Χτες μπήκα σε ταξιτζή που είχε στο κάθισμα δίπλα του τον «Ήρεμο Ντον». Συζητήσαμε για τους μετεπαναστατικούς Ρώσους συγγραφείς αρχικά και φτάσαμε μέχρι τον Τολστόι προς τα πίσω. Με ξεκούρασε αυτή η συζήτηση.
Σκεφτόμουν τον θείο μου, που μετά από διάφορες περιπέτειες έγινε ταρίφας και, αν και επικό τούβλο στο σχολείο και μην έχοντας καμία απολύτως σχέση με τα βιβλία, στη μέση ηλικία ανακάλυψε το διάβασμα και διαβάζει πια λογοτεχνία, ιστορία ή ό,τι άλλο πέσει στα χέρια του με πρωτοφανή δίψα.
Είχαμε γελάσει πάρα πολύ όταν μας διηγούνταν ότι είχε βάρδια στο ταξί και περιμένοντας στην πιάτσα διάβαζε τον Γιούγκερμαν. Μπαίνει μέσα πελάτης και κάθεται μπροστά, του δίνει το βιβλίο και του λέει: «πες πού πας και συνέχιζε να διαβάζεις από εδώ όσο οδηγώ!».
Παρακολουθώ τις τελευταίες μέρες τη συζήτηση για την Πάολα, το λαϊκό, τη σχέση της αριστεράς με το λαϊκό κ.λπ. Μια χαρά είναι η Πάολα και τα λαϊκά και όλα αυτά, πώς να το κάνουμε, έτσι διασκεδάζουμε ως λαός και τι να ζητήσεις περισσότερο από μια πολύ αξιοπρεπή τραγουδίστρια.
Αλλά το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Όπως δεν είναι πώς θα «νομιμοποιήσουμε» το λαϊκό στη συνείδηση του λαού. Είναι ήδη νομιμοποιημένο και στη συνείδηση του λαϊκού κόσμου και στη συνείδηση των αστών (αρκεί να ρίξετε μια ματιά γύρω σας και θα καταλάβετε). Ούτε χρειάζονται αφορισμοί, ο λαϊκός τραγουδιστής κάνει τη δική του χρήσιμη δουλειά.
Το ζητούμενο είναι να διεκδικήσουμε δυναμικά τη σύνδεση του εργαζόμενου, του «λαϊκού» κόσμου με τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πνεύματος, τη μεγάλη λογοτεχνία, τη μεγάλη μουσική, τη φιλοσοφία, την σύγχρονη επιστήμη κ.λπ.
Πραγματικά, μου φαίνεται αστείο να δίνονται μάχες για την Πάολα ή τον Σάκη ή τον Φούφουτο και να μην έχει δοθεί στα σοβαρά η μάχη να γνωρίσουν όλα τα παιδιά που πάνε στο σχολείο τον Μπετόβεν, που δεν τον γνωρίζουν.
Δεν χρειάζεται καν να σχολιάσω το προφανές, δηλαδή την ευεργετική επίδραση του «μεγάλου κόσμου» στην ανάπτυξη της συνείδησης.
Τα υπόλοιπα, την αυθεντικότητα του σκυλάδικου, την ποιότητα ενός λαϊκού τραγουδιστή κ.λπ., να σας πω, τα θεωρώ συζήτηση που αφορούν τον μικρό κόσμο, οπωσδήποτε χρήσιμη, αλλά όχι σπουδαία, πώς να το κάνουμε τώρα.
Είμαι πάντα με τον ταρίφα που θα διαβάζει τον «Ήρεμο Ντον» και τον «Γιούγκερμαν» στο ταξί περιμένοντας, όχι με αυτόν που ακούει το σκυλάδικο, αν και με τον τελευταίο συναντιέμαι κάθε μέρα και κάνουμε μια χαρά συζήτηση, μπορεί κάπου κάπου να συμφωνούμε κιόλας.
Δηλαδή, ας μάθουμε να είμαστε κάπως μετριοπαθείς στις προτιμήσεις και τις θέσεις μας, να κάνουμε διακρίσεις και να σταθμίζουμε τις καταστάσεις, τα πρόσωπα, τις ιδέες, αλλιώς τα γελοιοποιούμε όλα. Και να μην δίνουμε μάχες για τα δευτερεύοντα. Ας δώσουμε και καμία μεγάλη μάχη.
Μ. Γ.
