Ας μην χαρακτηριστεί στρουθοκαμηλισμός, διότι στην πλειονότητά τους οι πλασιέ της φιλο- ισραηλινής προπαγάνδας φιλοδοξούν να κοροϊδέψουν τους άλλους, όχι τους εαυτούς τους… Αυτό κάνουν κι όταν καμώνονται πως δεν βλέπουν ότι στις συνειδήσεις των κοινωνιών της Δυτικής Ευρώπης (και όχι μόνο) το Ισραήλ μετατρέπεται σε κράτος – παρία.
Η «λογική» τους, ως τώρα, είναι απλή: Μην παρασύρεσαι, δεν είναι αυτό που φαίνεται… Βλέπεις μεγάλες ή και τεράστιες διαδηλώσεις εναντίον της γενοκτονίας και υπέρ του παλαιστινιακού λαού, στο Λονδίνο, τη Χάγη, τη Μαδρίτη, τη Ρώμη; Είναι που μαζεύονται μουσουλμάνοι και κάνουν ντόρο οι «οργανωμένες μειοψηφίες» της Αριστεράς. Λες και η Αριστερά – κάθε «φυλής» και απόχρωσης – βρίσκεται, αυτούς τους καιρούς, σε ανοδική τροχιά. Λες και μπορεί, με μερικά νεύματα, να μαζεύει λαοθάλασσες που διαμορφώνουν μια στρεβλή εικόνα για τις πεποιθήσεις του κόσμου.
Τώρα όμως, ποιος ξέρει, ίσως κατηγορηθούν για «αντισημιτισμό» ακόμη και οι φορείς που διενεργούν δημοσκοπήσεις, σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης. Διότι τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι σωρεύεται οργή και απέχθεια για το Ισραήλ – κι οι λόγοι δεν χρήζουν ειδικών αναλύσεων.
Οι πρακτικές γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης ναι μεν διαθέτουν οπαδούς στις τάξεις των απανταχού ανθρωπόμορφων τεράτων του πλανήτη, αδυνατούν όμως – έτσι απροκάλυπτες που έγιναν- να βρουν κρυψώνες ή καμουφλάζ, για να ξεγελαστεί το υπόλοιπο τμήμα της ανθρωπότητας.
Πολύ δύσκολα θα εντοπιστούν εχέφρονες άνθρωποι που θα υποστηρίξουν ότι το Ισραήλ «αμύνεται», όταν στα τόσα φρικτά, απανωτά εγκλήματα προστίθεται ο δολοφονικός λιμός, αλλά και η «τακτή» εξολόθρευση αμάχων σε κέντρα υποτιθέμενης «διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας» του αμερικανικού Gaza Humanitarian Foundation. Η δε ισραηλινή επικοινωνιακή «ασπίδα» των fake news είναι πια διάτρητη. Από καιρό.
Το ελληνικό «65% – 18%», μετά τη συνεδρίαση στην ΕΕ
Ας αρχίσουμε, όμως, από τα καθ’ ημάς. Πυκνότατες είναι οι δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα και δεν αφήνουν σχεδόν τίποτα «απ’ έξω». Θα περίμενε λοιπόν κανείς (αφελής, ίσως) ότι η Γάζα και το παλαιστινιακό θα είχαν ενταχθεί στα ερωτηματολόγια αρκετών πρόσφατων σφυγμομετρήσεων, τουλάχιστον αφ’ ότου έγινε και εσωτερικό πολιτικό ζήτημα η ακραία φιλο- ισραηλινή στάση της κυβέρνησης, στην πρόσφατη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών των χωρών – μελών της ΕΕ.
Αναφερόμαστε, βεβαίως, στα πολιτικά πυρά που δέχθηκε η ανατριχιαστική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να μην συνταχθεί με την καθαρή πλειοψηφία των κρατών – μελών της ΕΕ. Την πλειοψηφία των «17» η οποία, εγκρίνοντας τη σχετική πρωτοβουλία – πρόταση της Ολλανδίας, ζήτησε αναθεώρηση της συμφωνίας σύνδεσης με το Ισραήλ.
Ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι αράδες, σχετικό ερώτημα εντοπίσαμε σε μία και μόνη δημοσκόπηση, έπειτα από τη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών. Αυτήν της MRB. Τα αποτελέσματα, καθαρά: Το 64,9% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι διαφωνεί, «σίγουρα» ή «μάλλον», με τη στάση της κυβέρνησης. Έχει όμως σημασία και η εσωτερική «κατανομή» αυτού του ποσοστού: «Σίγουρα» απάντησε το 42,6%, «μάλλον» το 22,3%. Συμφωνία με την κυβερνητική στάση δήλωσε μόλις το 18,1%.. Κατηγορηματικό ήταν το 5,1%, στο «μάλλον συμφωνώ» το 13%.
Ίσως το συγκεκριμένο εύρημα να εξηγεί γιατί αποφεύγονται οι ερωτήσεις για τη Γάζα και το παλαιστινιακό, στις σφυγμομετρήσεις. Ίσως πάλι, να καθιστά επείγουσα ανάγκη καμία μαγειρεμένη «σφυγμομέτρηση»…
Στο χρονικό διάστημα ανάμεσα στις 17 και τις 20 Οκτωβρίου 2023, δηλαδή λίγες εβδομάδες μετά την επιχείρηση της Χαμάς στο Ισραήλ, η εταιρεία aboutpeople και το Ινστιτούτο Eteron διενήργησαν έρευνα, στην οποία μεταξύ άλλων τέθηκε και το ερώτημα: «Στον πόλεμο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, εσείς προσωπικά με ποια πλευρά αισθάνεστε πιο κοντά;». Το 43,3% απάντησε «με καμία από τις δύο». Το 28,5% δήλωσε ότι αισθάνεται πιο κοντά στους Παλαιστίνιους και το 22,1% στο Ισραήλ. Επρόκειτο βεβαίως για ένα ερώτημα που δεν έθετε επί τάπητος τα ιστορικά, ηθικά «δίκαια και άδικα», αλλά τη συγκεκριμένη σύρραξη, στον απόηχο της επίθεσης της Χαμάς.
Στην πρόσφατη (24 Μαρτίου – 4 Απριλίου 2025) σε έρευνα των ίδιων φορέων, της aboutpeople και του Eteron, τέθηκε το εξής: «Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και την εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα, στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ – Παλαιστίνης θα λέγατε ότι υποστηρίζετε…». Το «κανέναν από τους δυο» και πάλι υπερίσχυσε (40,9%), αλλά τούτη τη φορά με βραχεία κεφαλή από όσους δήλωσαν υποστήριξη στην Παλαιστίνη (35,1%). Κι αυτοί ήταν διπλάσιοι των υποστηρικτών του Ισραήλ (17,6%).
«Στα τάρταρα» η δημοτικότητά του, στη Δυτική Ευρώπη
«Οι ευνοϊκές διαθέσεις για το Ισραήλ φθάνουν σε νέα ιστορικά χαμηλά σε βασικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης – λίγοι δυτικοευρωπαίοι βλέπουν ως αναλογικές ή δικαιολογημένες τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα». Με αυτόν τον τίτλο και υπότιτλο παρουσίασε τα τελευταία (12 -26 Μαΐου 2025) ευρήματά της η YouGov, η γνωστή εταιρεία που εδρεύει στη Βρετανία και πραγματοποιεί έρευνες διεθνώς. Εν προκειμένω, σε έξι χώρες της Δυτ. Ευρώπης, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ισπανία, Ιταλία.
Και στις έξι αυτές χώρες η δημοτικότητα του Ισραήλ πέφτει «στα τάρταρα». Ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκε τόσο χαμηλά από τότε που άρχισαν να διενεργούνται αντίστοιχες σφυγμομετρήσεις, δηλαδή από το Νοέμβριο του 2016. Το δείχνει ανάγλυφα ο Πίνακας της YouGov.
Στις χώρες αυτές, οι αρνητικές για το Ισραήλ απόψεις κυμαίνονται από 63% έως 70%, ενώ οι θετικές περιορίζονται στο 13% – 21%.
Μια απλή μελέτη των επί μέρους στοιχείων που αναδείχθηκαν στην έρευνα της YouGov φανερώνει ότι η αποδοκιμασία του Ισραήλ γίνεται εντονότερη, όσο κυλά ο χρόνος. Το δείχνουν οι συγκρίσεις ανάμεσα στα ευρήματα του Μαΐου 2025 και τα αντίστοιχα του Ιουνίου 2024. Δηλαδή τότε που συμπληρώνονταν οκτώ μήνες από την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα.
Επεξεργαζόμενοι τα ευρήματα, διαπιστώνουμε τα εξής: Τον Ιούνιο του ’24, κατά μέσο όρο στις έξι προαναφερθείσες χώρες αντιπροσώπευσαν μόλις το 15,3% όσοι έκριναν ότι το Ισραήλ «ορθώς έστειλε στρατεύματα στη Γάζα και γενικά απάντησε με αναλογικό τρόπο στις επιθέσεις της Χαμάς». Τον Μάιο του ’25 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν ακόμη μικρότερο, 12,1%.
Ίσως, όμως, ο πιο εύγλωττος «δείκτης» (υπό την έννοια ότι ενσωματώνει αρκετούς επί μέρους και φθάνει σε ένα «δια ταύτα») είναι η απάντηση στο ερώτημα «ποια πλευρά συμπαθείτε περισσότερο». Πάντα κατά μέσο όρο, στις έξι χώρες τον Ιούνιο του ’24 το Ισραήλ κέρδιζε στη συμπάθεια του 16,3% και οι Παλαιστίνιοι του 24,7%. Τον Μάιο του ’25 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 14,8% και 27,7%. Δηλαδή κοντά στο διπλάσιο. (Ό,τι λείπει μέχρι το 100% είναι το άθροισμα όσων δεν ήταν σίγουροι και εκείνων που δήλωσαν ότι συμπαθούν «εξ ίσου και τις δυο πλευρές»).
Τον Ιούνιο του ’24 η έρευνα κατέδειξε ότι η συμπάθεια προς την παλαιστινιακή πλευρά υπερίσχυε στις τέσσερις από τις έξι χώρες. Οι άλλες δυο ήταν η Γαλλία, όπου «βγήκε» ένα 21% – 21% και η Γερμανία, στην οποία η συμπάθεια προς το Ισραήλ έφθανε το 19%, απέναντι στο 15% που κατευθύνθηκε στους Παλαιστίνιους. Τον Μάιο του ’25 η συμπάθεια προς τους Παλαιστίνιους επικράτησε και στις έξι χώρες. Οριακά στη Γερμανία (18% – 17%), με έξι μονάδες διαφορά στη Γαλλία (24% – 18%) και στις υπόλοιπες καθαρά έως σαρωτικά. Στη Βρετανία 32% – 14%, στη Δανία 28% – 18%, στην Ισπανία 33% – 15% και στην Ιταλία 31% – 7%.
Ναι, στην Ιταλία, όπου η κυβέρνηση της Μελόνι τηρεί την ανελαστική φιλο- ισραηλινή γραμμή που εν γένει χαρακτηρίζει τη σύγχρονη ακροδεξιά. Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά, ούτε το μόνο θέμα στο οποίο παρατηρείται τέτοια δυσαρμονία ανάμεσα σε κυβερνήσεις και σε απόψεις (αλλά και ηθικούς κώδικες), που δείχνουν να υπερισχύουν στις αντίστοιχες κοινωνίες.
Μια ακόμη ματιά στη Γερμανία, αλλά και στις ΗΠΑ
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, δηλαδή τον βασικό και διαχρονικό ευρωπαϊκό «πυλώνα» στήριξης του ισραηλινού απαρτχάιντ σε βάρος των Παλαιστινίων, την επαύξηση της δυσφορίας επιβεβαιώνουν και οι εγχώριες δημοσκοπήσεις- όχι μόνο τα ευρήματα της YouGov.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 4 Ιουνίου, παρουσιάστηκε στη γερμανική δημόσια τηλεόραση ARD το «βαρόμετρο» DeutschlandTrend. Πρόκειται για ευρήματα δημοσκοπήσεων που προβάλλονται (από το 1997) στην ARD, στις αρχές κάθε μήνα. Τις έρευνες κάνει το Ινστιτούτο Infratest dimap, που εδρεύει στο Βερολίνο.
Παραθέτουμε ορισμένα από τα ευρήματα, σημειώνοντας σε παρενθέσεις τις αυξομειώσεις, σε σχέση με τις απαντήσεις του προηγούμενου μήνα.
Το 63% (+6%) των ερωτηθέντων Γερμανών κρίνει ότι το Ισραήλ ενεργεί στη Γάζα με τρόπο «υπερβολικό» και «μη αναλογικό», ενώ την αντίθετη άποψη εκφράζει το 18% (-3%). Αδικαιολόγητα θεωρεί τα συνεχή και σφοδρά πλήγματα σε βάρος του άμαχου παλαιστινιακού πληθυσμού το 73% (+5%). Τα δικαιολογεί το 14% (-4%).
Ακόμη: Το 77% διαφωνεί με την άποψη (που μάλλον είναι και κρατικό δόγμα), ότι η Γερμανία οφείλει να υποστηρίζει το Ισραήλ άνευ όρων. Το 43% δηλώνει ότι οι εξαγωγές όπλων από τη χώρα προς το Ισραήλ θα πρέπει να περιοριστούν. Το 30% επιθυμεί να τερματιστούν πλήρως και μόνο το 17% εκτιμά ότι πρέπει να συνεχιστούν, ως έχουν.
Αλλά και στη «από εκεί» πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, συντελούνται ανάλογες διεργασίες. Τον περασμένο Απρίλιο, σε δημοσκόπηση του Pew Research Center το 53% των ερωτηθέντων εξέφρασε αρνητική γνώμη για το Ισραήλ (τον Μάρτιο του ’22 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 42%).
Επίσης στις ΗΠΑ, τον περασμένο μήνα, έρευνα της Data for Progess έδειξε ότι το 51% ήταν αντίθετο στην επιλογή του Ισραήλ να στείλει περισσότερα στρατεύματα στη Γάζα, αλλά και στην πρόθεση μετεγκατάστασης των κατοίκων της Λωρίδας. Κατά το ίδιο ακριβώς ποσοστό, οι ερωτηθέντες έκριναν ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να απαιτήσουν από το Ισραήλ να αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός. Στον αντίποδα, την άποψη ότι θα έπρεπε να υποστηριχθεί η στρατιωτική ισραηλινή επιχείρηση προσυπέγραψε το 31%, ποσοστό κατά είκοσι εκατοστιαίες μονάδες μικρότερο. Για τα μέτρα και τα σταθμά των ΗΠΑ, όλα τούτα μπορεί να μοιάζουν με μικρή… επανάσταση.
Αντί επιλόγου: Όταν η Liberation θέλει… ψαλίδι και «κατευνασμό»…
Είναι λοιπόν φανερό ότι κατακρημνίζεται η δημοτικότητα του Ισραήλ, στις δυτικές κοινωνίες. Αυτό το δεδομένο, βεβαίως, δεν παράγει άμεσα πολιτικά αποτελέσματα (πρέπει να δούμε τι θα γίνει τελικά και με σημαντικά ζητήματα που εκκρεμούν, όπως πχ η αναθεώρηση της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ). Ενδέχεται όμως προοπτικά να «το βρει μπροστά του» το κράτος που, κατά την πρόσφατη δήλωση του Γιάιρ Γκολάν, πρώην αναπληρωτή αρχηγού του ισραηλινού στρατού και νυν πολιτικού, κινείται πια εκτός κάθε λογικής, καθώς «πολεμά εναντίον αμάχων, έχει χόμπι να σκοτώνει μωρά και θέτει στόχο την εκδίωξη πληθυσμών».
Επί του παρόντος, μπορούμε να ανιχνεύσουμε και κάποιους ειδικότερους λόγους, για τους οποίους οι κοινωνίες εκπέμπουν, όπως μπορούν, ένα ηχηρότερο «ως εδώ και μη παρέκει». Πέρα, φυσικά, από τον θεμελιώδη λόγο, δηλαδή τα ίδια τα «έργα» του Ισραήλ. Ας μην υποτιμηθούν οι αντανακλαστικές αντιδράσεις, τις οποίες έχουν προκαλέσει δυο απωθητικές παράμετροι: Πρώτη, η «γκάμα» των μεθόδων υπεράσπισης του Ισραήλ σε πολλά κράτη. Δεύτερη, η… ποιότητα της ισραηλινής και φιλο-ισραηλινής «επιχειρηματολογίας». Ειδικά στο σκέλος εκείνο που διατείνεται, χονδροειδώς, ότι οι Ευρωπαίοι οφείλουν να στηρίζουν το Ισραήλ (και μάλιστα τυφλά), για να μη δουν τους τζιχαντιστές να τρομοκρατούν τη Γηραιά Ήπειρο…
Με το δεύτερο, αυτό το μέγα… νοητικό αριστούργημα, θα ασχοληθούμε αναλυτικά σε επόμενο σημείωμα. Ως προς το πρώτο, τα πράγματα είναι μάλλον καθαρά: Σε μεγάλο βαθμό, η παροχή πολιτικής προστασίας στο Ισραήλ έχει συνδεθεί διεθνώς με πρακτικές ανελευθερίας, καταστολής, λογοκρισίας, εκβιασμών, ακόμη και απαγόρευσης εκδηλώσεων – συζητήσεων για το παλαιστινιακό. Από το Χάρβαντ ως τη Γερμανία, όπου μάλιστα κάποτε (μήνες πριν από την 7/10/2023) έγιναν και απόπειρες να ματαιωθούν συναυλίες του Ρότζερ Γουότερς. ο πολυποίκιλος κατάλογος είναι μακρύς. Και ακόμη επιμηκύνεται.
Στη Γαλλία πρόσφατα η Libération αξίωσε από τον φιλόσοφο και ιστορικό της τέχνης, Ζορζ Ντιντί – Ουμπερμάν να κάνει… αγνώριστο ένα κείμενό του για τη Γάζα, προκειμένου να το δημοσιεύσει. O Ουμπερμάν, πολύ λογικά, αρνήθηκε κάθε «ψαλίδισμα». Τελικά έσπευσε άλλη εφημερίδα, η Le Monde, να δημοσιεύσει το άρθρο (εδώ).
Το άρθρο του Ουμπερμάν εκφράζει φυσικά αποτροπιασμό για τη σφαγή στη Γάζα. Για την υιοθέτηση και εφαρμογή ναζιστικών μεθόδων εκ μέρους του Ισραήλ. Για τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και την αποικιοκρατική λογική του οράματος περί «Μεγάλου Ισραήλ». Ταυτόχρονα, στο άρθρο στηλιτεύεται και τη Χαμάς. Για πολλούς παράγοντες και πολλά ΜΜΕ στη Δύση, η καθαρή καταδίκη της Χαμάς (υποτίθεται ότι) είναι βασικό προαπαιτούμενο, ώστε να … κάνουν την παραχώρηση ν’ ακούσουν ή να δημοσιεύσουν επικρίσεις σε βάρος του Ισραήλ. Για τη Libération πάντως αυτό δεν αποδείχθηκε αρκετό. Η «εξήγηση» της για την απροθυμία της να δημοσιεύσει το κείμενο του Ουμπερμάν ήταν η εξής: «Σε αυτή τη δεδομένη στιγμή, το άρθρο, ως έχει, δε βοηθά στον κατευνασμό των πνευμάτων»…
Κάποιοι θα ήταν προτιμότερο να παραδεχθούν με ειλικρίνεια, χωρίς αμήχανες φιοριτούρες που θυμίζουν τον «δικό μας» Παύλο Μαρινάκη όταν υπερασπίζεται την κυβερνητική γραμμή για το μακελειό στη Γάζα, ότι είναι «με το Ισραήλ» οτιδήποτε κι αν αυτό πράττει. Οι κοινωνίες, πάντως, δείχνουν ότι αρνούνται αυτήν την η εκβαρβάρωση. Κι η άρνησή τους είναι, αν μη τι άλλο, ελπιδοφόρα.
