Οι πρώτες προκριματικές εκλογές στην Αϊόβα και στο Νιού Χαμσάιρ
Οι προκριματικές εκλογές, για τους υποψηφίους των κομμάτων των αμερικάνικων προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου 2024, ξεκίνησαν στην Αϊόβα, μια μικρή αγροτική πολιτεία 3 εκατομμυρίων κατοίκων στις μεσοδυτικές πολιτείες. Εδώ στην πρώτη συγκέντρωση των Ρεπουμπλικανών κέρδισε ο Ντόναλντ Τραμπ με 51% των ψήφων, μπροστά από τον Ρον ΝτεΣάντις και τη Νίκκι Χέϊλυ. Πρόκειται για μια νίκη που είχε προβλεφθεί στις δημοσκοπήσεις εδώ και αρκετούς μήνες και που ο πρώην πρόεδρος θεωρούσε ήδη δεδομένη.
Οι οπαδοί του Τραμπ έκαναν τη διαφορά αψηφώντας το πολικό ψύχος που έπεσε στην πολιτεία για να πάνε στις κάλπες.
Η πρώτη κάλπη των προκριματικών εκλογών, που δίνει συνήθως τον τόνο και τη δυναμική της αμερικανικής προεδρικής εκστρατείας, κατέγραψε στην Αϊόβα μια συντριπτική νίκη για τον Τραμπ, παρά τις προσπάθειες των άλλων υποψηφίων. Οι προκριματικές κάλπες μόλις ξεκίνησαν βέβαια και ο Τραμπ δεν είναι μόνος του στην κούρσα, παρόλο που μετά την υπέρ αυτού ψηφοφορία στην Αϊόβα εκφώνησε λόγο σαν να ήταν ήδη εκλεγμένος πρόεδρος.
Η δεύτερη αναμέτρηση στις προκριματικές κάλπες ήταν την Τρίτη 23.01.2023 στο Νιού Χαμσάιρ, όπου κι εκεί ο Τραμπ κέρδισε με άνεση συγκεντρώνοντας 54%, έναντι 43% της βασικής ανατγωνίστριάς του Νίκι Χάλεϋ.
Απρόσμενη ώθηση στην υποψηφιότητα του πρώην προέδρου δόθηκε από την έξοδο, από την κούρσα για το χρίσμα, του κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις. Ο τελευταίος δήλωσε ότι θα σεβαστεί τη δέσμευσή του να υποστηρίξει τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών, ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι σαφώς καλύτερος από τον νυν πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, και ότι θα έχει την στήριξή του.
Η σκιαγράφηση του περιγράμματος μιας νέας κυβέρνησης Τραμπ
Έντεκα μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, μια σειρά από κινδυνολογικά άρθρα και ομιλίες σκιαγραφούν το περίγραμμα μιας κυβέρνησης Τραμπ Νο 2.
Οι δημοσκοπήσεις, αν και αναξιόπιστες, τροφοδοτούν τον πανικό. Ο Ντόναλντ Τραμπ συντρίβει τις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικάνων και κερδίζει τακτικά τον Τζο Μπάιντεν στις περιπτώσεις νέων αντιπαραθέσεων.
«Αν ο Τραμπ δεν έβαζε υποψηφιότητα, δεν είμαι σίγουρος ότι θα έβαζα υποψηφιότητα. Δεν μπορούμε να τον αφήσουμε να κερδίσει», εξήγησε ο πρόεδρος Μπάιντεν την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου στη Βοστώνη (Μασαχουσέτη), παρόλο που η πλειοψηφία των Αμερικανών φαίνεται ότι έχει πρόβλημα με την ηλικία του απερχομένου προέδρου.
Ο συναγερμός έχει ήδη ξεσπάσει. Ο Τραμπ προηγείται απροκάλυπτα.
Κύρια στοιχεία της πολιτικής του Τραμπ
Για τη μετανάστευση και την ασφάλεια
Oι πολιτικές του για τη μετανάστευση και την ασφάλεια -που περιγράφονται λεπτομερειακά από τους New York Times σε μια εκτενή έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 11 Νοεμβρίου- αφορούν πρόγραμμα που περιλαμβάνει:
Tη στρατιωτικοποίηση των συνόρων με το Μεξικό, τεράστια στρατόπεδα κράτησης για μετανάστες χωρίς χαρτιά και μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία απελάσεων.
Tον τερματισμό της αυτόματης χορήγησης της αμερικανικής υπηκοότητας στα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τέλος, τη θανατική ποινή για τους εμπόρους ναρκωτικών, εμπνευσμένη από το παράδειγμα του Σι Τζινπίνγκ στην Κίνα.
Ιστορική ρήξη με το κράτος δικαίου
Ο πρώην πρόεδρος καθοδηγείται από το αίσθημα της εκδίκησης. Η εκδίκηση του στοχεύει αφενός τον Τζο Μπάιντεν για φανταστική απάτη, αφετέρου όλους εκείνους που τον «ταλαιπώρησαν» τα τελευταία δυόμισι χρόνια, αρχής γενομένης από τους δικαστές και την ομοσπονδιακή αστυνομία (FBI) που ήταν επιφορτισμένη με τις έρευνες εναντίον του.
Καταγγέλλοντας την εργαλειοποίηση και την πολιτικοποίηση της δικαιοσύνης, παρά τις συντριπτικές κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί εναντίον του σε τέσσερις υποθέσεις, ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει να στρέψει τα ίδια αυτά ομοσπονδιακά όργανα εναντίον του Τζο Μπάιντεν και των οικείων του.
Επιδίωξη και ανοχή της πολιτικής βίας από τον Ντόναλντ Τραμπ
Μια από τις πιο πολυσυζητημένες δηλώσεις του πρώην προέδρου έγινε την Ημέρα των Βετεράνων, στις 11 Νοεμβρίου, όταν μίλησε σε υποστηρικτές του στο Νιου Χαμσάιρ. Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε: «Σας υποσχόμαστε ότι θα εξαλείψουμε τους κομμουνιστές, τους μαρξιστές, τους φασίστες και τους ριζοσπάστες αριστερούς κακοποιούς που ζουν σαν παράσιτα στα όρια της χώρας μας, που λένε ψέματα, κλέβουν και νοθεύουν τις εκλογές μας». Η λέξη «παράσιτα» φέρνει στο μυαλό μας ένα λεξικό εξόντωσης. “Απηχεί τη γλώσσα που ακούσαμε στη ναζιστική Γερμανία τη δεκαετία του 1930”, σημείωσε ο Τζο Μπάιντεν στο Σαν Φρανσίσκο τρεις ημέρες αργότερα.
Αυτό δεν είναι απλώς μια δεξιά ρητορική, αλλά μια αντανάκλαση μερικών από τις πιο ακραίες φυλετικές πολιτικές της σύγχρονης ιστορίας. Πρόκειται για μια ρητή απεικόνιση των μεταναστών ως επικίνδυνων και ειδικά στο πλαίσιο της απειλής που συνιστούν για την εθνική ταυτότητα. Είναι η γλώσσα του φασισμού.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι περισσότερα από τα τρία τέταρτα των Ρεπουμπλικάνων συμφωνούν με τη διατύπωση του Τραμπ. Λιγότεροι από τους μισούς Δημοκρατικούς και ανεξάρτητους… συμφωνούν επίσης.
Τελικά, φαίνεται πώς το φυλετικό θέμα είναι καθοριστικό.
Ο πρώην πρόεδρος, μεγάλος ευνοούμενος των Ρεπουμπλικάνων, «είναι πρόθυμος να θυσιάσει τη δημοκρατία μας προκειμένου να αποκτήσει εξουσία», κατήγγειλε ο πρόεδρος των Δημοκρατικών κοντά στο Valley Forge της Πενσιλβάνια, στις 5 Γενάρη. «Μιλάει για το αίμα των Αμερικανών που δηλητηριάζεται, χρησιμοποιώντας ακριβώς την ίδια γλώσσα με εκείνη που χρησιμοποιούσαν στη ναζιστική Γερμανία», είπε ο Τζο Μπάιντεν, 81 ετών, ο οποίος βρίσκεται στήθος με στήθος με τον Ντόναλντ Τραμπ, ή λίγο πίσω, στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. «Ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του MAGA [Make America Great Again, το εμβληματικό σύνθημα του Ρεπουμπλικάνου δισεκατομμυριούχου] όχι μόνο ανέχονται την πολιτική βία, αλλά και γελούν με αυτήν», καταγγέλλει ο Τζ. Μπάιντεν. Ο τελευταίος παρουσιάζει τον εαυτό του ως θεματοφύλακα της αμερικανικής δημοκρατίας:
«Ας είμαστε ξεκάθαροι σχετικά με τις εκλογές του 2020. Εγώ κέρδισα τις εκλογές, εκείνος ήταν ο χαμένος» είπε ο Μπάιντεν ενώ ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας των ακινήτων εξακολουθεί να επιμένει, χωρίς την παραμικρή απόδειξη, ότι οι εκλογές του 2020 υπήρξαν αντικείμενο «υπεξαίρεσης». «Όλοι γνωρίζουμε ποιος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε είναι ποιοι είμαστε εμείς», είπε, προτρέποντας τους ψηφοφόρους να κινητοποιηθούν.
Η υποστήριξη στον Τραμπ είχε αρχικά τις ρίζες της σε μεγάλο βαθμό στην αίσθηση των λευκών Ρεπουμπλικάνων ότι δέχονταν επίθεση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρίας του και τα επόμενα χρόνια, ο ρόλος της «λευκής θλίψης» -η ανησυχία για τους λευκούς Αμερικανούς που υφίστανται μειωμένη θέση- έγινε ένα απροκάλυπτο στοιχείο της ρεπουμπλικανικής πολιτικής.
Χαρακτηριστικές απαντήσεις σε δημοσκοπήσεις
Σε δημοσκοπήσεις, ερωτηθέντες κλήθηκαν να απαντήσουν τι τους απασχολεί περισσότερο για τα επόμενα χρόνια, αν θα υπάρχει ισχυρή οικονομία ή αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν μια λειτουργική δημοκρατία.
Συνολικά, τα αποτελέσματα ήταν μοιρασμένα στη μέση. Τα δύο τρίτα των Δημοκρατικών εξέφρασαν μεγαλύτερη ανησυχία για τη δημοκρατία. Τα δύο τρίτα των Ρεπουμπλικάνων εξέφρασαν μεγαλύτερη ανησυχία για την οικονομία.
Ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του, όπως ο σύμβουλος Στίβεν Μίλερ, πλαισίωναν συχνά την αύξηση της μετανάστευσης ως απειλή για την οικονομία, παρά την αύξηση των μεταναστών στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού να συμπίπτει με μια περίοδο αυξημένης απασχόλησης. Αλλά το παραπάνω αποτέλεσμα δείχνει μια προφανή πορεία προς μια διάβρωση της δημοκρατίας: χρησιμοποιήστε θέματα όπως η μετανάστευση για να υποστηρίξετε ότι η οικονομία απειλείται και στη συνέχεια παρακάμψτε τις δημοκρατικές εκλογές ή τα συστήματα για να στηρίξετε φαινομενικά την οικονομία.
Ακόμα σε δημοσκόπηση στο ποια είναι τα 3 θέματα που θα σας έκαναν να ψηφίσετε τον πρόεδρο, η απάντηση ήταν:
H μείωση των φόρων, η απαγόρευση των χειρουργικών επεμβάσεων σε αλλαγή φύλου ανηλίκου … και η αμφισβήτηση των ιδεών του “ξύπνιου”.
Οικονομία
Παρά την ανάπτυξη ρεκόρ – 4,9% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο, την πλήρη απασχόληση – η ανεργία είναι πολύ χαμηλή στο 3,9% και τον μηδενικό πληθωρισμό μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου, που έπεσε στο 3,2% σε ετήσια βάση, οι αμερικανοί δεν αισθάνονται ότι οι δαπάνες τους έχουν χαλαρώσει.
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν πέφτει εδώ και αρκετούς μήνες και τώρα βρίσκεται στο 63, κάτω από το 79 που είχε καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2021, όταν ο Τζο Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντά του. Αιτία είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει φτάσει στο 17,6% από εκείνη την ημερομηνία, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας.
Οι τιμές της βενζίνης; Αύξηση 43% από τον Ιανουάριο του 2021. Τιμές παντοπωλείου; Αύξηση 20%. Όσοι σχεδιάζουν να αγοράσουν σπίτι δεν είναι σε καλύτερη θέση: οι τιμές των κατοικιών έχουν αυξηθεί κατά 29%, ενώ τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων έχουν τριπλασιαστεί.
Ο Τραμπ, στο εμπόριο και τις επενδύσεις, έχει ξεκαθαρίσει ότι σχεδιάζει να ενισχύσει περαιτέρω την ατζέντα “Πρώτα η Αμερική“. Έχει υποστηρίξει την ιδέα να οχυρώσει τη βιομηχανία των ΗΠΑ πίσω από δασμούς 10% στα εισαγόμενα προϊόντα. Αυτό θα διαταράξει σοβαρά τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Ακόμα, πέρα από τους δασμούς, ο Τραμπ θα προωθήσει μέτρα που θα περιλαμβάνουν τον τερματισμό του καθεστώτος “μάλλον ευνοούμενου κράτους” για την Κίνα, με το κογκρέσο να διάκειται ευνοϊκά. Αυτό θα αύξανε τους δασμούς και ενδεχομένως άλλους εμπορικούς φραγμούς στις κινεζικές εισαγωγές, καθώς και πιθανούς πρόσθετους περιορισμούς στις επενδύσεις και στη ροή κεφαλαίων προς την Κίνα.
Δημοσιονομική πολιτική
Ο Τραμπ δεν ήταν ποτέ οπαδός της δημοσιονομικής λιτότητας. Οι φορολογικές του περικοπές το 2017 (υποστήριξη των πλουσίων) εκτόξευσαν το έλλειμμα του Προϋπολογισμού. Αρνείται επίσης (λόγω της επιθυμίας του να προσεγγίσει και τα χαμηλότερα εισοδήματα) να αγγίξει την Κοινωνική Ασφάλιση και το Medicare, μεταξύ των μεγαλύτερων παραγόντων μακροπρόθεσμης αύξησης του ελλείμματος.
Η ομάδα Τραμπ σχεδιάζει να μονιμοποιήσει τις μειώσεις στον φόρο εισοδήματος που θέσπισε ως πρόεδρος και που πρόκειται να λήξουν το 2025. Στη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και Κογκρέσου οδήγησαν στη μείωση του εταιρικού φόρου από 35% σε 21%. Οι περικοπές ωφελούν κυρίως τα πλούσια νοικοκυριά, τους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων και τον κλάδο ακινήτων με πιθανή επέκταση ή εμβάθυνσή τους από τη χρήση τυχόν εσόδων από πρόσθετους δασμούς.
Κρατικές Δαπάνες
Στην προεκλογική περίοδο, ο Τραμπ υπόσχεται να χαλιναγωγήσει αυτό που αποκαλεί υπερβολικές κρατικές δαπάνες: βοήθεια στο εξωτερικό, επιδοτήσεις για το κλίμα, μετανάστευση και άλλους τομείς. Υπόσχεται στους ψηφοφόρους ότι η στάση του αυτή θα εξοικονομήσει χρήματα των φορολογουμένων, απαλλάσσοντας τη χώρα από ακριβές υπερπόντιες συγκρούσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Προτείνει ακόμα να τεθούν υπό προεδρική εξουσία ρυθμιστικοί φορείς όπως η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών, ενώ έχει δεσμευθεί για την περικοπή δύο υπαρχόντων ρυθμιστικών κανονισμών για κάθε νέο.
Για το κλίμα προτείνει την αντιστροφή των μέτρων του Μπάιντεν: κατάργηση των ενεργειακών κανονισμών (η οικονομία καυσίμου και τα πρότυπα εκπομπών ρύπων) και αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, όπως είχε πράξει ξανά όταν βρισκόταν στην εξουσία.
Ομοσπονδιακή κεντρική Τράπεζα
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του ο Τραμπ ήταν ένθερμος επικριτής της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας. Το 2019 είχε κατηγορήσει τη Fed ότι συμπεριφέρεται σαν “πεισματάρικο παιδί”, αρνούμενη να μειώσει τα επιτόκια. Αυτή η πίεση θα μπορούσε να συνεχιστεί εάν επανεκλεγεί. Οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες έχουν υπονοήσει ότι τα επιτόκια μπορεί να μειωθούν πριν από το τέλος του 2024, ωστόσο προειδοποιούν ότι η νομισματική πολιτική θα παραμείνει περιοριστική για κάποιο χρονικό διάστημα.
Ενέργεια
Εάν επανεκλεγεί, έχει υποσχεθεί να άρει όλα τα εμπόδια για τη μαζική αύξηση των γεωτρήσεων στις ΗΠΑ για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Έχει υποσχεθεί επίσης να επιταχύνει την έγκριση αγωγών φυσικού αερίου στο σχιστολιθικό πεδίο Marcellus. Έχει εκτιμήσει δε, ως προτεραιότητα, την κατάργηση των κινήτρων για την ώθηση των ΗΠΑ προς τα ηλεκτρικά οχήματα και την καθαρή ενέργεια.
Όπως διαφαίνεται, ο Τραμπ είναι το φαβορί των Ρεπουμπλικάνων -αλλά και γενικά- των επόμενων εκλογών. Τα βασικά σημεία της μελλοντικής του διακυβέρνησης αποκαλύπτουν την προτίμηση των αμερικανών ψηφοφόρων. Με το γεγονός ουσιαστικά να στηρίζεται στην οικονομική αφαίμαξη τους για τη χρηματοδότηση των πολέμων στην Ουκρανία και στη Γάζα, στην άνοδο του πληθωρισμού και στην αύξηση των επιτοκίων.
Πηγές : Διαδικτυακές εκδόσεις LeMonde.fr, Washigton Post , Capital.gr
