Πηγή: Athens Voice
Το προάστιο της Νέας Υόρκης και η «Διπλωματία των Ακινήτων»
Η συστηματική καταστροφή περιοχών προς οικοδομική και οικονομική εκμετάλλευση
Προτού ορκισθεί πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, είχε διακηρύξει ότι είχε την ικανότητα να δώσει τέλος στον πόλεμο της Γάζας, εντός ενός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος. Θα ήταν ζήτημα εβδομάδων, το πολύ. Και ήταν πολλοί που πίστεψαν ότι ίσως κάτι ήξερε, ότι θα εφάρμοζε μια δραστικά διαφορετική διπλωματία από τους προκατόχους του που θα έφερνε αποτέλεσμα. Ακόμα και ο συντάκτης των Τάιμς της Νέας Υόρκης Τόμας Φρίντμαν, ειδικός στα θέματα της Μέσης Ανατολής, σε άρθρο του την επομένη της ορκωμοσίας του προέδρου, έκανε υπαινιγμούς για πιθανό Νόμπελ Ειρήνης στον νέο πρόεδρο (αν βέβαια ακολουθούσε το κατεβατό των δικών του συμβουλών στο άρθρο εκείνο…). Αποδείχτηκε, όμως, ότι δεν υπήρχε καμία νέα διπλωματία (όπως κατανοείται παγκοσμίως αυτός ο όρος) συνυφασμένη με τις δηλώσεις του Τραμπ. Αυτό έγινε φανερό πρόσφατα από τις δηλώσεις του υπουργού των Εξωτερικών των ΗΠΑ κατά την επίσκεψη του στο Ισραήλ, την παραμονή της μεγάλης επίθεσης του Ισραηλινού Στρατού στην Πόλη της Γάζας. Συγκεκριμένα, ο Μαρκ Ρούμπιο είπε ξεκάθαρα ότι μια διπλωματική λύση για τον πόλεμο της Γάζας ίσως δεν είναι εφικτή. Και όμως, για όσους ζήσαμε στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ’70, αυτό που εφαρμόζεται στη Γάζα σήμερα θυμίζει ενός άλλου είδους «διπλωματία»: εκείνη που είχε εφαρμοστεί εκείνη την εποχή στην φτωχή περιοχή του Νότιου Μπρονξ, που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε «Διπλωματία των Ακινήτων».
Συνήθως, όταν εκλέγεται μια νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ, για ενδείξεις σχετικά με τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής όλοι κρέμονται από τα χείλη του νέου προέδρου, του υπουργού Εξωτερικών, και μελών της διπλωματικής ομάδας της χώρας. Στην περίπτωση της Γάζας όμως, ο χάρτης της αμερικανικής πολιτικής είχε αρχίσει να χαράζεται νωρίς στον στενό οικογενειακό κύκλο του προέδρου με γνώμονα, από ό,τι φαίνεται, τα οικονομικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα της προεδρικής οικογένειας. Συγκεκριμένα, ο σύζυγος της κόρης του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, σε μια συνέντευξη σε επίσκεψη του στης Σχολή Διακυβέρνησης Κένεντι στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, τον Μάρτιο του 2024, είχε πει:
«Η παραλιακή περιουσία της Γάζας θα μπορούσε να είναι μεγάλης αξίας[…] από πλευράς Ισραήλ. Θα έκανα ό,τι μπορούσα για να μετακινήσω τον πληθυσμό εκτός [Γάζας] και κατόπιν θα την καθάριζα… Είμαι της γνώμης ότι το άνοιγμα τώρα της [ερήμου] Νεγκέβ, η δημιουργία μιας περιοχής ασφαλείας εκεί, η μετακίνηση των αμάχων έξω [από τη Γάζα], και η εισβολή κατόπιν και η ολοκλήρωση της δουλειάς θα ήταν η πιο σωστή κίνηση».
Επιπλέον, στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2025, διέρρευσε ένα σχέδιο για την οικοδομική εκμετάλλευση της Γάζας από αμερικανικά συμφέροντα που έβαζε σε εφαρμογή την παραπάνω άποψη. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, οι Παλαιστίνιοι ενθαρρύνονται να πάνε «εθελοντικά» σε άλλη χώρα ή σε περιορισμένες ασφαλείς ζώνες κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησης. Σε όσους κατέχουν γη θα προσφέρεται «ένα ψηφιακό αντίκρισμα» (digital token) σε αντάλλαγμα για την περιουσία τους, το οποίο θα μπορούν να εξαργυρώσουν είτε με χρήματα για τη χρηματοδότηση μιας νέας ζωής αλλού, είτε, αν παραμείνουν στη Γάζα, με ένα διαμέρισμα γύρω στα 35 τετραγωνικά μέτρα. Ένα είδος αντιπαροχής, δηλαδή, όπου σου δίνουν ένα μικρό διαμέρισμα και σου παίρνουν για πάντα την πατρική γη.
Παρότι ο Κούσνερ δεν είναι, επίσημα, μέλος της παρούσης κυβέρνησης Τραμπ, πολλοί πιστεύουν ότι συνεχίζει να εξασκεί επιρροή σε ζητήματα προσωπικού του ενδιαφέροντος, όπως η ανάπτυξη ακινήτων (real estate development) και η οικογενειακή σύνδεση του με το Ισραήλ. Για το δεύτερο, θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν το παράδειγμα που είχε αναφέρει ο Πήτερ Μπέιναρτ (καθηγητής πανεπιστημίου και βασικός συνεργάτης του περιοδικού “Jewish Currents”), σχετικά με το πώς μια ομάδα στην προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ χειραγωγούσε τις αποφάσεις για θέματα πολιτικής με το Ισραήλ. Σύμφωνα με το άρθρο του Μπέιναρτ, η ομάδα Κούσνερ/Έϊμπραχαμ (πρέσβη τότε στο Ισραήλ)/και Γκρήνμπλατ (ειδικού συμβούλου), όλοι τους Αμερικανοεβραίοι, είχαν ανησυχήσει για την πρόθεση του Τραμπ να κάνει deal για το Παλαιστινιακό με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς. Οι τρεις τους συνεργάστηκαν κρυφά, γράφει ο Μπέιναρτ, με την ισραηλινή κυβέρνηση και της πρότειναν να ετοιμάσει και να δείξει στον Τραμπ ένα βίντεο με παλιούς λόγους του Αμπάς, όπου μιλούσε για ένοπλη αντίσταση. Έτσι απέτρεψαν κάθε συμφωνία. Όσο για το ενδιαφέρον του Κούσνερ για ακίνητα μέσω της κυβέρνησης, θα πρέπει να προσέξουμε ένα πρόσφατο άρθρο της ισραηλινής εφημερίδας Χααρέτζ, με τίτλο «Καθώς το Ισραήλ απαλείφει από προσώπου γης τη Γάζα, ο Τζάρεντ Κούσνερ πιάνει πάλι δουλειά». Το άρθρο αναφέρει την επάνοδο του Κούσνερ σε συζητήσεις, για «οικονομική ανάπτυξη» στη Γάζα, με τον Νετανιάχου και τον σύμβουλό του Ρον Ντέρμερ.
Αυτή η συστηματική καταστροφή περιοχών προς οικοδομική/οικονομική εκμετάλλευση μας φέρνει δεκαετίες πίσω, σε μια άλλη περιοχή της γης, στον δήμο της Νέας Υόρκης, το Μπρονξ, στο πιο φτωχό κομμάτι του τότε, το Νότιο Μπρονξ. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι τις αρχές αυτής του 1980, η περιοχή αυτή έπασχε από «επιδημία εμπρησμών». Εκατοντάδες πολυώροφων κτιρίων, που κατοικούνταν από φτωχές μειονότητες (Ισπανόφωνους και μαύρους κυρίως) καίγονταν μέχρι θεμελίων. Και ενώ η τότε κοινωνία το απέδιδε στην κακή κατάσταση των κτιρίων και στην αδιαφορία των ενοίκων για την ασφαλή διατήρηση των κτιρίων (φωτιές από βραχυκυκλώματα παράνομων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, συσσώρευση εύφλεκτων σκουπιδιών κλπ), γρήγορα αποδείχτηκε ότι επρόκειτο για εμπρησμούς από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες των κτιρίων. Αντί για τα χαμηλά ενοίκια που προστατεύονταν από το ενοικιοστάσιο, τα άδεια οικόπεδα θα προσφέρονταν για οικοδομική ανάπτυξη και τεράστια κέρδη. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Born in Flames: The Business of Arson and the Remaking of the American City», τoυ Bench Ansfield, «το χέρι που έκαψε το Μπρονξ και δεκάδες άλλες πόλεις ήταν το χέρι τού ιδιοκτήτη που ωθήθηκε από την αγορά και καθοδηγήθηκε από το κράτος».
Κοινότητα στο Νότιο Μπρονξ (1979) © Allan Tannenbaum/Getty Images
Όπως στο Μπρονξ τότε, έτσι και στη Γάζα σήμερα, γινόμαστε μάρτυρες αυτής της διπλωματίας. Μετά τις πρώτες διακηρύξεις του για το τέλος του πολέμου, ο Τραμπ εξωτερικά τήρησε σιωπή. Ουσιαστικά, όμως, συνέχισε τις διαβουλεύσεις του με τον Νετανιάχου, που όπως φαίνεται τον έπεισε πως αν οι ΗΠΑ παρείχαν υλική πολεμική και διπλωματική υποστήριξη, ο ισραηλινός στρατός θα ισοπέδωνε τη Λωρίδα της Γάζας για να έρθουν κατόπιν οι Αμερικανοί με τα κεφάλαια και να κάνουν την οικοδομική ανάπτυξη που ονειρεύονταν: να δημιουργήσουν «τη Ριβιέρα της Μεσογείου» του Τραμπ. Αυτή είναι η «Διπλωματία των Ακινήτων»: κάτι που γνωρίζει πολύ καλά ο Τραμπ από την ιδιαιτέρα του πατρίδα, τη Νέα Υόρκη και από την επαγγελματική του ενασχόληση· κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει εμφανές από την επάνδρωση της διπλωματικής του ομάδας με όλους εκείνους τους επιχειρηματίες ακινήτων της Νέας Υόρκης. Δεν είναι τυχαίο, ότι ένα άλλο πρότζεκτ της ομάδας Τραμπ-Κούσνερ, παρόμοιας «διπλωματίας», είναι η οικοδομική ανάπτυξη και εκμετάλλευση του ερείπιου του υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Σερβίας στο Βελιγράδι. Ένα κτίριο που το είχε βομβαρδίσει το ΝΑΤΟ πριν 25 χρόνια περίπου…
Αξίζει να ακούσουμε τι είχε πει ο Κούσνερ για τη Γάζα στη συνέντευξη του στο Χάρβαρντ:
«Στην πραγματικότητα η Γάζα δεν είναι ιστορικό προηγούμενο. Ήταν το αποτέλεσμα ενός πολέμου. Υπήρχαν φυλές σε διάφορα μέρη και τότε η Γάζα απόκτησε οντότητα. Κάποτε την κυβερνούσε η Αίγυπτος και κατά καιρούς ήρθαν [και άλλες] διαφορετικές κυβερνήσεις». Προφανώς μια προσέγγιση σαν αυτή θυμίζει τη λανθασμένη, εκ προθέσεως, περιγραφή της γης της Παλαιστίνης από τους Σιωνιστές, το 1948, για να δικαιολογήσουν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ εκεί. Έλεγαν: «Μια χώρα χωρίς ανθρώπους για ανθρώπους χωρίς χώρα». Σήμερα βλέπουμε τα αποτελέσματα αυτής της στάσης: πολέμους δίχως τέλος. Κάτι πρέπει να αλλάξει».
