Λίγες οι καλές στιγμές της παράστασης. Μια μεταμοντέρνα σαλάτα τραγουδιών, ήχων και εικόνων. Εξυπνάδες της φιλελεύθερης μελαγχολίας και επίκληση στο συναίσθημα και στην επιφανειακή συγκίνηση για να μείνουν ευχαριστημένοι όλοι…
Κοινό ετερόκλητο. Καλοντυμένες κυρίες και κύριοι, γουνίτσες, σινιέ κασκολάκια, ανακατεμένοι με απλό κόσμο, όλων των ηλικιών και πολύ νεολαία (ιδιαίτερα στη γαλαρία οι πάντα παρόντες-όρθιοι φίλοι του Β. Παπακωνσταντίνου).
Βρισκόμαστε στο θέατρο «ΔΙΑΝΑ» για τη μουσικοθεατρική παράσταση «Το τρένο των 9:05» σε σκηνοθεσία Παντελή Βούλγαρη, κείμενα του Οδυσσέα Ιωάννου και ερμηνεία των Βασίλη Παπακωνσταντίνου και Χρήστου Θηβαίου.
Το concept αρκετά ενδιαφέρον: Το σκηνικό είναι ένας σταθμός τρένου. Μια παρέα μουσικών και ένας παραγωγός περιμένουν μάταια να φτάσει το τρένο των 9:05, που πάντα για κάποιο λόγο δεν έρχεται. Κάθε φορά ξετυλίγεται ένα στιγμιότυπο από την ιστορία της Ελλάδας, επενδεδυμένο με την αντίστοιχη μουσική-τραγούδι, ξεκινώντας από τη χούντα μέχρι τις ημέρες μας, καθώς ο αφηγητής (Οδ. Ιωάννου) γράφει ένα φανταστικό γράμμα στον πατέρα του…
Ως εδώ όλα καλά…
Τι συμβαίνει όμως επί σκηνής;
Οι συνδυασμοί τραγουδιών και θεματολογίας κειμένων είναι σε κάποιες περιπτώσεις αταίριαστοι και φτιαγμένοι για να «χωρέσουν» όλοι και όλα σε μια μεταμοντέρνα σαλάτα τραγουδιών, ήχων και εικόνων. Επίκληση στο συναίσθημα και στην επιφανειακή συγκίνηση για να μείνουν ευχαριστημένοι όλοι…
Οι δε διάλογοι και τα κείμενα του αφηγητή είναι στην καλύτερη περίπτωση ένα μείγμα κουρασμένου χιούμορ που προκαλεί βεβιασμένο γέλιο (α λα επιθεώρηση). Χαζοαστειάκια για τις μαμάδες και τα παιδιά τους. Πειράγματα μεταξύ του Θηβαίου και του Παπακωνσταντίνου, κ.α. Στη χειρότερη περίπτωση, δυστυχώς, ο Ιωάννου καταφεύγει σε βολικά, απολίτικα ασαφογραφήματα για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και εξυπνάδες σαν αυτές που έγραφε στο protagon. Ενδεικτικά:
♦ «Το τρένο δεν θα έρθει γιατι μάλωσε η αριστερή με τη δεξιά ράγα»…
♦ «Το μισό δίκιο το είχαμε εμείς και το άλλο μισό η πραγματικότητα…Το καλύτερο που προσδοκούσαμε ήταν μια αξιοπρεπής ισοπαλία…» (Αναφερόμενος στις «μεγάλες αφηγήσεις» και τους κάθε λογής αγώνες…)
♦ «Έπρεπε να παίρνουμε από τον κάθε άνθρωπο τα καλά του και όχι τα κακά του» (Αναφερόμενος στην ανώτερη στάση που έδειξε ο θείος που «έκανε» 3 χρόνια στη Γυάρο, όταν συναντήθηκε τυχαία στο τρένο με τον βασανιστή του μετά τη Χούντα και απλά γύρισε το βλέμμα του αλλού. Σ.σ. Μάλλον λάθος διάβασε την ανωτερότητα ο κειμενογράφος.)
♦ «Το ’81 ήρθε η “αλλαγή”, αλλά εμείς δεν θέλαμε να αλλάξουμε. Πέρσι ήρθε η “ελπίδα”, αλλά και πάλι εμείς δεν ήμασταν έτοιμοι να “αλλάξουμε”»…
♦ Σκετσάκι με Θηβαίο-Παπακωνσταντίνου, ο πρώτος να λέει στον άλλο «ναι» και να απαντά ο άλλος «όχι» για να καταλήξει με ερώτησεις-παιχνίδι προς το κοινό: «Θέλετε να φύγουμε;». «Όχι!». «Θέλετε, να μείνουμε;». «Ναι!». «Είδατε, το ίδιο είναι…».
♦ «Η μεταπολίτευση ήταν ένα “τέλος πάντων”»…
Στα παραπάνω είχαμε σαν κερασάκι στο τέλος την προτροπή να τραγουδήσουμε όρθιοι «Της Δικαιοσύνης ήλιε», έτσι για να ανέβει το πατριωτικό θερμόμετρο και να φύγουμε συμφιλιωμένοι-αδελφωμένοι. Αφού πρώτα, βέβαια, έχουμε αποδεχθεί τη «συλλογική ευθύνη» και απομυθοποιήσει τη «μεταπολίτευση» δια της ενοχοποίησης των αγώνων και των «παρωχημένων» ιδεολογιών που μας χώριζαν τόσα χρόνια…
Στο μουσικό σκέλος, ο Θηβαίος ήταν μια παρακμιακή φιγούρα· υπερκινητικός, νευρικός και υπερβολικός στις εκφράσεις του (όχι μόνο λόγω του ρόλου που εκτελούσε…). Μάλλον σε πλήρη σύμπνοια με τα παραληρήματά του των τελευταίων μηνών…
Για να είμαστε, όμως, δίκαιοι πρέπει να αναφερθούμε και στα θετικά στοιχεία της παράστασης:
– Το σύνολο των έξι μουσικών που έπαιξε με μεγάλη δεξιοτεχνία και φαντασία τις ενορχηστρώσεις των κομματιών. Τη Μαίρη Μπρόζη που έπαιξε εκπληκτικό βιολί και μαντολίνο, και τραγούδησε καθηλωτικά τα «Λιανοτράγουδα» (και όχι μόνο). Τον Γιάννη Αυγέρη που «κέντησε» με τα πνευστά και την κιθάρα του. Τον Στέφανο Δημητρίου στα κρουστά. Τον κρυμμένο στη γωνία Βαγγέλη Πατεράκη που «περπάτησε» όλα τα κομμάτια πάνω στο μπάσο του και φυσικά τους Αντρέα Αποστόλου και Μάξιμο Δράκο, που πλημμύρισαν μελωδίες με τα πιάνα στο σύνολο των τραγουδιών.
– Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη σκηνική απόδοση του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ο οποίος όχι μόνο δείχνει φωνητικά άφθαρτος στο χρόνο, αλλά ανεβάσε την ερμηνεία του σε μέγιστο επίπεδο. Απαλλαγμένος από την ένταση και την κινητικότητα μιας συναυλιακού τύπου εμφάνισης, απογειώνει την εκφραστικότητα της φωνής του χωρίς να λείπει τίποτα από το χαρακτηριστικό μέταλλο, εύρος και τη δυναμική της. Φοβερές ερμηνείες σε δικά του και άλλα τραγούδια. Μια μοναδική και ιδιαίτερη στιγμή για τον Β.Π…
Βγαίνοντας από το θέατρο, η γλυκόπικρη(-ξινη) γεύση του έργου που παρακολουθήσαμε επικρατούσε αναμφισβήτητα. Ωστόσο υπήρχε καρφωμένη μια εικόνα:
Η ξερακιανή, δονκιχωτική φιγούρα του Βασίλη, με την καμπαρντίνα και την πολυκαιρινή βαλίτσα, να περιμένει στωικά… Μια βαλίτσα – «κιβώτιο» των παλιών και νέων αγαπημένων τραγουδιών μας που σέρνονται στις δεκαετίες και στα γυρίσματα του χρόνου και των καιρών…
Λέγαν παλιά οι χαρτογράφοι
όταν στο τέλος έφταναν της γης
πως από δω και πέρα υπάρχουν μόνο δράκοι
ο κόσμος φτάνει όπου φτάνουμε κι εμείς.
(Οδυσσέας Ιωάννου, Οι χαρτογράφοι, 2008)
Κ.Μο.
