Οι ρήτορες του “ναι στην Ευρώπη” κάνουν ένα μεγάλο, ιστορικό και μεθοδολογικό λάθος. Είτε αγνοούν το βάθος της ευρωπαϊκής κληρονομιάς, είτε το θάβουν κάτω από το χαλί, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Μπερδεύουν έναν εξουσιαστικό μηχανισμό, όπως είναι η ΕΕ, ο οποίος εμφανώς απο την ίδρυση του εξυπηρετεί ολιγαρχικά συμφέροντα, με την Ευρώπη των ανθρώπων, του πολιτισμού της, της κληρονομιάς της.
Κι από προσπάππου κι από παππού, συγχρόνως μπούφος και αλεπού
Θελει ακόμα –ακούστε ωραιο!—να παριστάνει τον Ευρωπαίο
Στα δυό φορώντας τα πόδια πού’χει, στο ΄να λουστρίνι, στ’ άλλο τσαρούχι
Σουλούπι, μπόι, μικρομεσαίο, ύφος του γόη, ψευτομοιραίο
Λιγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης, λίγο μαγκούφης, λιγο μουρντάρης
Και ψωμοτύρι και για καφέ, το «δε βαρυέσαι» και «ωχ αδερφέ!…»
Από μικροί, μεγαλώσαμε μέσα σε ένα θολό ιδεολόγημα που όριζε την Ευρώπη, συνολικότερα τον δυτικό πολιτισμό, ως κάτι εχθρικό, ως κάτι εξ ορισμού επικίνδυνο και από την άλλη παρουσίαζε την ευρωπαϊκή προοπτική σαν την μόνη σωτηρία. Μεγαλώσαμε ανάμεσα στη σημειολογική συμπληγάδα περί κουτόφραγκων και περί του «ο Γερμανός δεν πετάει τις γόπες από το παράθυρο», του «άμα περάσεις με κόκκινο στην Αγγλία σου παίρνουνε το δίπλωμα, σε κλείνουν φυλακή, σου κάνουν φάλαγγα, σε γδέρνουν, σου βάζουνε πυρωμένες καρφίτσες στα νύχια, κι αν τολμήσεις μπάρμπα-Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο». Μεγαλώσαμε διχασμένοι ανάμεσα στο φοβικό της Αριστεράς και το wanna be κυριλέδες, ανάμεσα στο χλευασμό των «προηγμένων» πολιτισμών και τη ρεμούλα για το πως θα χρεώσουμε τη χωριάτικη 15 ευρώ στον ξανθούλη με τα σανδάλια και τις κάλτσες. Μεγαλώσαμε κάπου ανάμεσα στα ντονέρ και τα κοκορέτσια και τα φρεντοτσίνο και τελικά αναδείξαμε τις πιο συντηρητικές όψεις τόσο τις ελληνικότητας, όσο και του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Αυτή τη στιγμή ζούμε μια συμπληρωματική, στις παραπάνω, αντίφαση. Ο αυταρχισμός του κεφαλαίου, της άρχουσας τάξης επιβάλλεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι πειραματικές διαδικασίες που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αποδεικνύουν ότι η άρχουσα τάξη κοιτάει τη σημαία, όταν πρόκειται να βγάλει αλλά επικαλείται έναν κοινό ευρωπαϊκό ορίζοντα όταν πρόκειται να δώσει. Κοινώς, είμαστε υποχρεώσεις, αλλά Έλληνες στα δικαιώματα. Σ’αυτό το Τσάμπιονς Ληγκ των πολυεθνικών και του κεφαλαίου, η αλήθεια είναι ότι η εντόπια και ευρωπαϊκή αριστερά δεν έχει παίξει ακόμα ανταγωνιστική μπάλα. Κρυμμένη πίσω από το φοβικό της μεταπολίτευσης, το «έξω από Ε.Ε. και ΝΑΤΟ», διατυπώνει αρνήσεις χωρίς να προτείνει καταφάσεις. Τραβάει, από τη μία, τον εντόπιο, μοναχικό ταξικό της δρόμο, ενώ, από την άλλη, συνδιαλέγεται στο ίδιο ευρωπαϊκό γήπεδο με τους καταπιεστές της. Αποτέλεσμα της αντίφασης αυτής είναι η καλλιέργεια τόσο ενός μικροαστικού, ξενοφοβικού αντανακλαστικού (αντανακλαστικού που περιλαμβάνει τη ζήλια για τον «καλύτερο» αλλά και την απαξίωση για τον «δεύτερο»), όσο και την «αριστερή ξενομανία», την πεποίθηση πως ό,τι είναι κινηματικά εισαγόμενο, είναι και de jure καλύτερο. Κοινώς, η αντίφαση που υπάρχει στη μικροαστική σφαίρα είναι μια αντίφαση που διέπει και το χώρο της Αριστεράς. Τα κινήματα, με τη δυναμική μεν και τους αγώνες τους, αναδεικνύουν την έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου στους χώρους της ταξικής πάλης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και επισημαίνουν ότι το κενό δεν είναι τοπικό, είναι συνολικό.
Ποια, όμως, θα μπορούσε να είναι η σύνθεση των αντιφατικών αυτών στάσεων; Πώς θα μπορούσαμε να βρούμε κοινούς τόπους, σε πολιτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο; Αρχικά, οφείλουμε να ξεκινήσουμε από την παραδοχή πως, mutatis mutandis, υπάρχει ένα αντικειμενικό πλέγμα κοινό στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, που, ξεκινώντας από την ελληνική αρχαιότητα, καταλήγει στα Διαφωτιστικά προτάγματα και τις μεγάλες αστικές επαναστάσεις. Το πλέγμα αυτό δεν θα πρέπει να γίνει κατανοητό μόνο στο πλαίσιο του πολιτισμού, με τη στενή έννοια, αλλά συνολικότερα στο πλαίσιο της κουλτούρας, της πολιτικής κουλτούρας, της κινηματικής κουλτούρας, των κοινών ιστορικών βιωμάτων και της κοινής κατάφασης σ’αυτά. Η αντίρρησή μας, απέναντι στην πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης επί παραδείγματι, δεν θα πρέπει να απαξιώνει εν συνόλω τον γερμανικό πολιτισμό, ίσα-ίσα θα πρέπει να τον αναδεικνύει και να τον «χρησιμοποιεί» ως εναλλακτική απάντηση στον αυταρχισμό του κεφαλαίου. Η ταξική πάλη, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει να ενσωματώσει στη στράτευσή της , το αίτημα για έναν ευρωπαϊκό πολιτισμό, μιαν ευρωπαϊκή κουλτούρα που, ενσωματώνοντας τις αστικές κατακτήσεις, την αστική πολιτική και πολιτισμική κληρονομιά, να τις υπερβεί οικοδομώντας μιαν Ευρώπη των λαών, απάντηση στα καρτέλ/αναχώματα της άρχουσας τάξης.
Επομένως, ζητάμε μιαν Ευρώπη του πολιτισμού και των λαών της και όχι μιαν Ευρώπη του κεφαλαίου. Η κοινή ευρωπαϊκή προοπτική πρέπει να οικοδομηθεί «από κάτω» και όχι να επιβληθεί «από πάνω». Φυσικά, ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί κόπο, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Προϋποθέτει τη γνώση των κοινών μας παραδόσεων, προϋποθέτει την αναγνώριση των κοινών μας συμφερόντων, απαιτεί την ανάδειξη του ταξικού, στο επίπεδο της κουλτούρας, σε ηγεμονική θέση έναντι του εθνικού.
Αναγνωρίζουμε πως ο εχθρός έχει συγκροτήσει ένα μέτωπο τραπεζιτών, κερδοσκόπων και κυβερνήσεων που δεν λογαριάζει σημαίες, εθνικά χαρακτηριστικά και επί μέρους ιδιαιτερότητες. Προσπαθούμε δε, να αντιπαλέψουμε αυτή τη λαίλαπα προβάλλοντας τοπικά χαρακτηριστικά ή εντασσόμενοι άκριτα σε κάποιο «πανευρωπαϊκό» κίνημα. Αντιμετωπίζουμε τον εχθρό αποφατικά εκεί που θα έπρεπε να τον αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά. Αφήνουμε έτσι το περιθώριο να αναδεικνύεται ως κυρίαρχη ιδεολογία ο εθνικισμός και η ξενοφοβία.
Οι ρήτορες του “ναι στην Ευρώπη” κάνουν ένα μεγάλο, ιστορικό και μεθοδολογικό λάθος. Είτε αγνοούν το βάθος της ευρωπαϊκής κληρονομιάς, είτε το θάβουν κάτω από το χαλί, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Μπερδεύουν έναν εξουσιαστικό μηχανισμό, όπως είναι η ΕΕ, ο οποίος εμφανώς απο την ίδρυση του εξυπηρετεί ολιγαρχικά συμφέροντα, με την Ευρώπη των ανθρώπων, του πολιτισμού της, της κληρονομιάς της. Αυτό το λάθος, που οδηγεί βαθειά στο σκοτάδι, ειναι το λάθος του δόλου των συμφερόντων που εξυπηρετούν.
Προτείνουμε να αντικατασταθεί η Ευρώπη της Ε.Ε. και της Ο.Ν.Ε. από μια Ευρώπη των λαών της, των ανθρώπων της, να αντικατασταθεί η κεντρική της διοίκηση από την κοινή της πολιτισμική παράδοση. Προτείνουμε την έμπρακτη συνεργασία μας με ξένους εργάτες, διανοουμένους, καλλιτέχνες για την ανάδειξη των κοινών μας πολιτισμικών χαρακτηριστικών και τη δημιουργία μιας νέας πανευρωπαϊκής πολιτικής και πολιτισμικής γλώσσας. Προτείνουμε να αναδειχθεί σε κεντρικό αίτημα των λαών της Ευρώπης η δημιουργία Πανευρωπαϊκού αναχώματος υπέρ των συμφερόντων της εργατικής τάξης. Προτείνουμε, κυρίως, να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να ιδρώσουμε προκειμένου να γνωρίσουμε την κοινή πολιτισμική μας καταγωγή, ώστε να την αναδείξουμε. Στην υπερομάδα των πολυεθνικών και του κεφαλαίου, με τις πολλές μεταγραφές να παρατάξουμε σκυλιά του πολέμου έτοιμα να ματώσουν στο γήπεδο.
