Μια πρωτότυπη εξέλιξη
Για να το δούμε λοιπόν πιο συγκεκριμένα και διεισδυτικότερα.
Ο Μπιτσάκης γεννήθηκε το 1927.
Το 1958 σε ηλικία 31 έτους τελείωσε το Χημικό.
Το 1948 συνελήφθηκε, δικάστηκε καταδικάστηκε σε 16,5 χρόνια φυλάκισης και αποφυλακίστηκε τον Νοέμβρη του 1955.
7,5 χρόνια φυλακή είναι πολύς χρόνος.
Κι ύστερα, ως το 1963, άλλα 7,5 χρόνια δούλευε ως χημικός στον ιδιωτικό τομέα.
15 ολόκληρα χρόνια έμεινε έξω από τους πανεπιστημιακούς χώρους.
Και τότε στην ηλικία των 36 χρόνων και μετά από 15χρονη απουσία καταφέρνει να πάει στη Γαλλία και να στραφεί όχι στη Χημεία, αλλά στο πλέον δύσκολο, στο πιο φορμαλιστικό επιστημονικό πεδίο σε ότι αφορά τη χρήση ανώτερων μαθηματικών, αυτό της θεωρητικής φυσικής.
Ο Μπιτσάκης προετοιμαζόταν μεθοδικά και αποφασιστικά να αντιτάξει τον υλιστικό στοχασμό και την ταξική πάλη, απέναντι στην ιδεαλιστική σκέψη και αστική πολιτική.
Μέσα σε 10 χρόνια, ως το 1973, αφού παρακολούθησε ανάλογα μαθήματα, παίρνει πιστοποιητικό ισοδύναμου πτυχίου φυσικού που του επιτρέπει την εκπόνηση διδακτορικού το οποίο αποκτά με άριστα από το 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Στα επόμενα τρία χρόνια, το 1976, αποκτά επίσης ντοκτορά d’Etat φιλοσοφίας, (το ανώτατο διδακτορικό της Γαλλίας) επίσης με άριστα.
Να σημειωθεί πως η πολύωρη υποστήριξη του ντοκτορά φιλοσοφίας έχει αφήσει εποχή καθώς ένας αναδυόμενος μαρξιστής φιλόσοφος πλέον, ο Μπιτσάκης, υποστηρίζει με σθένος και επιχειρήματα τις απόψεις του απέναντι στους επιφανείς κριτές του που κατά βάση ήταν με τον Καντ. Η διαμάχη ήταν υψηλότατου επιπέδου, ήταν ανυποχώρητη και από τις δυο πλευρές για αυτό εξάλλου και οι κριτές του τον έκριναν με άριστα.
Ο δρόμος πλέον ήταν ανοικτός.
Ο Μπιτσάκης «είναι και ταυτόχρονα γίνεται»
Εξελίσσεται σε ένα σπουδαίο, παγκόσμιου κύρους, φιλόσοφο και επιστήμονα.
Ας σταχυολογήσουμε ενδεικτικά δύο παραδείγματα.
Πρώτο, παίρνει μέρος στη διαπάλη ανάμεσα στη ρεαλιστική και μαρξιστική «σχολή» σκέψης και τη σχολή της Κοπεγχάγης γύρω από την αρχή της αβεβαιότητας του Χάιζενμπεργκ, για την ισχύ ή όχι της αιτιοκρατίας.
Η αιτιοκρατία είναι η παραδοσιακή θέση ότι, αν γνωρίζουμε πλήρως τις αιτίες και τους νόμους που διέπουν τη φύση, μπορούμε να προβλέψουμε με απόλυτη ακρίβεια το αποτέλεσμα.
Η πιθανοκρατία δεν δέχεται πως κάθε αιτία οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα αλλά δέχεται πως οδηγεί σε ένα φάσμα πιθανών αποτελεσμάτων.
Αλλά τότε, αν γενικεύσουμε αυτή την αντίληψη, τι νόημα θα είχαν τα πολιτικά υποκείμενα, η συνειδητή και στοχευμένη πράξη τα πολιτικά προγράμματα και οι υπό διεκδίκηση στόχοι;
Η πιθανοκρατική αιτιοκρατία για την καθιέρωση της οποίας η συμβολή του Μπιτσάκη είναι κρίσιμη και καθοριστική, αναγνωρίζει ότι υπάρχει μια “τάξη” στη φύση, αλλά αυτή η τάξη εκδηλώνεται ως τάση μέσω πιθανοτήτων και όχι απόλυτων βεβαιοτήτων. Η αιτία, με λίγα λόγια, δεν εξαφανίζεται· απλώς παίρνει τη μορφή τάσεων για την εμφάνιση και προσανατολισμό των οποίων ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα είναι κρίσιμος.
Δεύτερο, ο Μπιτσάκης έπαιξε γενεσιουργό ρόλο στον κρίσιμο διαχωρισμό ύλης και ενέργειας.
Αντιμετωπίζει. και σωστά, την ταύτιση «ύλης = μάζας» ως παρωχημένη νευτώνεια αντίληψη.
Η ύλη θεωρείται πλέον ως φιλοσοφική κατηγορία που δηλώνει την αντικειμενική πραγματικότητα, ανεξάρτητη από τη συνείδηση.
Ύλη εν ολίγοις είναι ό,τι υπάρχει αντικειμενικά στον κόσμο, έχει ενεργειακή υπόσταση και μπορεί να αλληλεπιδράσει. Δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με τα «σωματίδια ύλης» (quarks, ηλεκτρόνια κλπ.), αλλά περιλαμβάνει και πεδία (βαρυτικό, ηλεκτρομαγνητικό κ.α.).
Ενώ η μάζα, μετά τον Μπιτσάκη, αντιμετωπίζεται πλέον ως φυσικο-επιστημονική έννοια, η οποία περιγράφει συγκεκριμένη ιδιότητα της ύλης.
Η μάζα είναι το μέτρο της αδράνειας ενός σώματος και (στην κλασική φυσική) μέτρο της ποσότητας ύλης.
Με τη σχετικότητα, η μάζα συνδέεται με την ενέργεια (E = mc²)· άρα μάζα και ενέργεια είναι μορφές της ίδιας πραγματικότητας.
Δηλαδή η μάζα είναι ιδιότητα της ύλης, όχι η ίδια η ύλη.
Ο Μπιτσάκης υπογραμμίζει ότι η ύλη μπορεί να εκδηλώνεται ως ενέργεια, ως πεδίο και ως σωματίδιο.
Αυτές και άλλες καθώς και τέτοιου επιπέδου είναι οι παγκόσμιου κύρους πρωτότυπες συνεισφορές του στην επιστήμη με ισχυρές φιλοσοφικές επεκτάσεις και επιδράσεις.
Γι’ αυτό και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 11 γλώσσες.
Νέα εποχή, νέα πολιτικά υποκείμενα
Στην καθ’ αυτό πολιτική επιχειρεί να συμβάλλει στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων της κομμουνιστικής Αριστεράς.
Θεωρεί- και έτσι είναι – πως το μη επαναστατικό, το μεταρυθμιστικό-ρεφορμιστικό πολιτικό ρεύμα έχει αντικειμενική υλική κοινωνική βάση τα μεσοστρώματα και τις επιδράσεις τους τόσο στην εργατική όσο και στην αστική τάξη.
Κάθε φορά επομένως με κάποιο πρωτότυπο τρόπο το ρεύμα αυτό θα εμφανίζεται στο προσκήνιο.
Επομένως το ποια πρέπει να είναι η πολιτική μας στάση απέναντι στο ρεφορμισμό απαιτεί τη λύση του, αναζητά πολιτική απάντηση.
Ιστορικά τα κόμματα επαναστατικής επαγγελίας αντιμετώπισαν τα ρεφορμιστικά ρεύματα με δυο τρόπους. Και οι δυο οδήγησαν σε τραγωδίες, σε βαθιές ήττες το λαϊκό κίνημα και σε οπισθοδρομήσεις την Αριστερά.
Ο πρώτος ήταν αυτός που αντιμετώπιζε το μεταρρυθμιστικό ρεύμα ως το «δεξί χέρι του φασισμού εντός της αριστεράς, ως το χειρότερο και από τη δεξιά αντίπαλο» (Κομμουνιστική διεθνής).
Το άλλο συμμάχησε δίχως όρους και όρια μαζί του (δες γαλλικό, πορτογαλικό, ιταλικό ΚΚ και οι συμμαχίες τους με τη σοσιαλδημοκρατία).
Η πολιτική του πρώτου όχι μόνο δεν αντιμετώπισε το φασιστικό, ακροδεξιό αλλά και δεξιό ρεύμα αλλά εκεί γύρω στο 1930-40 είχε γεμίσει η Ευρώπη φασίστες.
Η πολιτική του δεύτερου οδήγησε τα κόμματα εργατικής αναφοράς και κομουνιστικής επαγγελίας σε μια διαρκή καθοδική πορεία, στα όρια της εξαφάνισης τους στις χώρες τους.(Δες Γαλλία Ιταλία).
Ο Ευτύχης Μπιτσάκης θεωρεί πως από αυτόν τον διπλό χρεοκοπημένο τρόπο αντιμετώπισης των ρεφορμιστικών κομμάτων οφείλουμε κατεπειγόντως να ξεφύγουμε.Πως;
Πρώτο, ενισχύοντας τον αυτοτελή πολιτικό, ιδεολογικό, πολιτικό ρόλο και δράση των σύγχρονων κομμουνιστικών κομμάτων και
Δεύτερο, επιδιώκοντας κοινές δράσεις τακτικού χαρακτήρα αφού συμφωνίες στρατηγικού χαρακτήρα είναι εξ ορισμού αδύνατες.
Ο Μπιτσάκης, πάνω απ’ όλα βλέπει την αναγκαιότητα νέων πολιτικών υποκειμένων (νέο κόμμα, νέο μέτωπο, νέο κίνημα). Και μένει σταθερός στην υποστήριξη συλλογικοτήτων που τα ευαγγελίζονται. Αντιμετωπίζει τον εαυτό του ως μέλος ενός ανύπαρκτου εισέτι κόμματος που πρέπει πάση θυσία να συγκροτηθεί μέσα από συλλογικές προσπάθειες. Γι’ αυτό και παρέμεινε οργανωμένος, γι’ αυτό και δεν σκέφτηκε ούτε στιγμή να επιστρέψει στο ΚΚΕ, ή να προσχωρήσει στον τότε, ριζοσπαστικό ακόμη, ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Μπιτσάκης κατανοεί έγκαιρα την ορμητική ανάπτυξη των ιδεολογικών μηχανισμών του σύγχρονου κράτους με τη δημιουργία ενός πλέγματος εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ινστιτούτων, ερευνητικών κέντρων κ.α. σε όλη την επικράτεια πλέον. Διαπιστώνει με διαύγεια πως, σε αντίθεση με τις αρχές του περασμένου αιώνα, η σύγχρονη παραγωγή απαιτεί πλέον ένα σχετικά μορφωμένο εργάτη, απαιτεί τη φαντασία, την αυτενέργεια και τη συνθετική του ικανότητα, ιδιότητες που πρέπει επομένως να καλλιεργηθούν με τέτοιο τρόπο και περιεχόμενο όμως ώστε να υπηρετούν τα συμφέροντα της αγοράς και του κέρδους.
Ο ρόλος της επιστήμης, της θεωρίας και των ιδεών αναδεικνύεται πλέον ιδιαίτερα κρίσιμος για τη συγκρότηση μιας απελευθερωμένης και απελευθερωτικής εργατικής τάξης.
Γι’ αυτό και ο Μπιτσάκης ρίχνεται με λύσσα στη μάχη των ιδεών από τη σκοπιά ενός σύγχρονου, ζώντος και ανοιχτού μαρξισμού.Εξου και τα περιοδικά, τα βιβλία, οι διαλέξεις.Τα βιβλία αυτά, τα άρθρα του, οι διαλέξεις του δεν του ανήκουν, αποτελούν δημόσια λαϊκή περιουσία προς ανάλογη αξιοποίηση.
Ο Μπιτσάκης ποτέ του δεν «υπόγραψε» και ποτέ του δεν μετάνοιωσε γι’ αυτό.
Μάστορας στη θεωρία και σπάνιου επιπέδου αποτελεσματικότητας, καλλιεργητής ελιών και βοσκός στο βουνό του χωριού του, δεινός μελετητής μικροσωματιδίων στο εργαστήριο, μελετητής ως τα τελευταία του των σύγχρονων εξελίξεων της επιστήμης – δεν πάνε πολλά χρόνια που έριχνα μια κλεφτή ματιά στο πρόγραμμα μελλοντικής αυτομόρφωσης του στο Κάδρος για να διαπιστώσω πως λογάριαζε να αναμετρηθεί με τη θεωρία υπερχορδών της Φυσικής!- ο Μπιτσάκης ρουφούσε τη ζωή ως το τέλος.
Η προσφορά του είναι ανεκτίμητη, η συνεισφορά του είναι ιστορική.
