Η στέγαση στις μέρες μας αποτελεί μια εφιαλτική πραγματικότητα για τους εργαζόμενους και την νεολαία. Τα ενοίκια ακόμα και στις λαϊκές γειτονιές έχουν εκτοξευθεί σε τέτοιο βαθμό που χρειάζεται το μεγαλύτερο μέρος ενός μέσου μισθού για να καλυφθεί.
Το εκρηκτικό κοκτέιλ των πανάκριβων ενοικίων, των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών, οδηγεί σε απόγνωση τον λαϊκό κόσμο και την νεολαία όπου φοιτητές που πέρασαν σε άλλες πόλεις ή αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ψάχνουν εναγωνίως στέγη που να μην κοστίζει ολόκληρους μισθούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια εξαετία τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 49%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ η χώρα μας έχει το υψηλότερο κόστος στέγασης στην ΕΕ. Πληρώνουμε το 35,2% του διαθέσιμου εισοδήματός μας για έξοδα στέγασης, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 19,7%.
Η μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι μια από τις αιτίες της στεγαστικής κρίσης. Σύμφωνα με έρευνα της Metron Analysis, το 2024 το ποσοστό ιδιοκατοίκησης έπεσε στο 61% . Το 2005 το αντίστοιχο ποσοστό ανερχόταν στο 81,4% κι ήταν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη. Την εποχή της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων το ποσοστό αυτό έφτασε στο 73%. Μεγάλες ανισότητες παρατηρούνται και στην ηλικιακή κατανομή των ιδιοκτητών καθώς στην ίδια έρευνα παρατηρείται ότι το 75% άνω των 50 ετών ζουν σε ιδιόκτητο σπίτι, ενώ οι νέοι μόλις κατά 30% δηλώνουν ιδιοκατοίκηση. Αυτή η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα το 72% των νέων 18 – 34 ετών να διαμένουν στο παιδικό τους δωμάτιο από 58% που ήταν το 2008.
Η στέγη πια είναι ένα πανάκριβο εμπόρευμα και το νοίκι χρόνο με τον χρόνο απορροφά ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό του από τον μισθό των εργαζομένων. Οι παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση κατά κύριο λόγο έχουν να κάνουν με την τουριστικοποίηση της κατοικίας, το airbnb, το ενδιαφέρον ξένων επιχειρηματιών για την χρυσή βίζα κ.α. Όλα αυτά οδηγούν στην μεγάλη αύξηση των τιμών πώλησης και ενοικίασης, μετατρέποντας την στέγη σε καθαρό επενδυτικό προϊόν, για τουριστική κυρίως χρήση.
Σημαντική άνοδος των τιμών των κατοικιών προς αγορά και πώληση σε όλη την Ελλάδα κατέγραψε και ο δείκτης SPI, της πλατφόρμας Spitogatos, της μεγαλύτερης σε επισκεψιμότητα ιστοσελίδας αγγελιών ακινήτων στην Ελλάδα. Το τελευταίο τρίμηνο του 2024, οι μέσες ζητούμενες τιμές πώλησης σημείωσαν άνοδο κατά 7,9% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2023 και αύξηση κατά 2,2% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 2024.
Ολόκληρες περιοχές, όπως τα Εξάρχεια το Παγκράτι, το Κουκάκι, ο Νέος Κόσμος, τα Πατήσια, το Γουδί, τα Ιλίσια, η Κυψέλη και τα Πετράλωνα γίνονται φιλέτα για μεγάλες επενδυτικές εταιρίες που αγοράζουν μαζικά κατοικίες για Κινέζους, Ισραηλινούς και Τούρκους επενδυτές. Αυτό οδήγησε σε λίγα χρόνια τα ενοίκια στα ύψη. Περιοχές όπως τα Εξάρχεια, η Κυψέλη και τα Πατήσια που στέγαζαν χιλιάδες φοιτητές και εργαζόμενους έγιναν απλησίαστες αφού ακόμα και μια γκαρσονιέρα 40 τμ στην Σολωμού κοστίζει 700 ευρώ! Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα Τα ακίνητα που είναι διαθέσιμα για ενοικίαση είναι πολύ λιγότερα από αυτά που πωλούνται. Η αναλογία είναι πολύ χειρότερη στις λαϊκές γειτονιές. Δείτε τον Πειραιά και τα Δυτικά Προάστια.
Αυτή η κατάσταση δεν περιορίζεται μόνο στο κέντρο. Φτάνει και στην πιο απομακρυσμένη γειτονιά της Αθήνας και στις λαϊκές συνοικίες όπου τα ενοίκια για κατοικία εικοσαετίας φτάνουν μέχρι και τα 700 -800 ευρώ για 80 – 100 τμ. Ενώ στα 400- 500 ευρώ οι κατοικίες που διατίθενται είναι συνήθως 40 και 50 ετών σε κακή κατάσταση που θα πρέπει ο ίδιος ο ενοικιαστής να την ανακαινίσει στοιχειωδώς (βάψιμο και άλλες μικροεπισκευές) για να μπορέσει να κατοικήσει. Αν προστεθούν και τα έξοδα της μετακόμισης (μεταφορική κλπ) μαζί με την εγγύηση που είναι ένα ενοίκιο, το ποσό που θα πρέπει να διατεθεί φτάνει στις 4.000- 5.000 ευρώ. Αυτό το ποσό αν διαιρεθεί σε βάθος τριετίας όσο είναι συνήθως η διάρκεια του συμβολαίου προσθέτει στο ενοίκιο αλλά 125 ευρώ μηνιαίως.
Όλα τα παραπάνω ο λαϊκός κόσμος τα βιώνει στην καθημερινότητα του διαπιστώνοντας ότι χρόνο με τον χρόνο η ζωή του συνεχώς χειροτερεύει. Κανένα στην ουσία αποτέλεσμα δεν είχαν οι κυβερνητικές παρεμβάσεις με τα προγράμματα Σπίτι μου 1 και 2, αφού εκτόξευσαν τις τιμές των ακίνητων στα ύψη κι αυτές με την σειρά τους συμπαρέσυραν και τα ενοίκια.
Δεν είναι μακριά η εποχή όπου η στέγη θα γίνει το όχημα για το ελληνικό κεφάλαιο για μια μεγαλύτερη ακόμη αναδιανομή πλούτου λεηλατώντας την λαϊκή περιουσία που με κόπο και ιδρώτα στήθηκε σε προηγούμενες εποχές. Χιλιάδες εργαζόμενοι είτε θα χάσουν το σπίτι τους, είτε θα βρεθούν να νοικιάζουν με τοκογλυφικούς όρους, δίνοντας έως και το 70% του πενιχρού μισθού τους μία για τρύπα, πολλές φορές μακριά από τον τόπο εργασίας τους.
Στο θέμα την λαϊκής στέγης οι παρεμβάσεις του λαϊκού κινήματος μέχρι τώρα είχαν και έχουν ως βασικό αντικείμενο τους πλειστηριασμούς όπου μέσα από συλλογικότητες στις γειτονιές, τα σωματεία και τις πρωτοβουλίες δόθηκαν μάχες με αξιόλογα αποτελέσματα. Αυτές οι επιτροπές και οι πρωτοβουλίες στις γειτονιές θα πρέπει να συμπεριλάβουν και την προσπάθεια για την οργάνωση του κόσμου απέναντι στους σύγχρονους τοκογλύφους και το θέμα των ενοικίων.
Η μαγιά λοιπόν υπάρχει αλλά χρειάζεται να οργανωθεί ιδιαίτερα αξιοποιώντας τις εμπειρίες όπως αυτή της Ισπανίας και συμβάλλοντας στην αυτοοργάνωση των ίδιων των ενοικιαστών σε επίπεδο δήμου η και περιοχών. Ήδη σε αρκετές πόλεις εμφανίζονται σωματεία ενοικιαστών που παρεμβαίνουν με διάφορες δράσεις. Οι κινήσεις πόλης και οι δημοτικές κινήσεις θα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες…
🟠Manifestación histórica en Madrid.
Más de 150.000 personas salimos a la calle contra el rentismo y para que bajen los alquileres.
Próximo paso: organizar una huelga masiva.
Vivimos en un país de ladrillo y rentistas. Es el momento de cambiar el modelo para siempre. pic.twitter.com/iiNV7HOZTB
— Javier Gil (@Gil_JavierGil) October 13, 2024
