Η Ουκρανία φέρει ακέραια την ευθύνη αθέτησης των συμφωνιών του Μινσκ, που υπογράφτηκαν το 2014 και 2015 στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Η αναγνώριση από την Ρωσία την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου της ανεξαρτησίας των δημοκρατιών του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ σίγουρα έβαλε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των συμφωνιών.
Ωστόσο, το Κίεβο και όχι η Μόσχα ευθύνεται για τη συστηματική ναρκοθέτηση των συμφωνιών. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι κενό γράμμα. Είναι ενδεικτικό πώς από τους 14.000 περίπου νεκρούς αυτά τα οκτώ χρόνια, οι περισσότεροι πέθαναν μετά την υπογραφή των συμφωνιών.
Διαβάζοντας τους ακριβείς όρους που περιέχονται στη δεύτερη συμφωνία ειρήνης είναι αλήθεια ότι οι ευθύνες αθέτησης βαραίνουν και τις δύο πλευρές. Η δεύτερη συμφωνία ειρήνης του Μινσκ υπογράφτηκε στις 12 Φεβρουαρίου. Ανακοινώθηκε δε από τους ηγέτες της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας και, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:
Πρώτο, άμεση κατάπαυση του πυρός. Δεύτερο, απόσυρση του βαρύ οπλισμού που θα ξεκινούσε την επομένη και θα ολοκληρωνόταν σε δύο εβδομάδες. Τρίτο, απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων και αμνηστία για όλους του μαχητές. Τέταρτο, απόσυρση όλων των ξένων στρατευμάτων από τα ουκρανικά εδάφη και αφοπλισμό όλων των παράνομων ομάδων. Πέμπτο, άρση των περιορισμών που είχε επιβάλει η Ουκρανία στις δημοκρατίες του Ντονμπάς. Έκτο, και καθοριστικής σημασίας σημείο, για την Ρωσία και του ρωσόφωνους αντάρτες, συνταγματική μεταρρύθμιση μέχρι το τέλος του 2015, που θα επέτρεπε την αποκέντρωση. Θα εκχωρούσε επίσης ακόμη και το δικαίωμα του βέτο στις αποσχισθείσες νοτιοανατολικές δημοκρατίες, με άμεσα ωφελημένο τη Ρωσία.
Γιατί, όπως σωστά ερμηνεύθηκε, η Μόσχα θα μπορούσε να επιβάλει, μέσω του Ντονμπάς, ακόμη και βέτο σε κρίσιμους νόμους. Όπως για παράδειγμα στο ενδεχόμενο πρότασης νόμου για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που αποτελεί για την Μόσχα κόκκινη γραμμή. Ο αποκλεισμός μάλιστα του ενδεχομένου διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς ανατολικά συμφωνήθηκε ρητώς από του πρωτεργάτες του τέλους του ψυχρού πολέμου. Ο επόμενος, έβδομος όρος μπορεί να θεωρηθεί συνέχεια του έκτου. Προέβλεπε την απόκτηση από την Ουκρανία του ελέγχου των συνόρων με τη Ρωσία στο τέλος του 2015, εάν και μόνο εάν υλοποιούνταν οι παραπάνω όροι ως τότε.
Οι όροι της συμφωνίας
Η δεύτερη συμφωνία του Μινσκ ήταν μια αποτυχία, όπως και η πρώτη που υπογράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 2014. Τότε γιατί υπογράφτηκε… είναι η ερώτηση που αβίαστα τίθεται. Γιατί επίσης το Κίεβο δέχθηκε να αναγνωρίσει στην Μόσχα το δικαίωμα του βέτο συμφωνώντας να προχωρήσει σε συνταγματική μεταρρύθμιση;
Κι όλα αυτά μάλιστα λιγότερο από έναν χρόνο μετά το πραξικόπημα του Μαϊντάν, όταν νεοναζί με την στήριξη ΗΠΑ και ΕΕ, ανέτρεψαν πραξικοπηματικά τη νόμιμα εκλεγμένη φιλορωσική κυβέρνηση… Έκτοτε μάλιστα οι νεοναζί δεν σταμάτησαν να είναι οργανικά ενταγμένοι στην κυβέρνηση, αναλαμβάνοντας ακόμη και την άμυνα της χώρας. Είναι αποκαλυπτική πρόσφατη σχετική έρευνα του Al Jazeera.
Η μαγική λέξη που απαντάει στα παραπάνω ερωτήματα είναι …Ντεμπαλτσέβε! Άρει δε κάθε μυστήριο γύρω από το περίφημο «αίνιγμα του Μινσκ», όπως συχνά αποκαλείται η συνθήκη ειρήνης. Η πόλη Ντεμπαλτσέβε είναι ένας θύλακας, μια σφήνα μεταξύ των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. Το Κίεβο θεώρησε στρατηγικής σημασίας την κατάληψή της, μιας και είναι ξεχωριστής σημασίας σιδηροδρομικός και οδικός κόμβος. Έτσι, ξεκίνησε ένας ανηλεής μαζικός βομβαρδισμός της από τον ουκρανικό στρατό, που ευνοούταν από την μετατροπή του Ντεμπαλτσέβε σε πόλη – φάντασμα. Καταστήματα κλειστά και άδεια σπίτια βεβαίωναν ότι όλοι οι κάτοικοι την είχαν εγκαταλείψει. Ο βομβαρδισμός ξεκίνησε στα μέσα του Ιανουαρίου.
Τέλη Ιανουαρίου ξεκίνησε η είσοδος των ουκρανών στρατιωτών στο Ντεμπαλτσέβε κι αμέσως μετά άρχισε η αντεπίθεση των λαϊκών πολιτοφυλακών. Στις 27 Ιανουαρίου επιχείρησαν πρώτη φορά να εισέλθουν στην Ντεμπελτσέβε και απέτυχαν. Στην επόμενη προσπάθεια όμως, στις 30 Ιανουαρίου 2015, όχι απλώς τα κατάφεραν, θριάμβευσαν! Έκοψαν τις γραμμές ανεφοδιασμού των Ουκρανών ναζί και εγκλώβισαν 6.000 στρατιώτες της Ουκρανίας! Η εκκένωση της πόλης συνεχιζόταν, ενώ σταδιακά κοβόταν το νερό και το ηλεκτρικό. Στις 3 Φεβρουαρίου οι αντιμαχόμενοι συμφώνησαν σε κατάπαυση πυρός, με ένα στόχο τον απεγκλωβισμό των αμάχων και την εκκένωση της πόλης. Στις 6 Φεβρουαρίου δημιουργήθηκαν ανθρωπιστικοί διάδρομοι και στις 7 Φεβρουαρίου ξεκίνησαν πάλι σφοδρές μάχες. Στις 11 Φεβρουαρίου ο ουκρανικός στρατός μέτρησε εντός 24 ωρών 19 νεκρούς και 78 βαριά τραυματίες. Άλλα ρεπορτάζ, φιλο-ουκρανικά μάλιστα ανέβαζαν τον αριθμό των απωλειών ακόμη ψηλότερα. Συνειδητοποίησε δε πώς είχε εγκλωβιστεί και κινδύνευε το Ντεμπελτσέβε να μετατραπεί σε Στάλινγκτραντ των Ουκρανών ναζί…
Ο τότε δε αμερικανός πρέσβης στο Κίεβο Τζέφρι Πάιατ για να γλυκάνει τον πόνο απέδωσε με tweet την ήττα στη Ρωσία. Λες και οι Ουκρανοί δεν πολεμούσαν με όπλα τελευταίας τεχνολογίας και αθρόα υποστήριξη από τις ΗΠΑ…
Debaltseve. We are confident these are Russian military, not separatist, systems pic.twitter.com/3xzdvAddWJ
— Geoffrey Pyatt (@USAmbPyatt) February 14, 2015
Τότε ακριβώς υπογράφτηκε η δεύτερη συμφωνία του Μινσκ. Με άλλα λόγια, ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο συναίνεσε μόνο και μόνο για να αποφύγει μια ταπεινωτική στρατιωτική συντριβή. Αποδεικνύεται έτσι ότι η δεύτερη συμφωνία του Μινσκ ήταν σε βάρος των ΝΑΤΟϊκών σχεδιασμών γι’ αυτό και ποτέ το Κίεβο δεν την εφάρμοσε. Από μία άλλη οπτική γωνία, είναι αδιάφορο πόσες αθετήσεις έχουν γίνει από την μια ή την άλλη πλευρά. Ο υπαίτιος των αθετήσεων δεν βρίσκεται εξετάζοντας την εφαρμογή της όρο – όρο, όπως κάνει το Κίεβο, επιρρίπτοντας την ευθύνη στη Ρωσία. Ενώ την ίδια ώρα θεωρεί απαραβίαστο δικαίωμά της την ένταξη στο ΝΑΤΟ, όπως δηλώνει με κάθε ευκαιρία ο υπουργός Εξωτερικών της, Ντίμτρο Κούλεμπα. Η δεύτερη συμφωνία του Μινσκ επέτρεψε στους Ουκρανούς στρατιώτες και ναζί να επιστρέψουν στις βάσεις τους ζωντανοί κι εκτός σακούλας, με αντάλλαγμα το βέτο της Ρωσίας. Ο τεχνικός όρος ωστόσο, δηλαδή η συνταγματική μεταρρύθμιση, δεν υλοποιήθηκε ποτέ με ευθύνη του Κιέβου. Αν κάποιος επομένως έχει δικαίωμα να μιλάει για την αθέτησή της είναι η Μόσχα και οι ρωσόφωνες δημοκρατίες και όχι οι ΗΠΑ και οι φιλοαμερικάνοι πολιτικοί στο Κίεβο.
Δοθέντων των παραπάνω αξίζει να θαυμάσουμε τη συνέπεια στην φιλοπολεμική πολιτική του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών. Τον Μπάρακ Ομπάμα που κυβερνούσε επί πραξικοπήματος στο Μεϊντάν, τον διαδέχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ που επέβαλε τις εξαγωγές αμερικανικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη κι αυτόν ο Τζο Μπάιντεν που δεν διστάζει να μετατρέψει την Ουκρανία σε καμένη γη για χάρη της ενεργειακής και πολεμικής του βιομηχανίας.
Οι πρόεδροι φεύγουν. Ποτέ όμως τα συμφέροντα της επέκτασης των πολιτικών και οικονομικών σφαιρών επιρροής…
