Πολλά χρόνια τώρα εμείς, στο δυτικό κόσμο, είχαμε πειστεί και πιστέψει πως ο πόλεμος είναι κάτι που αφορά τους άλλους. Είναι τόσο ισχυρή αυτή η πίστη που το πιστεύουμε και τώρα, παρ’ ό,τι έχουν ανοίξει μέτωπα δίπλα μας και η ηγεσία μας, έχει εμπλέξει και τη χώρα σε αυτά.
Όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως συνέβη στο παρελθόν, όταν θα επισυμβούν τα γεγονότα μένουμε έκθαμβοι να αναρωτιόμαστε από που μας ήρθε το κακό. Μακάρι να μη χρειαστεί αυτή η τραγική αναρώτηση, σήμερα. Μακάρι το κακό να μην πλησιάσει κι άλλο. Και μακάρι εκεί που είναι ανοιχτά μέτωπα, στη Γάζα, στην Ουκρανία, να γίνει σύντομα δίκαιη ειρήνη.
Και μακάρι τα γεγονότα να μην κάνουν αναγκαία την εκ των υστέρων επίγνωση.
Αλλά, δεν φτάνουν οι ευχές. Ο κρίσιμος τρόπος για να αποτραπεί είναι οι μη εφησυχασμένες συνειδήσεις να δρουν ενάντια. Και να πολλαπλασιάζουν τους ανησυχούντες, τους σκεπτόμενους και τους δρώντες.
Οι σκέψεις χρησιμεύουν ως εισαγωγή στο θέμα, που είναι η παράσταση του θεατρικού έργου βασισμένου στο μυθιστόρημα της Σβετλάνας Αλεξίεβιτς «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας». Παίζεται με τον ίδιο τίτλο στο θέατρο Φούρνος (της οδού Μαυρομιχάλη 168, στη Νεάπολη), απόψε, Σάββατο και όλο τον Ιανουάριο κάθε Σάββατο και Κυριακή, σε δραματουργική επεξεργασία Παντελή Μπουκάλα και καλλιτεχνική επιμέλεια Σάββα Στρούμπου.
Δυο γυναίκες πάνω στη σκηνή, η Κάτια Γέρου και η Ναταλία Γεωργοσοπούλου, μιλάνε για τις εμπειρίες των πολλών γυναικών που πολέμησαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πρόκειται για μια ακόμη περιγραφή ηρωικών εμπειριών – οι ηρωικές εμπειρίες είναι παρούσες και διάχυτες, ασφαλώς, τόσο στο έργο όσο και στη συνείδησή μας σήμερα – αλλά για μια αφήγηση της τραγικής ιστορίας της θηλυκότητας μέσα στον πόλεμο.
Η πίστη και η αδυναμία, η ιδιαίτερη θέση της γυναίκας στον πόλεμο, μικρά περιστατικά και μεγάλες στιγμές, υπάρχουν εκεί, σε μια συγκλονιστική μαρτυρία ικανή να προκαλέσει ανατριχίλες και ενδεχομένως εξεγέρσεις σε συνειδήσεις και σκέψεις.
Πως έζησαν οι γυναίκες μαχήτριες, οι ενταγμένες στο στρατό, τον πόλεμο, που είναι εκ παραδόσεως φτιαγμένος για άντρες. Πως βίωναν τις ιδιαίτερες γυναικείες στιγμές τους, την «περίοδό» τους, τα ρούχα που δεν ταίριαζαν στο μέγεθος, τις ερωτικές ορέξεις των ανδρών, την απαξίωση ή τον ηρωισμό, την πίστη, την λεπταίσθητη σύλληψη της βίας, με τις πολλές της όψεις.
Πως βόλεψαν τα όνειρά τους ανάμεσα σε βόμβες, καταστροφή, βία. Πως επανακαθορίζουν, ύστερα από τέτοια εμπειρία, τους εαυτούς τους, τη θηλυκότητα, την επιθυμία.
Αξίζει τον κόπο να δείτε το έργο για έναν λόγο ακόμη. Οι δυο γυναίκες πάνω στη σκηνή είναι υπέροχες. Υπάρχει κάτι συγκλονιστικό στην παρουσία της Κάτιας Γέρου. Είναι γνωστό σε όλους πως πρόκειται για μια σπουδαία ηθοποιό. Εδώ όμως είναι σα να απογειώνει όλη την εμπειρία, το ταλέντο και το συναίσθημά της.
Μια ιδιαίτερη αναφορά: Το σκηνικό της παράστασης είναι εμπνευσμένο από την εικαστική εγκατάσταση του Κυριάκου Κατζουράκη “Ιερά οδός”. Η παράσταση αφιερώνεται στη μνήμη του.
Οι άλλοι συντελεστές της παράστασης είναι:
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Μουσική: Λεωνίδας Μαριδάκης
Σκηνική εγκατάσταση: Ηλίας Παπανικολάου
Κοστούμια: Κατερίνα Σωτηρίου
Φωτογραφίες, βίντεο: Δημήτρης Μαόφης
