Πηγή: Le Monde Diplomatique
Μια νέα δύναμη αναδύεται στην Ουάσιγκτον. Πιο βιαστικός, πιο ιδεολογικοποιημένος, πιο ιδιωτικοποιημένος από όλα τα προηγούμενα στρατιωτικο-βιομηχανικά συμπλέγματα, ο τεχνο-αυταρχισμός κλονίζει τα θεμέλια της δημοκρατίας με τρόπο που δεν έχει ξανασυμβεί από τις απαρχές της ψηφιακής εποχής. Η Σίλικον Βάλεϊ δεν αρκείται πια στην παραγωγή εφαρμογών: χτίζει αυτοκρατορίες.
Τον περασμένο Ιούλιο, στα βάθη της γραφειοκρατικής μηχανής του Πενταγώνου, ο αμερικανικός στρατός θυσίασε αθόρυβα ένα ουσιώδες τμήμα της κυριαρχίας του με το πρόσχημα του διοικητικού εξορθολογισμού. Η συμφωνία των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που υπογράφηκε με την Palantir Technologies, συνένωση εβδομήντα πέντε διαφορετικών συμβάσεων, είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές στην ιστορία του υπουργείου Άμυνας. Η συναλλαγή επικυρώνει τη μεταβίβαση κρίσιμων στρατιωτικών λειτουργιών σε μια ιδιωτική εταιρεία της οποίας ο ιδρυτής Πίτερ Τιλ δηλώνει ανοιχτά ότι «η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι πλέον συμβατές» (1). Έτσι, αποφάσεις που αφορούν τον καθορισμό στόχων, τις μετακινήσεις στρατευμάτων και την ανάλυση πληροφοριών θα λαμβάνονται ολοένα και συχνότερα με τη βοήθεια αλγορίθμων που δεν θα ελέγχονται από τη στρατιωτική διοίκηση αλλά από ένα διοικητικό συμβούλιο υπόλογο μόνο απέναντι στους μετόχους του. Εδώ, ο στρατός δεν αγοράζει απλώς ένα λογισμικό: παραδίδει την επιχειρησιακή αυτονομία του σε μια πλατφόρμα από την οποία δεν θα μπορεί πλέον να αποδεσμευτεί.
Πέρα από την Palantir, ένας ολόκληρος συνασπισμός εταιρειών, επενδυτών και ιδεολόγων, ενωμένων υπό τη σημαία του «πατριωτισμού», εργάζεται για να οικοδομήσει ένα παγκόσμιο σύστημα τεχνοπολιτικού ελέγχου: το «αυταρχικό οικοσύστημα», κατ’ αναλογία με το «τεχνικό οικοσύστημα», το οποίο δηλώνει το σύνολο των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μιας εφαρμογής. Αυτό το σύστημα ελέγχου είναι ένα πλέγμα από πλατφόρμες απομακρυσμένων διακομιστών, μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, δίκτυα πληρωμών, δίκτυα δρόνων και αστερισμούς δορυφόρων. Εκεί όπου ο παραδοσιακός αυταρχισμός καταφεύγει στη μαζική επιστράτευση και στην κρατική βία, αυτή η μορφή εξουσίας στηρίζεται στην τεχνολογική υποδομή και στον χρηματοοικονομικό συντονισμό, καθιστώντας την κλασική αντίσταση όχι μόνο δύσκολη, αλλά και οργανικά παρωχημένη. Στα ηνία βρίσκονται οι πιο δεξιοί εκπρόσωποι της Big Tech –ο Πίτερ Τιλ, ο Ίλον Μασκ, ο Μαρκ Αντρίσεν, ο Ντέιβιντ Σακς, ο Πάλμερ Λάκι και ο Αλεξάντερ Καρπ– των οποίων οι επενδύσεις υπηρετούν ένα σαφές πολιτικό σχέδιο: να επαναπροσδιοριστεί η έννοια της πολιτικοστρατιωτικής κυριαρχίας ως μια ακόμη μορφή ιδιωτικού περιουσιακού στοιχείου.
Η κατάληψη των κρίσιμων κρατικών υποδομών εκδηλώνεται σε πέντε στρατηγικά πεδία: τα προσωπικά δεδομένα, το νόμισμα, την άμυνα, τις δορυφορικές επικοινωνίες και την ενέργεια.
Όλα ξεκινούν από την ανάληψη του ελέγχου της αρχιτεκτονικής λογισμικού. Η σύμβαση των 10 δισεκατομμυρίων που συνήφθη στα τέλη Ιουλίου επιβεβαιώνει όσα οι εκλεκτοί γνώριζαν ήδη: η Palantir –η εταιρεία της οποίας ο Στίβεν Μίλερ, αναπληρωτής επικεφαλής του επιτελείου του Λευκού Οίκου, φέρεται να κατέχει μετοχές αξίας περίπου 250.000 δολαρίων (2)– λειτουργεί πλέον ως το προεπιλεγμένο λειτουργικό σύστημα της αμερικανικής κυβέρνησης.
Στο στρατιωτικό πεδίο παρεμβαίνει στο πεδίο της μάχης, στην εφοδιαστική αλυσίδα, στη διαχείριση προσωπικού και στις υπηρεσίες πληροφοριών. Η δική της πλατφόρμα Foundry, αρχικά αναπτυγμένη για την καταστολή των εξεγέρσεων στο Ιράκ, ήταν η χαρά του Υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) αυτοματοποιώντας, μέσω πολιτικά προσανατολισμένων αλγορίθμων, την εκπόνηση του προϋπολογισμού, την επιλεξιμότητα για κοινωνικά επιδόματα, τις ιατρικές αποζημιώσεις και τις συντάξεις βετεράνων. Ένα άλλο εργαλείο της Palantir, το ImmigrationOS, επιτρέπει στην αστυνομία να εντοπίζει αλλοδαπούς χωρίς άδεια παραμονής και να διαχειρίζεται τις ροές συλλήψεων και απελάσεων.
Εάν η Palantir αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του αυταρχικού κράτους σε σχέση με τα δεδομένα, τότε η Anduril είναι ο ένοπλος βραχίονάς του. Η εταιρεία που συνέστησαν ο Πάλμερ Λάκι, δημιουργός του Oculus, και ο Τρέι Στίβενς, πρώην στέλεχος της Palantir, μετασχηματίζει τον έλεγχο της πληροφορίας σε αυτόνομη δύναμη μάχης. Αξιολογημένη στα 30,5 δισεκατομμύρια δολάρια –ένα ποσό που αντικατοπτρίζει τόσο την εμπορική επιτυχία της όσο και την αυξανόμενη επιρροή της στις κρίσιμες στρατιωτικές υποδομές– έχει διασφαλίσει πάνω από 22 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμβάσεις άμυνας. Η δική της πλατφόρμα Lattice συνδυάζει ροές δορυφορικών δεδομένων, εικόνες ραντάρ και φωτογραφίες πεδίου σε ένα ενιαίο σύστημα διοίκησης, ικανό να σχεδιάζει και να εκτελεί επιχειρήσεις με ταχύτητα αστραπής. Η Anduril διακηρύσσει ότι φτάνει σε «αυτονομία επιπέδου 5»: απογείωση, ταυτοποίηση στόχου, πλήγμα και επιστροφή χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η «αυτονομία» είναι επίσης η λέξη-κλειδί της πρωτοβουλίας «Unleashing U.S. Military Drone Dominance» (ανάπτυξη της στρατιωτικής κυριαρχίας των ΗΠΑ σε θέματα δρόνων) που ανακοίνωσε τον Ιούλιο ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, η οποία έχει στόχο την πλήρη ενσωμάτωση-διασύνδεση των αυτόνομων οπλικών συστημάτων έως το 2027.
Λίγο πιο ψηλά στον ουρανό, το Starshield, ο αστερισμός απόρρητων στρατιωτικών δορυφόρων της SpaceX, σηματοδοτεί την ιδιωτικοποίηση ενός τομέα που έως τώρα ανήκε αποκλειστικά στην αρμοδιότητα του κράτους: τις επικοινωνίες σε χαμηλή γήινη τροχιά (LEO). Παρουσιασμένη ως «εθνική υποδομή», στην πραγματικότητα παραμένει υπό την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της εταιρείας του Ίλον Μασκ. Όταν οι επικοινωνίες στα πεδία επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ εξαρτώνται από έναν άνθρωπο που υποστηρίζει απροκάλυπτα τα ακροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα, η αυτονομία της άμυνας μετατρέπεται σε καθαρή χίμαιρα. Το Πεντάγωνο εξετάζει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει το Starship, τον πύραυλο της SpaceX, ως πλατφόρμα μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού σε ολόκληρο τον πλανήτη μέσα σε λιγότερο από μία ώρα (3).
Άλλες λύσεις, όπως το GovCloud της Amazon Web Services ή το Azure Government της Microsoft (σε συνεργασία με την OpenAI, τη Meta και την Anthropic) πλέον αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και της απόρρητης πληροφόρησης (4). Και σε αυτές τις περιπτώσεις, η «εθνική κυριαρχία» που υπόσχονται μεταφράζεται κυρίως σε αδιαφάνεια για τους πολίτες, που χάνουν κάθε δικαίωμα ελέγχου, και σε βαρίδι για τις κυβερνήσεις, που γίνονται ολοένα και περισσότερο όμηροι ιδιωτικών επιχειρηματικών υποδομών.
Συγκλίσεις και διαπλοκές
Η τροφοδότηση των συστοιχιών με διακομιστές που κινούν αυτά τα εργαλεία απαιτεί σταθερή και ισχυρή παροχή ρεύματος, την οποία μόνο προηγμένες πυρηνικές τεχνολογίες μπορούν να εξασφαλίσουν σε τέτοια κλίμακα. Το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου της General Matter –το πρώτο στα χέρια ιδιωτικών συμφερόντων σε αμερικανικό έδαφος από το 2013– χρηματοδοτείται εν μέρει από το Founders Fund του Τιλ (ο οποίος συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο) και διευθύνεται από πρώην μηχανικούς της SpaceX. Αυτή η σύγκλιση μόνο τυχαία δεν είναι. Για τον υπουργό Ενέργειας Κρίστοφερ Ράιτ, η πυρηνική ενέργεια του μέλλοντος αφορά περισσότερο την τεχνολογική κυριαρχία παρά την ενεργειακή ανεξαρτησία: «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια ενεργοβόρα βιομηχανία. Όση περισσότερη ενέργεια επενδύετε, τόση περισσότερη νοημοσύνη παράγετε» (5).
Για να κατανοήσει κάποιος πώς αυτή η υφαρπαγή κατέστη δυνατή τόσο γρήγορα, αρκεί να παρατηρήσει τους πρωταγωνιστές.
Σήμερα, η μεταπήδηση αξιωματούχων στον ιδιωτικό τομέα δεν περιορίζεται πλέον σε ένα απλό πηγαινέλα μεταξύ κυβέρνησης και βιομηχανίας –υπάρχει μια συναρμογή αυτών των δύο κόσμων στο πλαίσιο μιας νέας αρχιτεκτονικής εξουσίας. Ο Τζέι Ντι Βανς, νυν αντιπρόεδρος, πιθανότατα δεν θα είχε γνωρίσει τόσο ραγδαία πολιτική άνοδο αν ο Τιλ δεν τον είχε βοηθήσει το 2022 να κερδίσει τη έδρα του γερουσιαστή στο Οχάιο με μια δωρεά 15 εκατομμυρίων δολαρίων στην καμπάνια του, τη μεγαλύτερη ατομική συνεισφορά που έχει γίνει ποτέ σε υποψήφιο για τη Γερουσία. Ο Μάικλ Κράτσιος, παλαιότερα δεξί χέρι του Τιλ, τώρα διευθύνει το γραφείο επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής του Λευκού Οίκου. Ο Μάικλ Ομπάνταλ, που διορίστηκε τον Μάιο υφυπουργός Στρατού (η δεύτερη υψηλότερη πολιτική θέση στην ιεραρχία του Πενταγώνου), είχε διατελέσει στέλεχος της Anduril και εξακολουθούσε να κατέχει μετοχές της εταιρείας αξίας ενός εκατομμυρίου δολαρίων όταν εγκρίθηκε ο διορισμός του από τη Γερουσία τον Σεπτέμβριο.
Ο Γκρέγκορι Μπαρμπάτσια εργάστηκε επί δέκα χρόνια στο τμήμα πληροφοριών της Palantir πριν γίνει διευθυντής πληροφοριακών συστημάτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, όπου επιβλέπει προγράμματα ενοποίησης δεδομένων που τονώνουν την κερδοφορία του πρώην εργοδότη του. Ο Κλαρκ Μάινορ, ομόλογός του στο υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, υπήρξε επίσης υψηλόβαθμο στέλεχος της Palantir, εταιρείας που αποκόμισε σχεδόν 300 εκατομμύρια δολάρια από συμβάσεις του ίδιου υπουργείου την περίοδο 2021–2024. Το αποκορύφωμα ίσως ήρθε με το Κλιμάκιο 201, μια μονάδα που το Πεντάγωνο δημιούργησε τον Ιούνιο για να ενθαρρύνει την «καινοτομία», όπου συμμετέχουν τέσσερα βαριά ονόματα της Palantir, της Meta και της OpenAI, τα οποία έλαβαν τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη (6). Έτσι σβήνεται, εσκεμμένα, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε εργολάβους και στρατιωτικούς διοικητές, ανάμεσα στην επιδίωξη του κέρδους και στην εθνική άμυνα.
Τώρα, ας ακολουθήσουμε τη ροή των κεφαλαίων και το σχέδιο θα φανερωθεί.
Τον βασικό κορμό συγκροτεί το Founders Fund, η ναυαρχίδα του Τιλ, με κεφάλαια ύψους 17 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τον περασμένο Ιούνιο κυριάρχησε στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης της Anduril, συμμετέχοντας με ένα δισεκατομμύριο. Τοποθετημένο από νωρίς στους τομείς των πληροφοριών και των δορυφορικών επικοινωνιών, αποτελεί τον πρώτο θεσμικό μέτοχο της Palantir και της SpaceX. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά, πιο παθητικά κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, το ταμείο παρεμβαίνει άμεσα στις στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων που επανακαθορίζουν τα όρια του κράτους. Ο Στίβενς είναι ταυτόχρονα εκτελεστικός πρόεδρος της Anduril και εταίρος στο Founders Fund. Ο Ντέλιαν Ασπαρούχοφ, ένας άλλος εταίρος, βρίσκεται στο τιμόνι της Varda Space Industries, η οποία φιλοδοξεί να κατασκευάσει τον πρώτο διαστημικό σταθμό βιομηχανικής χρήσης. Ο Σκοτ Νόλαν, διευθύνων σύμβουλος της General Matter, διατήρησε επίσης τα καθήκοντά του στο ταμείο.
Το 1789 Capital, που δημιουργήθηκε από συνεργάτες του Πίτερ Τιλ και του Τζέι Ντι Βανς, συμβολίζει τόσο τη μετάλλαξη της δυναστείας των επικεφαλής των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου όσο και τον δεσμό που διατηρεί η προεδρική εξουσία με τα κέρδη της πολεμικής βιομηχανίας. Η είσοδος του Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, γιου του προέδρου, ως εταίρου τον Νοέμβριο του 2024, σήμανε αλλαγή κλίμακας. Έχοντας ξεκινήσει από 150 εκατομμύρια δολάρια, το ταμείο φτάνει πλέον να ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο. Αυτοανακηρυγμένο ως υπέρμαχος της «πατριωτικής επένδυσης», έχει ήδη διοχετεύσει πάνω από 50 εκατομμύρια στην αυτοκρατορία του Ίλον Μασκ (SpaceX για την κυριαρχία στο Διάστημα, xAI για τη στρατιωτική τεχνητή νοημοσύνη) (7).
Με ενεργητικό 600 εκατομμυρίων δολαρίων, το ταμείο American Dynamism, που δημιουργήθηκε από την Andreessen Horowitz (a16z), επενδύει σε αμυντικές τεχνολογίες και στηρίζει τα άτομα που «οικοδομούν» την Αμερική. Ο ίδιος ο Άντρισεν είχε καλέσει τους δισεκατομμυριούχους της Σίλικον Βάλεϊ να στηρίξουν την υποψηφιότητα του Τραμπ το 2024. Πιο διακριτικοί αλλά εξίσου επιδραστικοί, οι κολοσσοί 8VC και General Catalyst διαδραματίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Ο Τζόζεφ Λόνσντεϊλ, ιδρυτής της 8VC και συνιδρυτής της Palantir, συνεργάστηκε με τον Μασκ στο πλαίσιο της επιτροπής συγκέντρωσης πόρων επικοινωνίας America PAC, καθοριστικού παράγοντα για τη νίκη του Τραμπ. Η General Catalyst ηγήθηκε γύρου χρηματοδότησης 1,48 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Anduril, ενώ η 8VC επένδυσε 450 εκατομμύρια στην ίδια εταιρεία άμυνας. Η στρατηγική αποδίδει καρπούς: το 2025 η Palantir βρίσκεται στην κορυφή του χρηματιστηριακού δείκτη S&P 500, με τριμηνιαία αποτελέσματα που ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο, χάρη σε άνοδο κατά 53% στον τομέα των κρατικών συμβάσεων.
Όταν ο πελάτης σου δεν μπορεί να σε εγκαταλείψει επειδή έχεις γίνει το λειτουργικό του σύστημα, αυτό δεν λέγεται πλέον κέρδος αλλά εξουσία. Μια εξουσία που πλέον απειλεί εξίσου την ευρωπαϊκή κυριαρχία όσο και την αμερικανική δημοκρατία.
Στην Ιταλία, οι υπεύθυνοι της εθνικής άμυνας εξετάζουν το ενδεχόμενο να αναθέσουν στο Starlink, το σύστημα του Ίλον Μασκ, τη διαχείριση των κρυπτογραφημένων δορυφορικών επικοινωνιών τους. Στη Γερμανία, όπου η χρήση των εργαλείων παρακολούθησης της Palantir από την αστυνομία κάποιων ομόσπονδων κρατιδίων (Έσση, Βαυαρία και Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία) προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο, οι ομοσπονδιακές αρχές δεν αποκλείουν την επέκτασή τους σε ολόκληρη τη χώρα (8).
Η Μπούντεσβερ (οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις), από την πλευρά της, βρίσκεται δεμένη χειροπόδαρα με την Anduril από τότε που η Rheinmetall, ο μεγαλύτερος γερμανικός αμυντικός όμιλος, ανακοίνωσε στις 18 Ιουνίου τη συνεργασία της με την αμερικανική εταιρεία: «ευρωπαϊκές» εκδοχές των πυραύλων Barracuda και των αυτόνομων δρόνων Fury θα είναι σε θέση να αναπτυχθούν σε επίπεδο ΝΑΤΟ. Στην πραγματικότητα, η υποκείμενη αρχιτεκτονική παραμένει αμερικανική: τα ευρωπαϊκά συστήματα χρησιμοποιούν το Lattice, λαμβάνουν συνεχείς ενημερώσεις από τους διακομιστές της Καλιφόρνιας και λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο που έχει παραμετροποιηθεί από τη Σίλικον Βάλεϊ.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει φτάσει σε ακόμη πιο προχωρημένο στάδιο εξάρτησης. Από το 2023, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) διαχειρίζεται τα δεδομένα δεκάδων εκατομμυρίων ασθενών μέσω της Federated Data Platform της Palantir, που του κόστισε 330 εκατομμύρια λίρες. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε μάλιστα τον περασμένο Μάιο να πληρώσει 8 εκατομμύρια λίρες στη συμβουλευτική εταιρεία KPMG προκειμένου να κάμψει τις αντιστάσεις ορισμένων νοσοκομειακών ιδρυμάτων που αρνούνταν να υιοθετήσουν το εργαλείο. Το χαλινάρι που κρατά ο Πίτερ Τιλ μάλλον δεν ήταν ακόμη αρκετά σφιχτό, αφού τελικά το Λονδίνο υπέγραψε, τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια αμυντική συμφωνία ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου λιρών, που καθιστά τη χώρα έναν από τους κόμβους των στρατιωτικών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης της Palantir.
Αυτές οι αποφάσεις δεν αποτέλεσαν αντικείμενο ουσιαστικής κοινοβουλευτικής συζήτησης. Ελάχιστες βρέθηκαν στα πρωτοσέλιδα. Παρ’ όλα αυτά αποκαλύπτουν με πόση προθυμία οι κυβερνήσεις της Γηραιάς Ηπείρου, που κομπάζουν για τη στρατηγική αυτονομία τους, είναι έτοιμες να εκχωρήσουν τα αποκλειστικά προνόμιά τους σε αμερικανικές πλατφόρμες των οποίων οι επικεφαλής περιφρονούν ανοιχτά τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες.
Διανοούμενοι-ολιγάρχες
Με κάθε νέα σύμβαση, η μέγγενη σφίγγει περισσότερο. Όταν οι κρατικές υπηρεσίες δεν μπορούν πλέον να λειτουργήσουν χωρίς την Palantir, όταν οι δρόνοι της Anduril καθιερώνονται ως πρότυπο εντός του ΝΑΤΟ και όταν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που κινoύν όλα τα υπόλοιπα τροφοδοτούνται από πυρηνικά εργοστάσια, δεν υπάρχει πια επιστροφή.
Εκείνο που αποκαλύπτεται λοιπόν δεν είναι μια κλασική χειραγώγηση εκ μέρους μιας βιομηχανίας, αλλά μια θεμελιώδης μετάλλαξη της έννοιας της εθνικής κυριαρχίας: από πολιτική εξουσία που ασκείται μέσω σχετικά δημοκρατικών θεσμών μετατρέπεται σε τεχνική ισχύ που ελέγχεται από ιδιωτικά συμφέροντα. Ενώ στις Βρυξέλλες συνεχίζονται οι ατέρμονες συζητήσεις για την «ψηφιακή κυριαρχία», οι ευρωπαϊκές χώρες υπογράφουν συνεργασίες που υποθηκεύουν την αυτονομία τους και ενσωματώνουν την αντιδημοκρατική λογική μέσα στις ίδιες τις δομές της εξουσίας.
Η πολιτική μεταμόρφωση της Σίλικον Βάλεϊ σηματοδοτεί την ωρίμανση του φαινομένου που ο Εβγκένι Μορόζοφ αποκαλεί «διανοούμενους-ολιγάρχες», εκείνους τους «νέους νομοθέτες» που χρησιμοποιούν την τεχνολογική υποδομή για να διαδώσουν το ευαγγέλιό τους και να οικοδομήσουν μια μεταδημοκρατική διακυβέρνηση (9). Εκείνο που ξεκίνησε ως ελευθεριακή εναλλακτική μεταμορφώνεται σε αυταρχική κατάληψη της εξουσίας. Εκείνοι που χθες ήθελαν να ξεφύγουν από την εξουσία των κρατών δημιουργώντας αυτόνομα «έθνη» στη μέση του ωκεανού, σήμερα κατέχουν ανώτατες κυβερνητικές θέσεις. Έχοντας αποτύχει να οικοδομήσουν παράλληλους θεσμούς, βρήκαν κάτι πιο αποτελεσματικό: να γίνουν οι ίδιοι η κρατική υποδομή.
Ίσως τα κρυπτονομίσματα να είναι το πεδίο όπου η επιτυχία τους γίνεται πιο εμφανής. Στο πλαίσιο του «Genius Act» του Τραμπ, τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) έχουν πλέον αναχθεί σε «υποδομή εθνικής ασφαλείας», γεγονός που ισοδυναμεί με την παραχώρηση εξουσιών σχεδόν ισότιμων με εκείνες της κεντρικής τράπεζας σε ιδιώτες εκδότες νομίσματος. Τον περασμένο Ιούνιο, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ εκτίμησε ότι η ζήτηση για κρατικά ομόλογα που δημιουργούνται με αυτόν τον τρόπο ανέρχεται σε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως έχουν κατανοήσει πολύ καλά οι εκπρόσωποι της τεχνο-αυταρχικής εξουσίας, δεν χρειάζεται να κερδίσεις εκλογές για να ασκήσεις εξουσία: αρκεί να εξασφαλίσεις συμβάσεις. Κάθε δημόσιος διαγωνισμός περιορίζει λίγο περισσότερο τη δημοκρατική επιλογή, ώσπου να απομείνουν μόνο οι λύσεις που είναι τεχνικά δυνατές μέσα σε μια υποδομή προσαρμοσμένη στα συμφέροντα των μετόχων. Αδειασμένη από το περιεχόμενό της, η δημοκρατία επιβιώνει μόνο ως παλιά διεπαφή, την οποία διατηρούμε εξαιτίας της έγνοιας μας για τη σταθερότητα.
Francesca Bria
Οικονομολόγος, ιδρύτρια της πλατφόρμας ενημέρωσης για τις αυταρχικές εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ, authoritarian-stack.info
Μετάφραση: Βάλια Καϊμάκη
(1) Peter Thiel, The education of a libertarian, Cato Unbound, 13 Απριλίου 2009.
(2) Nick Schwellenbach, Stephen Miller’s financial stake in ICE contractor Palantir, Project on Government Oversight (POGO), 24 Ιουνίου 2025.
(3) Audrey Decker, Pentagon eyes Starship, designed for Mars, for military missions somewhat closer to home, Defense One, 15 Μαρτίου 2024.
(4) Για μια σύνοψη, βλ. Andrea Coveri, Claudio Cozza και Dario Guarascio, «Big Tech and the US digital-military-industrial complex», Intereconomics, τ. 60, αρ. 2, Αμβούργο, 2025.
(5) Secretary of Energy Chris Wright delivers keynote remarks at CERAWeek 2025, U.S. Department of Energy, 10 Μαρτίου 2025.
(6) Shyam Sankar, διευθυντής τεχνολογίας στην Palantir, Andrew Bosworth, ομόλογός του στη Meta, Kevin Weil, υπεύθυνος προϊόντων στην OpenAI, και Robert McGrew, πρώην διευθυντής έρευνας στην OpenAI. Βλ. Ashley Roque, Palantir, Meta, OpenAI execs to commission into army reserve, from “Detachment 201”, Breaking Defense, Λονδίνο, 13 Ιουνίου 2025.
(7) Alexandra Ulmer και Joseph Tanfani, «Trump-linked venture fund 1789 Capital tops $1 billion in assets», Reuters, Σεπτέμβριος 2025.
(8) Angelo Amante και Crispian Balmer, «Italy’s defence minister says decision on Musk’s Starlink should be technical», Reuters, 15 Απριλίου 2025, και Marcel Fürstenau, German police expands use of Palantir surveillance software, Deutsche Welle, 8 Απριλίου 2025.
(9) Βλ. Evgeny Morozov, «Les intellectuels-oligarques, nouveaux législateurs de la Silicon Valley», σε δύο μέρη, Silicon Circus, Les blogs du “Diplo”, 14 και 17 Απριλίου 2025.
