Ανανέωση της «αιώνιας» λιτότητας έρχεται να δώσει το νέο σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας, που διαμορφώθηκε πλήρως τον περασμένο Φλεβάρη και ψηφίσθηκε από την ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου την περασμένη Τρίτη. Το «Νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο» θα αποτελεί το νέο πρότυπο δημοσιονομικής πολιτικής, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις αρχές του επόμενου έτους, και οι επόμενοι προϋπολογισμοί των κρατών μελών θα βασιστούν σε αυτό.
Το σύμφωνο περιλαμβάνει καθιερωμένους μηχανισμούς επιτήρησης των κρατών μελών, όπως τα ανώτατα όρια στο δημόσιο χρέος (μέχρι 60% του ΑΕΠ) και στο δημοσιονομικό έλλειμμα (μέχρι 3% του ΑΕΠ), αναπτύσσοντας μηχανισμούς τιμωρίας η επιβράβευσης, όπου απαιτείται. Επί πλέον, απαιτούνται τετραετείς κρατικοί προϋπολογισμοί, μέσω των οποίων δίνονται αναλυτικά και ποσοτικά οι δεσμεύσεις των χωρών όσον αφορά την δημοσιονομική τους συμμόρφωση με τις εντολές τις Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το τετραετές πρόγραμμα της ελληνικής κυβέρνησης θα πρέπει να κατατεθεί μέχρι τα τέλη του Σεπτεμβρίου και να εγκριθεί από το συμβούλιο των υπουργών οικονομικών, ώστε να εφαρμοστεί κατά γράμμα.
Για την χώρα μας, με δεδομένη την δεκαετή περίοδο της μνημονιακής καταστροφής, το Νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο αποτελεί ακόμα μια επιβεβαίωση της παγιωμένης λιτότητας για την πλειοψηφία του λαού και της ανάπτυξης για τις αστικές ελίτ. Συγκεκριμένα, για τα πρωτογενή πλεονάσματα προβλέπεται στόχος 2,1%, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην μείωση των πρωτογενών δαπανών. Μέσω ορίων στις δαπάνες, η Κομισιόν ουσιαστικά μειώνει τα εργαλεία έστω και της στοιχειώδους κοινωνικής πολιτικής, σε επίπεδο έκτακτης στήριξης αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, καθιστώντας σαφές ότι ακόμα και τα επιδόματα που δόθηκαν στο πλαίσιο της πανδημίας ή λίγο αργότερα, αποτελούν παρελθόν. Έτσι, ακόμα και αν υπάρχουν θετικοί προϋπολογισμοί, τυχόν έσοδα δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κοινωνικούς σκοπούς, αλλά θα πρέπει να διατηρούνται ως αποθεματικά.
Στην περίπτωση απόκλισης από τον κανόνα δαπανών, σε χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ (όπως η Ελλάδα), θα υπάρχουν ρυθμιστικοί μηχανισμοί δημοσιονομικής προσαρμογής, που θα περιλαμβάνουν περαιτέρω μείωση κοινωνικών δαπανών και άλλες μεταρρυθμίσεις μνημονιακού τύπου.
Ο Γιάννης Στουρνάρας, μάλιστα, στην έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας, επέστησε την προσοχή για πιστή τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων μέσω της μη λήψη οποιουδήποτε είδους έκτακτων μέτρων και ταυτόχρονη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Η συγκεκριμένη διεύρυνση, ωστόσο είδαμε μόλις πριν από λίγους μήνες ποιούς αφορά (εργαζόμενοι με μπλοκάκι, μικροεπαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι) και ποιούς αφήνει απέξω (μεγάλο κεφάλαιο).
Οι δαπάνες που δεν θεωρούνται πλεονάζουσες, από την Κομισιόν, είναι «φυσικά» οι πολεμικές, οι οποίες αποτελούν βασική προτεραιότητα, καθιστώντας πιο ισχυρή την τάση ενός γενικευμένου πολέμου. Έτσι, η όποια κοινωνική-πολιτική, έστω και στοιχειώδη, τίθεται για άλλη μια φορά στο περιθώριο, μπροστά στην επικίνδυνη στρατιωτικοποιήση και στην ενίσχυση του Ευρω-Νατοϊκού πολεμικού άξονα.
Οι παραπάνω εξελίξεις δεν έρχονται ως κεραυνός εν αιθρία. Δομικό χαρακτηριστικό της ΕΕ και της ευρωζώνης είναι ο αυταρχικός, αντεργατικός, νεοφιλελευθερισμός. Σχεδιασμένος να ευνοεί τους κυριάρχους πολυεθνικούς ομίλους της Ευρώπης και να μετακυλύει τις όποιες ζημιές της κερδοφορίας καθώς και την απώλεια ανταγωνιστικότητας στα λαϊκά στρώματα.
Το στοιχείο που παρατηρούμε, ωστόσο τα τελευταία χρόνια, να εξελίσσεται με ταχύτερους ρυθμούς, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και υπό το φως των νέων εξελίξεων στην Μέση Ανατολή, είναι η φρενήρης κούρσα εξοπλισμών, πολεμικής προετοιμασίας και ψυχροπολεμικής λογικής που διέπει αυτή την στιγμή την ΕΕ. Eπιδιώκεται πολεμική αυτονομία της ΕΕ και ένας ισχυρός ευρωπαϊκός στρατός, έτσι ώστε η ισχύς της Ευρω-Νατοϊκής πολεμικής μηχανής να ισορροπεί μεταξύ αυτής και της άλλης πλευράς του Ατλαντικού, ενώ ταυτόχρονα να διασφαλίζεται η πρόσβαση των μεγάλων ευρωπαϊκών συμφερόντων σε νέες αγορές.
Το ελληνικό κράτος μάλιστα, συνεπικουρεί στις τυχοδιωκτικές αποστολές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με ποικίλους τρόπους. Φυσικά, με έξοδα του μέσου φορολογούμενου. Ενδεικτικές είναι οι αποστολές όπλων στην Ουκρανία και η παρουσία της φρεγάτας «Ύδρα» στην Ερυθρά θάλασσα και της φρεγάτας «Σπέτσες» στα ανοιχτά του Λιβάνου.
Η δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τέτοια ώστε να υπάρχει μόνιμη ανισορροπία μεταξύ των κρατών, εις βάρος των οικονομικά ασθενέστερων, σκληρή ταξική και πολιτική καταπίεση των Ευρωπαϊκών λαών, ιδίως των εργαζόμενων στρωμάτων, και αυξημένος κίνδυνος πολεμικής απειλής. Όσο μάλιστα, χάνει θέσεις ισχύος στο οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, όπως στην συγκεκριμένη συγκυρία, τα πράγματα θα οξύνονται προς το χειρότερο. Απαιτείται μια αριστερά που να αναδεικνύει την κατεύθυνση σύγκρουσης, ρήξης και εξόδου από την ΕΕ, όχι απλώς ως πολιτικό πρόταγμα αλλά και ως ζήτημα επιβίωσης.
