησία της ΕΕ από τις ΗΠΑ, όσο την ανακατανομής κονδυλίων στήριξης του ΝΑΤΟ για την ελάφρυνση του βάρους των ΗΠΑ και την αύξηση της οικονομικής και στρατιωτικής συμμετοχής της ΕΕ στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ.
Τέλος ένας ακόμα ισχυρισμός για την αύξηση της παραγωγής πολεμικού εξοπλισμού, αφορά την ιδέα χρησιμοποίησης της «στρατιωτικοποίησης» ως μοχλό γενικότερης τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της ΕΕ. Εκτιμάται ότι η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών κατά 1,5% το χρόνο στα πλαίσια του προγράμματος «ReArm Europe», μέχρι να φθάσουν το 5% του ΑΕΠ, θα ανακόψει την ύφεση και θα ενισχύσει τις τάσεις ανάκαμψης των οικονομιών της ΕΕ-27 στα επόμενα χρόνια. Ωστόσο από την ιστορική εμπειρία έχει αποδειχτεί, ότι οι στρατιωτικές δαπάνες έχουν μειωμένη επίδραση στην ανάπτυξη λόγω χαμηλού πολλαπλασιαστή (περιορισμένο εύρος πολλαπλασιαστικών διακλαδικών διασυνδέσεων και επιδράσεων στην οικονομία). Οι στρατιωτικές δαπάνες είναι σαν να πετάς «πλούτο στο πηγάδι».!! Αναπόφευκτα θα στερήσουν επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς με αυξημένο πολλαπλασιαστή (μεταποίηση, υποδομές, οικολογική και ενεργειακή μετάβαση, ψηφιακή τεχνολογία, κ.ά.). Οι επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς είναι οι μόνες που μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα, την αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων, τη διεύρυνση της καταναλωτικής ζήτησης και την βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας.!
6.Οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το ReArm Europe
Από την εξέταση των βασικών πτυχών του προγράμματος «επαναξοπλισμού» της ΕΕ, προκύπτει το κρίσιμο ερώτημα για τις πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές, κλπ, συνέπειες από την προώθηση του. Ας δούμε κατ’ αρχάς «ποιοι κερδίζουν» και «ποιοι χάνουν» συγκεκριμένα από τις επιλογές του.!!
Από την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, κερδισμένες θα είναι κατ’ αρχάς οι ΗΠΑ με τη μείωση των δαπανών στήριξης του ΝΑΤΟ και την παραμονή στρατευμάτων στην Ευρώπη, καθώς επίσης και οι πολεμικές βιομηχανίες των ΗΠΑ, με την αύξηση της πώλησης οπλικών συστημάτων στην ΕΕ, άμεσα και μακροπρόθεσμα, μαζί και την αγορά οπλικών συστημάτων από την ΕΕ και διάθεση τους στην Ουκρανίά.[20] Επίσης ωφελημένες θα είναι οι αμερικάνικες πολυεθνικές ενέργειας, με τις συνεχιζόμενες πωλήσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε υψηλότερες τιμές, σε σχέση με τις χαμηλότερες που θα είχαν οι χ-μ της ΕΕ αν συνέχιζαν να προμηθεύονταν από τη Ρωσία. Κατά προέκταση η αμερικάνικη οικονομία θα περιορίσει συνολικά το εμπορικό έλλειμμα της με την ΕΕ, καθώς και με την επιβολή πρόσθετων δασμών στα εξαγόμενα από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ, που θα εντείνουν τα υφεσιακά της φαινόμενα στις χ-μ της ΕΕ.!!
Από την άλλη η ΕΕ, με το σχέδιο «επανεξοπλισμού» (ReArm Europe), αποκαθιστά ως ένα βαθμό την ιμπεριαλιστική της ισχύ σε στρατιωτικό επίπεδο, ενώ ιδιαίτερα ωφελημένες θα είναι οι πολεμικές βιομηχανίες των ισχυρών χωρών (Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας) και άλλων μελών του ΝΑΤΟ (Αγγλία, Τουρκία, κλπ). Προφανώς το ΝΑΤΟ θα ενισχυθεί συνολικά με συμβατικά όπλα. Επίσης σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι ευρωπαϊκή ελίτ επιδιώκει κέρδη και μέσω της παραπέρα διείσδυσης προς Ανατολάς, με τη σχεδιαζόμενη συμμετοχής της ΕΕ σε σχέδια «ανοικοδόμησης» της Ουκρανίας (έγιναν ήδη οι πρώτες συσκέψεις στη Ρώμη), ελπίζοντας να …«αρπάξουν» κάτι και από τις «σπάνιες γαίες», τις οποίες ήδη έχουν …«καπαρώσει» οι ΗΠΑ σε συμφωνία με το Ζελένσκυ, με «αντιπαροχή» την προμήθεια πολεμικού υλικού. Εν ολίγοις οι ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί, ενέχουν πάντα τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις και προοπτικές!!
Ωστόσο αυτή είναι η μία όψη.!! Υπάρχει και η άλλη όψη. Η «σκοτεινή», η αντιδημοκρατική, η αντιλαϊκή, η αντι-περιβαλλοντική διάσταση, που θα είναι σε βάρος της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και του βιοτικού επιπέδου των λαών της ΕΕ. Οι τεράστιοι οικονομικοί πόροι που θα σπαταληθούν σε εξοπλιστικά προγράμματα, θα είναι σε βάρος των κοινωνικών δαπανών και της αντιμετώπισης κρίσιμων αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων, ιδιαίτερα της κλιματικής κρίσης, με τα ακραία καιρικά φαινόμενα (μεγάλες πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, παρατεταμένοι καύσωνες, ξηρασίες, κλπ), που έχουν σοβαρές συνέπειες στην οικονομία και την κοινωνία. Από την άλλη σε ότι αφορά τους κοινωνικούς πόρους που συνδέονται με τον προϋπολογισμό της ΕΕ, άρχισαν ήδη οι πρώτες συζητήσεις για περικοπές των κονδυλίων στήριξης της «κοινής αγροτικής πολιτικής» (ΚΑΠ) που απορροφά το 1/3 των κονδυλίων του προϋπολογισμού της ΕΕ που το ύψος τους το 2025 ανέρχεται σε 200 δις €. Οι αρχικές εκτιμήσεις μιλούν για περικοπές της ΚΑΠ γύρω στο 25%, πράγμα που θα έχει δραματικές συνέπειες στην αγροτική οικονομία και ιδιαίτερα στους μικρομεσαίους αγρότες!!
Υπάρχουν επίσης σχέδια χρήσης των αδιάθετων κονδυλίων του «Ταμείου Ανάκαμψης», ύψους 93 δις, για το εξοπλιστικό πρόγραμμα, που θα πλήξει αναπτυξιακά προγράμματα. Το μόνο ποσό που διαφαίνεται ευκολότερη η εύρεση του, είναι τα 150 δις του «SAFE» μέσω δανεισμού της ΕΕ (έκδοση ευρωομόλογου), ενώ το ποσό των 650 δις προβλέπεται να καλυφθεί από τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών (αύξηση αμυντικών δαπανών από 2% σε 5% του ΑΕΠ). Ωστόσο δεν είναι καθόλου εύκολο να εξασφαλιστεί κι αυτό, διότι οδηγεί σε περικοπές κοινωνικών και αναπτυξιακών δαπανών, σε επιβολή πρόσθετων φόρων και σε κρατικό δανεισμό με αύξηση του δημόσιου χρέους και των δαπανών εξυπηρέτησης του.! Όλα αυτά έχουν έναν παραλήπτη. Τα λαϊκά στρώματα και κυρίως τους μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και γενικά λαϊκά στρώματα των οποίων οι περικοπές εισοδημάτων και η μείωση των κοινωνικών δαπανών θα εντείνουν τα φαινόμενα φτωχοποίησης, ενώ η μείωση της καταναλωτής ζήτησης, θα έχει αρνητική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη, στην αύξηση της απασχόλησης και του ΑΕΠ.! Από την άλλη θα ενταθεί ο περιορισμός των εργασιακών δικαιωμάτων και ο αυταρχισμός στην αντιμετώπιση των απεργιακών και κινηματικών λαϊκών διαμαρτυριών.
Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από το πρόγραμμα «ReArm Europe», δεν θα είναι προφανώς ισοδύναμες στις χ-μ της ΕΕ. Οι χώρες με αναπτυγμένη πολεμική βιομηχανία (πχ. Γαλλία, κ.ά.) θα έχουν οικονομικά οφέλη από τις πωλήσεις πολεμικού υλικού προς τις υπόλοιπες χώρες, κυρίως τις μικρότερες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Ταυτόχρονα ο προσανατολισμός των δαπανών σε εξοπλισμούς, θα στερήσει αναπόφευκτα πόρους προς άλλους κρίσιμους τομείς και ειδικότερα προς το περιβάλλον για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ειδική έρευνα που έγινε για λογαριασμό του Γραφείου Ζητημάτων Αφοπλισμού του ΟΗΕ,[21] εκτιμάται ότι η αλματώδης αύξηση των εξοπλισμών στα επόμενα χρόνια, θα επιδεινώσει δραματικά την κλιματική κρίση. Μόνο οι χώρες του ΝΑΤΟ και το περιβόητο πρόγραμμα «ReArm Europe», θα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με τουλάχιστον 200 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Υπολογίζεται ότι κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του μεριδίου ΑΕΠ που καταλήγει σε εξοπλισμούς, αυξάνει τις εθνικές εκπομπές CO2 μεταξύ 0,9% και 2%.!!
Τέλος προκύπτει ένα ακόμα κρίσιμο ερώτημα. Κατά πόσο θα προχωρήσει τελικά το πρόγραμμα «ReArm Europe» με τέτοια προβλήματα που δημιουργεί, λαμβάνοντας υπ’ όψη και το δυσμενή οικονομικό ορίζοντα για την πορεία των ευρωπαϊκών οικονομιών, μετά μάλιστα την αύξηση των δασμών εκ μέρους του Τραμπ ύψους 30% σε όλες τις εισαγωγές προϊόντων από την ΕΕ (και από Μεξικό), από την 1η Αυγούστου 2025.[22] Η νέα δασμολογική πολιτική αναμένεται να πλήξει σοβαρά τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ (το κόστος τους εκτιμάται σε 150 δις € ετησίως), με σοβαρές επιπτώσεις σε κρίσιμους τομείς όπως αυτοκινητοβιομηχανία, φάρμακα, μηχανήματα, αγροτικά προϊόντα, κ.ά. Ιδιαίτερα για τη Γερμανία και τις μεγάλες βιομηχανίες της, η επιβολή των νέων δασμών αποτελεί άμεση απειλή για την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα των εξαγωγών της. Ακόμα κι αν υπάρξουν αντίμετρα από την ΕΕ, η κατάσταση περιπλέκεται παρά βελτιώνεται. Η απάντηση με αντίμετρα της ΕΕ θα εντείνει τους οικονομικούς ανταγωνισμούς. Ας μην ξεχνάμε την ιστορική εμπειρία ότι οι διϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις μπορούν να πάρουν και άλλες πιο ακραίες μορφές.!!
8.Τι σημαίνει για την Ελλάδα το πρόγραμμα ReArm Europe
Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη στην κορυφή των χωρών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ (εκτός τις ΗΠΑ), στις πολεμικές δαπάνες οι οποίες ξεπερνούν το 3,1% του ΑΕΠ.!! Εν όψει του «ReArm Europe», έχει εξαγγείλει νέο πρόγραμμα εξοπλισμών ύψους 28 δις € την προσεχή δεκαετία, ενώ βρίσκεται στο πρόγραμμα της αγοράς πολεμικών αεροπλάνων F-35 και φρεγατών κλάσης Constellation από τις ΗΠΑ. Οι υψηλές δαπάνες δικαιολογούνται στο όνομα υπεράσπισης της χώρας από τις επιθετικές βλέψεις της Τουρκίας, η οποία έχει εξαγγείλει από χρόνια «casus belli» σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο από τα 6 στα 12 μίλια, παρ’ ότι έχει το δικαίωμα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.! Είναι άκρως αντιφατικό το γεγονός ότι η Ελλάδα, παρ’ ότι μέλος του ΝΑΤΟ, παρά τις υψηλές στρατιωτικές δαπάνες στο όνομα προστασίας από την επιθετικότητα της Τουρκίας (που είναι μέλος του ΝΑΤΟ) και παρά την ένταξή της στην ΕΕ και συμμετοχή της στο πρόγραμμα «ReArm Europe», παραμένει αμυντικά ανασφαλής.!! Με τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα, αντί να ενισχύεται η «αμυντική της θωράκιση», ενισχύεται στρατιωτικά η Τουρκία, η οποία διεκδικεί ευρωπαϊκά κονδύλια για την παραγωγή πολεμικού εξοπλισμού και τη διάθεση του στις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ παράλληλα ενισχύεται η στρατιωτική της ισχύ.!
Ειδικότερα στα πλαίσια του προγράμματος «SAFE» του «ReArm Europe» (ύψους 150 δις €), ο κανονισμός λειτουργίας του (ο οποίος ψηφίστηκε όχι ομόφωνα αλλά κατά πλειοψηφία), προβλέπει ότι η κατανομή των πόρων στα κ-μ θα γίνει με βάση τα εθνικά σχέδια. Το 65% των συστατικών ενός προϊόντος «SAFE» πρέπει να καλύπτεται από χώρα της ΕΕ, ή της ΕΖΕΣ/ΕΟΧ ή την Ουκρανία, ενώ η συμμετοχή μιας τρίτης χώρας εκτός ΕΕ (πχ Τουρκία), θα επιτρέπεται η συμμετοχή μέχρι 35% των συστατικών ενός προϊόντος και με υπογραφή διμερούς συμφωνίας για κάθε χώρα και μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπεται ομοφωνία. Αξίζει να σημειωθεί ότι με δημόσια δήλωση του ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυρ. Μητσοτάκης ζήτησε από την Τουρκία να εγκαταλείψει το «casus belli» για συμμετοχή της στο πρόγραμμα SAFE, αλλά ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αρνήθηκε, ενώ η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται και την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίες, παρ’ ότι είναι μέλος της ΕΕ (!). Επίσης η τελευταία έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία σημειώνει ότι «συνεχίζει να παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα κ-μ, όπως της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας». Εκφράζει επίσης τη λύπη της «για το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί το casus belli κατά της Ελλάδας για τα 12 ναυτικά μίλια» και καλεί την Τουρκία «να σέβεται το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)».[23]
Παρ’ όλα αυτά, η Τουρκία θα έχει συμμετοχή σε προγράμματα του «SAFE». Μόνο σε κάποια που θα συμμετάσχει και η Ελλάδα θα έχει δυνατότητα να ασκήσει «βέτο» στη συμμετοχή της. Ήδη τουρκικές πολεμικές βιομηχανίες βρίσκονται σε συνεργασία με ευρωπαϊκές εταιρίες για συμπαραγωγή όπλων (πχ. η Baykar με την ιταλική Leonardo, κ.ά.),[24] ενώ από αρχές Ιουλίου 2025, η «Baykar» εξαγόρασε την ιταλική εταιρία κατασκευής αεροπλάνων «Piaggio Aerospase». Συνολικά η Τουρκία μπορεί να διεισδύσει σε επιδοτούμενα προγράμματα του «ReArm Europe», τόσο στο σκέλος των 650 δις €, όσο και στο σκέλος «SAFE» των 150 δις.
Παράλληλα στο πρόγραμμα «ReArm Europe», μπορούν να συμμετάσχουν έμμεσα και ισραηλινές εταιρίες, ακολουθώντας τη σύμπραξη με ευρωπαϊκές ή με την εξαγορά ευρωπαϊκών εταιριών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξαγορά (2023) της ελληνικής εταιρίας «Intracom Defense» από τη κρατική εταιρία πολεμικών εξοπλισμών του Ισραήλ «Ι.Α.Ι.» (Israel Aerospace Industries). Με δεδομένο ότι η «Intracom Defense» συμμετέχει σε 15 στρατιωτικά προγράμματα του «Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας» (European Defense Found-EDF),[25] σημαίνει ότι η «ΙΑΙ» έχει δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε ευρεία κλίμακα πόρων από το συνολικό πρόγραμμα του «ReArm Europe».! Το γενικότερο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι το πρόγραμμα «ReArm Europe», εκτός από την πρόσθετη αύξηση στρατιωτικών δαπανών δεν συμβάλλει τελικά, αλλά στην ουσία αποδυναμώνει την ασφάλεια της Ελλάδας.!
9.Η πολιτική «ΚΕΠΠΑ» της ΕΕ και οι προϋποθέσεις μιας ελπιδοφόρας προοπτικής
Τα σχέδια «στρατιωτικοποίησης» των οικονομιών των χ-μ της ΕΕ, αποτελούν αρνητικό βήμα για το μέλλον της ΕΕ και βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τις επίσημες διακηρύξεις της «Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτική Ασφάλειας» (ΚΕΠΠΑ) της ΕΕ.[26] Πάνω απ’ όλα είναι σε αντίθεση με το όραμα της «Ευρώπης των λαών και των εργαζόμενων», που προβάλλουν πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί και πνευματικοί παράγοντες ευρέως φάσματος, πέρα από τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις των χωρών της ΕΕ. Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών δεν είναι ο δόμος για την ευημερία των λαών, αλλά δρόμος εξυπηρέτησης των συμφερόντων του Στρατιωτικού-Βιομηχανικού-Συμπλέγματος (Σ/Β-Σ) και των ιμπεριαλιστικών σχεδίων των Αμερικανο-Ευρω-Νατοϊκών συμμάχων. Το ζήτημα της «άμυνας και της ασφάλειας» είναι πρωταρχικά θέμα εξωτερικής πολιτικής και δευτερευόντως στρατιωτικό ζήτημα. Η πολιτική αύξησης των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στο βιοτικό επίπεδο των λαών, θα εντείνει τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις εντός ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ήδη ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός Robert Fico, μιλώντας στο Κοινοβούλιο της χώρας του, υποστήριξε την αναγκαιότητα αποχώρησης από το ΝΑΤΟ και την ουδετερότητα της Σλοβακίας[27], επικαλούμενος το γεγονός ότι η Αυστρία που είναι ουδέτερη χώρα, δίνει μόλις 1% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, αντί 5% που καλείται να πληρώσει η Σλοβακία.!!
Το έλλειμμα δημοκρατίας, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και η ιμπεριαλιστική πολιτική των κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ, πρέπει να εγκαταλειφθούν γιατί απέτυχαν να δώσουν βιώσιμη προοπτική στο όραμα της Ευρώπης των λαών. Χρειάζεται αλλαγή «φιλοσοφίας» και επαναθεμελίωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, με προτεραιότητα τις πολιτικές ικανοποίησης ζωτικών αναγκών των λαών και των εργαζόμενων της ΕΕ, παράλληλα με την εφαρμογή πολυδιάστατης και ενεργητικής φιλειρηνικής εξωτερικής πολιτικής, αμοιβαίας ασφάλειας και ισότιμης συνεργασίας με όλες τις χώρες. Κατά συνέπεια χρειάζεται μείωση και όχι αύξηση στρατιωτικών δαπανών και προώθησης αναπτυξιακών και κοινωνικών προγραμμάτων. Επίσης χρειάζεται ουσιαστικός σεβασμός της λαϊκής κυριαρχίας των χωρών-μελών και ενίσχυση της διακυβερνητικής συνεργασίας σε αμοιβαία επωφελή βάση. Η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, απαιτεί ως πλαίσιο –κλειδί, τον καλόπιστο διάλογο και την ειρηνική επίλυση των διαφορών, για αποφυγή περαιτέρω εντάσεων και συγκρούσεων. Η πολυμερής συνεργασία μεταξύ χωρών, η τήρηση του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ και η καταδίκη της πρακτικής ων οικονομικών κυρώσεων ως «πολεμικό όπλο» στις διεθνείς σχέσεις, είναι βασικό στοιχείο της ειρηνικής συμβίωσης των χωρών.
Κατά συνέπεια η ασφάλεια των χωρών της ΕΕ δεν περνάει μέσα από την ένταση των εξοπλισμών, αλλά κυρίως μέσω μια εξωτερικής πολιτικής ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίας ασφάλειας και ισότιμης συνεργασίας, η οποία πρέπει να αποτελεί έναν από τους βασικότερους άξονες για μια ελπιδοφόρα και βιώσιμη προοπτική της ΕΕ σε όφελος των ευρωπαϊκών λαών. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η παλιά παγκοσμιοποίηση φθίνει και ένας νέος πολυπολικός κόσμος αναδύεται (π.χ. απέναντι στους G-7, έχουν δημιουργηθεί οι BRICS), γεγονός που απαιτεί πολυμερή προσέγγιση των διεθνών προβλημάτων με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου και των Αρχών του Χάρτη του ΟΗΕ. Χρειάζεται παράλληλα σε επίπεδο ΕΕ, η προώθηση προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, δικαιότερης κατανομής του εισοδήματος και πλούτου, αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, καθώς και βελτίωση του επιπέδου ζωής των πραγματικών δημιουργών του υλικού και πνευματικού πλούτου. Ωστόσο αυτά δεν μπορούν να γίνουν απλώς με διακηρύξεις, αλλά χρειάζεται η ενεργητική συμμετοχή των λαών στην προώθηση τους και ειδικά, στην περίπτωση του «ReArm Europe», χρειάζεται ανάπτυξη ενός ισχυρού αντιπολεμικού και φιλειρηνικού κινήματος σε κάθε χώρα και συνολικά στην ΕΕ, για ένα ελπιδοφόρο μέλλον των …«πολλών» και ιδιαίτερα της νέας γενιάς.!
*Διδάκτωρ Οικονομικών-Ερευνητής
Σημειώσεις
[1]. Βλ. https://www.insider.gr/oikonomia/369477/, 19-06-2025 | 18:33,
[2]. See, World Inequality Laboratory-WIL, 2021. https://prod.wid.world/www-site/uploads/2022/03/,
[3]. See, White Paper for European Defence – Readiness 2030, https://commission.europa.eu/document/,
[4]. Βλ. «Ukraine Middle East new world order main points from Putin’s keynote address at SPIEF», 20 Jun, 2025, https://tass.com/economy/1978021
[5]. Βλ. https://www.bankingnews.gr, 07/12/2022
[6]. Βλ. https://www.euro2day.gr, 26/09/2022
[7]. Βλ. https://www.skai.gr/news/world/kalas, 20:01, 14.04.2025,
[8]. See. https://commission.europa.eu/topics/eu-competitiveness/draghi-report,
[9]. Βλ. https://www.cnn.gr/kosmos/story/482553/, 19 Ιουνίου 2025
[10]. Βλ. https://www.cnn.gr/kosmos/story/482767/, CNN Greece, 20 Ιουνίου 2025,
[11]. Βλ. https://www.defenddemocracy.press/, 11/07/2025,
[12]. Βλ. https://www.in.gr/2025/05/09/world, 09-05-2025 | 22:42
[13]. Πηγή: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Morningdtar DBRS, ”Ναυτεμπορική» 14/03/2025
[14]. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ (2024), το δημόσιο χρέος των 38 χωρών-μελών του, ανερχόταν σε 55 τρις δολάρια, ενώ το 2025 προβλέπεται σε 59 τρις δολάρια, δηλ. πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019 και σχεδόν διπλάσιο επίπεδο σε σχέση με το 2007. Επίσης οι πληρωμές τόκων ως ποσοστό του ΑΕΠ ανήλθαν στο 3,3% το 2024 σε σχέση με 2,1% το 2021. «Εφημερίδα Συντακτών», 21.03.2025.
[15]. Βλ. https://www.cnn.gr/kosmos/story/454682/,
[16]. Βλ. 5 Ιουνίου, 14:02, https://tass.com/world/1969153,
[17]. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, μιλώντας στο Κροατικό Τηλεοπτικό «Κανάλι 4» τον Απρίλιο 2025, απευθυνόμενος προς τους Ευρωπαίους πολίτες, απέρριψε με απλά λόγια τις ανεδαφικές ρωσοφοβικές αντιλήψεις που προβάλλονται από τις κυρίαρχες ελίτ. «Η Ρωσία δεν υπήρξε ποτέ και δεν θα είναι ποτέ εχθρός σας! Δεν θέλουμε ευρωπαϊκά αγαθά και πλούτο, έχουμε τα αγαθά και τον πλούτο μας. Η Ρωσία είναι η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο από άποψη πρώτων υλών. Δεν θέλουμε τη γη σας ή τις περιοχές σας. Δέστε στο χάρτη πόσο μεγάλη είναι η Ρωσία. Είναι τόσο μεγάλη όσο ολόκληρη η Ευρώπη σε ένα μέρος. Γιατί πιστεύετε ότι η Ρωσία είναι εχθρός της Ευρώπης; Τι ζημιά σας έχει κάνει η Ρωσία; Σας πουλούσαμε αέριο και πρώτες ύλες σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που σας πουλάνε αυτή τη στιγμή οι “φίλοι” σας. Η Ρωσία δεν είναι εχθρός σας, οι πραγματικοί εχθροί σας είναι οι ηγέτες σας, αυτοί που σας οδηγούν! κά. https://www.facebook.com/thecitysos.gr/posts/, 17/04/2025
[18]. Βλ. https://one-news.gr/40774/, 20/03/2025
[19]. Βλ. «Εφημερίδα των Συντακτών», 04/07/2025, https://www.efsyn.gr,
[20]. O γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να αγοράσει πυραύλους Patriot για στήριξη της Ουκρανίας. «Ναυτεμπορική», 11/07/2025
[21]. Βλ. «Το ΝΑΤΟ μολύνει τον πλανήτη», «Εφημερίδα των Συντακτών», 30/05/2025, αναδημοσίευση από την βρετανική εφημερίδα «Guardian».
[22]. Βλ. «Νέοι δασμοί Τραμπ σε ΕΕ και Μεξικό», https://slpress.gr/diethni/, 12/07/2025
[23]. Βλ. https://www.flash.gr/aichmiri, 06.05.2025
[24]. Ευρωπαϊκές εταιρίες συμπαραγωγής οπλικών συστημάτων με τουρκικές εταιρίες, είναι με Ιταλία στην παραγωγή μαχητικού UAV Kizilerma, με την Ισπανία στην κοινή παραγωγή μαχητικών Hurjet, με τη Βρετανία στην παραγωγή κινητήρων αρμάτων μάχης ΒΑΕ, με την Πολωνία στην παραγωγή τμημάτων drones, με Ρουμανία, συμφωνία ναυπήγησης κορβέτας Hisar, κά. Realnews 25.05.2025, www.real.gr,
[25]. Βλ. Εφημερίδα των Συντακτών», 11.06.2025,
[26]. Η «Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας»/ΚΕΠΠΑ της ΕΕ (Common Foreign and Security Policy–CFSP) έχει ως επίσημους στόχους, «τη διατήρηση της ειρήνης, στην ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, στην προώθηση της συνεργασίας και την υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», κ.ά. https://commission.europa.eu/funding-tenders/find-funding/eu-funding-programmes,
[27]. Βλ. https://iskra.gr/, 17/07/2025
