Με τη συμμετοχή δικών της ανθρώπων, συντρόφων και φίλων πραγματοποιήθηκε στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθήνας την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου η εκδήλωση προς τιμή της Κατερίνας Θανοπούλου. Μίλησαν άνθρωποι που συμπορεύτηκαν μαζί της όπως η Κατερίνα Μάτσα, ο Δημήτρης Στρατούλης, η Νάντια Βαλαβάνη, κ.α., διαβάστηκαν ποιήματά της και ακούστηκαν αγαπημένα της τραγούδια. Ακολουθεί η αποχαιρετιστήρια ομιλία του Θανάση Σκαμνάκη.
Θέλω να μη μιλήσω για την Κατερίνα που χάσαμε αλλά για εκείνην που έχουμε πάντα παρούσα. Όχι μόνο σε αυτήν την αίθουσα και τη συνάντηση μνήμης, αλλά στην κάθε μέρα, στην κάθε φορά που χρειαζόμαστε βοήθεια, που αισθανόμαστε την ανάγκη να ανταλλάξουμε σκέψεις μαζί της.
Να μας ακούσει – ξέρει να ακούει!
(κι αν κάτι θέλω να ξεχωρίσω είναι ακριβώς ότι μπορούσε να ακούει).
Δεν ακούς τον ήχο της φωνής της όταν τη ρωτάς; Της σκέψης της;
Νομίζω πως είναι μια άξια συνεχής παρουσία.
Ούτως ή άλλως ήταν ένας άνθρωπος που ζούσε στην καθημερινότητα αλλά δεν βούλιαζε σ’ αυτήν.
Αυτή η φθορά του κάθε μέρα, της μονοτονίας, της αδράνειας, της ασάφειας, της ήττας, των απογοητεύσεων – οι πικρές της γεύσεις – την όριζε, αλλά και όχι!
Ήθελε να βγαίνει από το καθημερινό και να ξανακοιτάζει τον κόσμο από την απόσταση που δίνει η γνώση και η ιστορία ως όλον, δηλαδή μέσα στο χρόνο με τις τρεις διαστάσεις του, το παρόν, μαζί με το παρελθόν και το μέλλον. Αυτή είναι η πηγή της επιμονής, της αισιοδοξίας και της ελπίδας της (και της δικής μας)!
Αυτό είναι το παρόν της.
Η εναντίωση στο βάλτο.
Οι υπότιτλοι στις τρεις ενότητες της τελευταίας ποιητικής της συλλογής την χαρακτηρίζουν:
Όνειρο α:
Όταν η μέρα σκοτώνει τα όνειρα
Η νύχτα γεμίζει εφιάλτες.
Όνειρο β:
Το όνειρο δε δένεται σε καρέκλες
Όνειρο γ:
Πυροβόλησα το όνειρο
γενια να σκοτώσω τις αυταπάτες
Προτείνω γι’ αυτό να κοιτάξουμε την Κατερίνα όχι ως θλιμμένη απώλεια, αλλά ως ενθουσιώδη συνάντηση.
Ως παρουσία μέσα σε αυτόν τον τρισδιάστατο χρόνο.
Μας το παράγγειλε στην εν λόγω ποιητική της συλλογή με τον χαρακτηριστικό, προειδοποιητικό τίτλο, Ζώσα μνήμη:
Τ’ ανείπωτα να λέγονται
Σε στιγμές μυσταγωγίας
Εκεί που ακουμπάς, σα νερό ρέοντας,
Στην ύπαρξη.
Μυστικοί, χλιαροί, φαντάσματα
των πλανόδιων στιγμών.
Η Κατερίνα λοιπόν με τις πολλές όψεις της είναι εντός του παρόντος και εντός του μέλλοντός μας.
Ως στρατευμένη στην κομμουνιστική προοπτική. Ως στρατευμένη στην ποίηση. Ως στρατευμένη στην πολιτική καθημερινότητα και πάλη. Ως στρατευμένη στην πολιτιστική και πνευματική ζωή. Ως στρατευμένη στην εκπαίδευση και τη γνώση. Ποιήτρια, εκδότρια, εκπαιδευτικός, πολιτικό πρόσωπο.
Και με τη στενή μας έννοια, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου της πολιτικής κίνησης Μετάβαση για την κομμουνιστική προοπτική καθώς και της Συντακτικής Ομάδας του Kommon.
Οι πολλές όψεις της, κάτι σαν την Παναγία στη χριστιανική μυθολογία: Πορτοκαλούσα και Παντάνασσα και Ψυχοσώστρα και Βαρκού και Γοργόνα και Πολεμάρχα και, και…
Όπως και στο τραγούδι, σαν Παναγιά σ’ ένα τεκέ…
Κάνει αδιάκοπη πράξη τον απολογισμό του Αντρέ Μπρετόν: Καταφάσκω για να έχω την ηδονή να εκτεθώ.
Συμπεριλαμβάνεται σε εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων για τους οποίους νοιώθουμε ευγνωμοσύνη που υπήρξαν στη ζωή μας.
Άνθρωποι που στέκονται πάνω στον καιρό και δεν μακραίνουν… Κοντινοί μας, δοτικοί.
Σε εκείνη την πολύτιμη κατηγορία των ανθρώπων (ας επαναλάβω κάτι που έγραψα για το θάνατο της) με τα ιδιαίτερα ταλέντα, με γνώση, συγκρότηση, πεποιθήσεις, με αίσθηση της πραγματικότητας και της ζωής, που δεν είναι κάποιοι μακρινοί αιθεροβάμονες αλλά κάτοικοι αυτής της γης, με τα καλά και τα κακά της, με τα καλά και τα κακά τους, πότε λάτρεις των άστρων και πότε λάτρεις του γκρεμού, που βγαίνουν από το συρμό, δε μένουν να απολαμβάνουν και να αξιοποιούν ιδιωτικώς και ιδιοτελώς το ταλέντο, τη γνώση, τη δύναμη του νου τους, αλλά μένουν σε εκείνο το μέρος των φτωχών, των αναγκεμένων, ενός δίκιου, άλλοτε ορατού και άλλοτε αόρατου, άλλοτε εφικτού και άλλοτε ανέφικτου.
Που δαπανούν χρόνους ζωής, δυνάμεις και αίμα, κάνοντας μεταγγίσεις.
Που μέσα στις πυρπολούμενες πόλεις κρατούν στις χούφτες τους σταγόνες δροσιάς, που έχουν μια όαση μέσα τους για να απαγκιάζουν οι φίλοι, που βλαστημούν το άδικο, γιατί δεν μπορούν να το καταστρέψουν…
Που ερωτεύονται αδιάκοπα μια ανατολή, μεταδίδουν τα χρώματα της ίριδας στον κόσμο, που γίνονται παρανάλωμα μιας επίμονης άρνησης να υπακούσουν.
Εφόσον υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι, λέξεις που συχνά κυκλοφορούν στο προσκήνιο, πως χαραμίστηκαν ζωές, πως μάταια παλέψαμε και παλεύουμε, πως μας παραπλάνησαν αυταπάτες, είναι ψευδείς.
Κάθε τι που έγινε, κάθε τι που πιστεύουμε, κάθε τι που υπερασπίζονται άνθρωποι σαν κι αυτούς, ιδέες, σκέψεις, πράξεις, είναι ένα βήμα στην πορεία του κόσμου – ακόμη κι αν στο μεταξύ ο ίδιος ο κόσμος κάνει βήματα προς τα πίσω.
Είναι η ιστορία ιστορημένη σε πρόσωπα.
Πως αλλιώς θα ήταν η ζωή, και η δική μας και η ζωή του κόσμου, χωρίς όλα αυτά;
Σε έναν κόσμο ιδιοτέλειας και ατομισμού, όχι ως εξαιρέσεις αλλά ως δυνατότητα, προκύψανε εκείνοι που ανάλωσαν δύναμη, σκέψη και ζωή για να υπερασπιστούν κάτι περισσότερο, πολύ περισσότερο από τον εαυτό τους. Με κόστος τον εαυτό τους.
Δεν εννοώ τους ανθρώπους ως φωτεινά παραδείγματα. Αυτό σημαίνει πως δεν ήσαν ανθρώπινοι. Εννοώ την ιστορία φωτεινή και αστράπτουσα. Να λέει σε μας, σε άλλους, σε εκείνους που ακούνε, στα παιδιά, πως η ζωή δεν είναι ανοησία αλλά σπουδαιότητα, πως η ζωή όταν τη δίνεις είναι δύναμη για όλους, ακόμη και για κείνους που δεν το ξέρουν και δεν το εκτιμούν.
Κι αν δεν νίκησαν τι σημασία έχει; Η ζωή δε χαραμίστηκε, το αντίθετο. Τα σκοτάδια αισθάνονται τη γενναιοδωρία τους.
