Συνέντευξη με τον Hu Anyan
Πηγή : jacobin.com
Μετάφραση: Μανώλης Δουβίτσας
Το βιβλίο Παραδίδω Δέματα στο Πεκίνο του Hu Anyan περιγράφει τη ζωή στον τομέα των logistics και των υπηρεσιών στην Κίνα. Η αφήγηση του Anyan αποκαλύπτει τις διαφορές του πλαισίου εργασίας μεταξύ Κινέζων και Αμερικανών εργαζομένων, αναδεικνύοντας τις δυσκολίες στο κομμάτι της διεθνούς αλληλεγγύης της εργατικής τάξης.
«Για παράδειγμα, αν ένα λεπτό άξιζε 0,5 γιουάν, τότε το κόστος της ούρησης ήταν 1 γιουάν — υποθέτοντας βέβαια ότι η χρήση της τουαλέτας ήταν δωρεάν και χρειαζόμουν μόνο δύο λεπτά. Το μεσημεριανό απαιτούσε περίπου είκοσι λεπτά — τα μισά από τα οποία περνούσαν περιμένοντας το φαγητό — κι έτσι το χρονικό κόστος ανερχόταν σε 10 γιουάν. Αν προσέθετες και 15 γιουάν που κόστιζε ένα απλό πιάτο με ρύζι και κρέας, τότε το όλο εγχείρημα θα ήταν πολυδάπανο! Βασικά, παρέλειψα πολλά γεύματα!»
Όπως όλοι οι καλοί συγγραφείς, έτσι και o Hu Anyan, αφήνει το ειδικό να φωτίσει το καθολικό. Στη νέα του συλλογή «Παραδίδω Δέματα στο Πεκίνο» αποφεύγει τις γενικόλογες δηλώσεις για τη δουλειά του στους τομείς των logistics, των μεταφορών και των άλλων περιστασιακών εργασιών στα αστικά κέντρα της Κίνας. Αντ’αυτού, αφηγείται μικρές στιγμές που καθορίζουν την καθημερινότητα του (ξεσπάσματα εκνευρισμού με πελάτες, αντιπαλότητες με συναδέλφους, τρόπους με τους οποίους οι ρυθμοί της δουλειάς του παρεισφρύουν στην προσωπική του ζωή). Το αποτέλεσμα είναι μια διορατική, προσιτή και συχνά χιουμοριστική αποτύπωση της εργασιακής ζωής στην Κίνα του 21ου αιώνα.
Ωστόσο, παρά τις ομοιότητες, ανάμεσα στις εργασιακές απογοητεύσεις του Hu και τις αντίστοιχες των Αμερικάνων εργαζομένων, μεταξύ των δύο εθνικών πλαισίων υπάρχουν και έντονες αντιθέσεις, κάτι που αναδεικνύεται από την συνέντευξη που ακολουθεί. Οι συνθήκες εργασίας στην Κίνα σε σύγκριση με τα αμερικάνικα δεδομένα είναι εξαιρετικά εξαντλητικές και επισφαλείς. Γίνονται όμως ιδιαιτέρως ανεκτές εντός του πλαισίου, των βελτιούμενων συνθηκών ζωής που έχει φέρει η ταχεία εκβιομηχάνιση. Όταν, δε, η συζήτηση στρέφεται στα συνδικάτα, η έννοια αυτή φαίνεται τόσο ξένη ώστε να δίνει στην συζήτηση μια κωμική διάσταση. Όσο οικεία και αν είναι γραφή του Hu, μας βοηθάει να αντιληφθούμε τις διαφορές πλαισίου που αναδεικνύουν τις δυσκολίες στο κομμάτι της διεθνούς αλληλεγγύης της εργατικής τάξης.
Benjamin Y. Fong
Ένα στοιχείο του βιβλίου σου που σίγουρα θα σοκάρει ένα μέρος του αμερικάνικου κοινού είναι οι συνθήκες εργασίας που περιγράφεις από την αρχή για την δουλειά σε αποθήκη logistics. Νυχτερινές βάρδιες 12 ωρών, μόνο τέσσερις μέρες ρεπό τον μήνα, τρεις ημέρες απλήρωτης δοκιμαστικής περιόδου, απώλεια 25 κιλών στους πρώτους τρεις μήνες.
Αυτό είναι ο κανόνας ή η εξαίρεση; Αν είναι η εξαίρεση, γιατί οι άνθρωποι δουλεύουν σε αποθήκες logistics; Στις ΗΠΑ οι συνθήκες στην Amazon δεν είναι τόσο ακραίες, αλλά είναι σίγουρα πιο απαιτητικές από άλλες εταιρίες. Η Amazon ξέρει καλά πως να αξιολογεί τις συνθήκες στην αγορά εργασίας και να προσφέρει ένα μισθό μόλις πάνω από τον μέσο όρο κάθε περιοχής.
Hu Anyan
Αυτός είναι ο κανόνας στη βιομηχανία logistics, όχι η εξαίρεση. Ο κατασκευαστικός τομέας στην Κίνα προϋποθέτει ακόμη μεγαλύτερες σωματικές απαιτήσεις, αν και φυσικά προσφέρει αντίστοιχα υψηλότερες απολαβές. Οι άνθρωποι αναλαμβάνουν αυτές τις δουλειές επειδή δεν υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι υψηλές απαιτήσεις της Amazon από τους εργαζομένους, συνοδεύονται από ελαφρώς υψηλότερους μισθούς, κάτι που μοιάζει λογικό. Με τον ίδιο τρόπο, οι εταιρείες που πληρώνουν λιγότερο μπορούν να έχουν και λιγότερες απαιτήσεις.
Παρόμοια είναι η κατάσταση και στην Κίνα. Η αγορά εργασίας είναι σε μια διαρκή ροή, με τους εργαζόμενους να επιλέγουν τις πιο συμφέρουσες θέσεις με βάση παράγοντες όπως η ένταση της δουλειάς, η αμοιβή, τα επιδόματα, το κόστος μετακίνησης και διαμονής.
Benjamin Y. Fong
Εστιάζεις συχνά στην διάθεση σου εντός των διάφορων δουλειών που έχεις κάνει και στο πως το εργασιακό περιβάλλον την επηρεάζει. Ωστόσο, μου έμεινε μια συγκεκριμένη φράση. «Τι νόημα έχει μια καλή διάθεση; Είναι σαν να βάζεις καπάκι σε μια κατσαρόλα χωρίς πάτο» Αυτό σημαίνει ότι η συναισθηματική αυτορύθμιση είναι εν τέλει εν χαμένο παιχνίδι. Ίσως ακόμα και ένας ακόμα τρόπος διαχείρισης που, στην τελική, ευνοεί τους εργοδότες.Υπάρχει εναλλακτική; Υπάρχουν καλύτεροι και χειρότεροι τρόποι διαχείρισης;
Hu Anyan
Από το 1990 μέχρι σήμερα, η Κίνα έχει περάσει μια περίοδο εξαιρετικά ραγδαίας ανόδου, επιτυγχάνοντας τεράστια οικονομική ανάπτυξη. Αν και δεν μπορεί να ειπωθεί ότι αυτή η επιτυχία κατανέμεται δίκαια, οι συνθήκες διαβίωσης των περισσότερων ανθρώπων έχουν αναμφίβολα βελτιωθεί. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι Κινέζοι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων και των πρώην συναδέλφων μου, αισθάνονται ειλικρινά ότι η ζωή έχει γίνει καλύτερη παρά χειρότερη.
Όπως και να έχει όμως, με έναν πληθυσμό που υπερβαίνει το 1,4 δις, η εργασία παραμένει εξαιρετικά φθηνή. Κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου στην εταιρεία ταχυμεταφορών, ο προϊστάμενος μάς θύμιζε συχνά: «Αν δεν κάνεις εσύ τη δουλειά, θα την κάνουν κάποιοι άλλοι!» Υπό αυτές τις συνθήκες, η βελτίωση των γενικών εργασιακών συνθηκών είναι ένα σύνθετο κοινωνικό ζήτημα με βαθιές επιπτώσεις.
Η συναισθηματική αυτορύθμιση είναι ο δικός μου τρόπος διαχείρισης. Κάποιοι επιλέγουν να ξεσπούν. Σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο το καλό και το κακό μοιάζουν πλήρως διαχωρισμένα. Στην πραγματικότητα, όμως —ανάλογα με την οπτική, τις προσδοκίες και τη θέση σου— τα όρια μεταξύ τους θολώνουν και δύσκολα διαχωρίζονται.
Η συμπόνια στην γραμμή εργασίας
Benjamin Y. Fong
Κάποιες από τις σκηνές που περιγράφεις δείχνουν εργαζόμενους να συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον με αναισθησία ή ακόμα και με σκληρότητα, αποκαλώντας ανθρώπους «χοντρούς», «τεμπέληδες», αποκλείοντάς τους, περιμένοντάς τους να αποτύχουν και να φύγουν ώστε να μην τους «έχουν στα πόδια τους». Μου φαίνεσαι ανθρωπιστής, αλλά από αυτές τις σκηνές θα μπορούσε κανείς να αποκτήσει πολύ αρνητική εικόνα για την ανθρώπινη φύση.
Hu Anyan
Στην επαγγελματική μου εμπειρία δεν έχω δει ποτέ συναδέλφους να περιθωριοποιούνται αποκλειστικά επειδή ήταν υπέρβαροι, πιθανόν γιατί αυτό δεν θα επηρέαζε τη δουλειά των άλλων. Ωστόσο, στο βιβλίο αναφέρω ένα περιστατικό του 2018, όταν προσλήφθηκα στην «S Company». Ένας υπέρβαρος συνάδελφος απορρίφθηκε επειδή οι ιατρικές του εξετάσεις προφανώς δεν πληρούσαν τα απαραίτητα κριτήρια (πιθανόν λόγω υψηλής πίεσης ή λιπιδίων). Ίσως η έντονη σωματική εργασία να εγκυμονεί κινδύνους για όσους έχουν τέτοιες τιμές εκτός ορίων, και οι εταιρείες να το θεωρούν ρίσκο, τόσο για το άτομο, όσο και για τις ίδιες.
Θυμάμαι ότι το προσωπικό HR έκανε ένα αστείο και κάποιοι συνάδελφοι πρότειναν χαριτολογώντας να κάνει ένας φίλος του την ιατρική εξέταση στην θέση του. Η ατμόσφαιρα ήταν φιλική, δεν θα έλεγα πως υπήρξε αποκλεισμός ή κακομεταχείριση.
Στην πραγματικότητα, οι συνάδελφοι συνήθως έτειναν να αντιπαθούνται ή να αποκλείονται επειδή ήταν τεμπέληδες ή αργοί, μιας και τέτοια χαρακτηριστικά γίνονταν τροχοπέδη στην ατομική καθώς και την ομαδική απόδοση. Μια καλή διοίκηση μπορεί να μειώσει τέτοια φαινόμενα σε ένα βαθμό, αλλά είναι δύσκολο να τα εξαλείψει πλήρως.
Οι άνθρωποι τείνουν να δείχνουν κατανόηση όταν έχουν χώρο και χρόνο. Όταν όμως είναι και οι ίδιοι υπό πίεση, δυσκολεύονται να δείξουν ανοχή και συμπόνια.
Benjamin Y. Fong
Μία αξιοσημείωτη διαφορά που περιγράφεις ανάμεσα στις ταχυμεταφορές της Κίνας και των ΗΠΑ είναι ότι στην Κίνα υπάρχει περισσότερη προσωπική επαφή με τους πελάτες. Όπως περιγράφεις τηλεφωνείτε, κανονίζετε παραδόσεις, διαχειρίζεστε απευθείας επιστροφές. Μοιάζει περισσότερο με μια κινητή εργασία στον τομέα του λιανικού εμπορίου, όπου η εξυπηρέτηση πελατών είναι πολύ σημαντική. Στις ΗΠΑ, αντίθετα, ο κανόνας είναι όλο και λιγότερη έως καθόλου επαφή μεταξύ πελατών και ταχυμεταφορέων.
Που αποδίδεται αυτό; Στη γεωγραφία; Στις διαφορετικές προσδοκίες εξυπηρέτησης; Για να ξαναφέρω την Amazon ως παράδειγμα ο σκοπός της παράδοσης είναι η ταχύτητα, αποκλειστικά η ταχύτητα.
Hu Anyan
Αυτή η επαφή μειώνεται ραγδαία και στην Κίνα. Μια από τις πιο αξιοσημείωτες αλλαγές είναι η ανάπτυξη των «σημείων παραλαβής». Στις πυκνοκατοικημένες πόλεις οι περισσότεροι διανομείς δεν αφήνουν τα δέματα στις πόρτες των σπιτιών αλλά σε ειδικά σημεία παραλαβής από όπου οι πελάτες τα παίρνουν μόνοι τους με έναν κωδικό SMS.
Οι άμεσες επαφές μου με τους πελάτες οφείλονταν στη φύση των δύο εταιρειών όπου δούλευα. Η S Company, για παράδειγμα, αυτοπροσδιοριζόταν ως «premium υπηρεσία». Δεν μας επιτρεπόταν να αρνηθούμε παραδόσεις κατ’ οίκον. Επιπλέον, εξυπηρετούσε πολλούς πελάτες με αντικαταβολή- μια υπηρεσία που δεν προσφερόταν από τους περισσότερους ανταγωνιστές- οπότε εισπράτταμε συχνά οι ίδιοι τα χρήματα.
Η δεύτερη εταιρεία, η Pinjun Express, ήταν ο εσωτερικός μεταφορέας μιας πλατφόρμας ηλεκτρονικού εμπορίου. Εκεί, οι πελάτες επίσης πλήρωναν με αντικαταβολή. Μερικοί απ’ αυτούς δοκίμαζαν τα ρούχα επιτόπου και απέρριπταν ότι δεν τους άρεσε ή ζητούσαν επιστροφή μέρες αργότερα, οπότε έπρεπε να ξαναπάμε για να παραλάβουμε τα αντικείμενα. Αυτό έκανε την προσωπική επαφή αναπόφευκτη.
Πρέπει όμως να έχουμε στο μυαλό μας ότι η Κίνα έχει πάνω από 12 μεγάλες εταιρίες ταχυμεταφορών και το μερίδιο αγοράς που κατέχουν η S Company και η Pinjun Express φτάνει σχεδόν στο 10%. Στις περισσότερες από τις άλλες εταιρίες οι ταχυμεταφορείς έχουν σχετικά λίγη επαφή με τους πελάτες.
Ηλεκτρονικό εμπόριο εναντίον Πολεοδομικού σχεδιασμού
Benjamin Y. Fong
Το ποσοστό του ηλεκτρονικού εμπορίου στην λιανική αγορά της Κίνας -υπολογίζεται στο 50%- είναι πολύ πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο των ΗΠΑ, το οποίο είναι γύρω στο 16%. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Hu Anyan
Για μένα είναι προφανές ότι η εκρηκτική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Κίνα συνδέεται άμεσα με το αποδοτικό, φθηνό και καλά αναπτυγμένο δίκτυο logistics. Μάλιστα, διαβάζω συχνά παράπονα από Κινέζους φοιτητές στο εξωτερικό που λένε ότι οι ταχυμεταφορές στην Ευρώπη, την Αμερική ή την Αυστραλία είναι πολύ πιο αργές και λιγότερο αποτελεσματικές από ό,τι στην Κίνα και, εντούτοις, σημαντικά ακριβότερες.
Benjamin Y. Fong
Περιγράφεις μια από τις γειτονιές στην οποία έκανες διανομές (Jade Orchid Bay), ως «υπέροχο μέρος για να ζει κανείς» αλλά «για τους διανομείς εργαζόμενους ήταν ένας εφιάλτης».Υπάρχει κάποια βασική αντίφαση ανάμεσα στην άνεση των κατοίκων και στις απαιτήσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου;
Hu Anyan
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει εγγενής αντίφαση. Ωστόσο, οι πολυτελείς κατοικίες έχουν ως στόχο ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον, κάτι που αναπόφευκτα συνεπάγεται αυστηρούς κανονισμούς για τους διανομείς.
Στην οικιστικη περιοχή Jade Orchid Bay, για παράδειγμα, οι μεγάλοι κοινόχρηστοι χώροι ανάμεσα στα κτήρια είναι ευχάριστοι για τους κατοίκους αλλά πρόκληση για τους διανομείς. Σε κάποιες περιπτώσεις οι πολυτελείς κατοικίες μας απαγορεύουν να μπαίνουμε με τα σκούτερ για λόγους ασφαλείας των παιδιών που παίζουν στο χώρο. Επομένως, πρέπει να παραδίδουμε τα πακέτα περπατώντας, κάτι που μειώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα μας. Άλλες πολυκατοικίες έχουν ανελκυστήρες που μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο οι κάτοικοι. Έτσι, πρέπει κάθε φορά να επιστρέφουμε στην είσοδο για να ειδοποιήσουμε κάθε πελάτη ξεχωριστά. Όλο αυτό απαιτεί χρόνο.
Αν οι κατασκευαστές ακινήτων λάμβαναν υπόψη και την αποδοτικότητα των διαδρομών παράδοσης στο σχεδιασμό, θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των κατοίκων χωρίς να διακυβεύεται η αποδοτικότητα των υπηρεσιών παράδοσης. Όμως, σπάνια το κάνουν, γιατί συνεπάγεται κόστη χωρίς οφέλη. Εξάλλου, οι ευνοϊκές για παραδόσεις κατοικίες σπάνια παρουσιάζουν εμπορικό πλεονέκτημα. Επομένως, το κόστος απορροφάται αναπόφευκτα από τους ταχυμεταφορείς και τους λοιπούς εργαζόμενους.
Χρονικό Κόστος
Benjamin Y. Fong
Είπες ότι όταν δούλευες ως κούριερ άρχισες να αναλύεις τις καθημερινές σου δραστηριότητες με βάση το «χρονικό τους κόστος». Νομίζεις ότι αυτή η τάση προς την εμμονική οργάνωση του χρόνου είναι κάτι στο οποίο τείνουν όλοι οι εργαζόμενοι σήμερα ή είναι κάτι ιδιαίτερο του κλάδου των ταχυμεταφορών;
Hu Anyan
Το 2018, οι ταχυμεταφορείς στην περιοχή Λιγιουάν, στην περιφέρεια Τονγκζόου του Πεκίνου, έβγαζαν, κατά μέσο όρο, καθαρό εισόδημα περίπου 7.000 γιουάν τον μήνα. Αν διαιρέσεις αυτό το ποσό με τις συνολικές ώρες εργασίας προκύπτει ο ωριαίος — ή ακόμη και λεπτό προς λεπτό — μισθός σου. Αν πέφτεις κάτω από το μέσο όρο, σημαίνει ότι βγάζεις ζημιά, κάτι που δείχνει ότι η δουλειά μπορεί να μην είναι κατάλληλη για σένα.
Στη περίπτωση μου, η νοοτροπία αυτή δεν εμφανίστηκε ξαφνικά. Εκείνη την περίοδο η εταιρεία μας είχε δώσει μια συσκευή και ένα λογισμικό που παρακολουθούσαν τον καθημερινό μας φόρτο εργασίας, την πρόοδό μας και τα έσοδά μας ενώ κατέγραφαν και το ιστορικό μας. Είχαμε συνεχώς στα χέρια αυτές τις συσκευές, πατώντας στην οθόνη ενώ περιμέναμε στα φανάρια, στις ουρές για το ασανσέρ ακόμα και περπατώντας – όλα αυτά οργανώνοντας την επόμενη παράδοση.
Ακριβώς λόγω αυτού του εξελιγμένου συστήματος παρακολούθησης, και της συνεχούς παρακολούθησης του από εμάς, οι έντονες εντυπώσεις του χρόνου και του χρήματος πυροδότησαν μια αντίδραση στο μυαλό μας. Έτσι, γεννήθηκε η λογική του «χρονικού κόστους». Πιστεύω ότι αυτή η λογική δημιουργείται σε συνθήκες όπως στη δική μας όπου υπάρχει ένα βασισμένο στα δεδομένα σύστημα διαχείρισης εργασίας. Δεν είναι κάτι που υπάρχει μόνο στον κλάδο των μεταφορών ούτε όμως και κάτι που συναντάται παντού.
Δεν έχω εφαρμόσει την λογική του «χρονικού κόστους» σε όλες τις πτυχές της καθημερινής μου ζωής. Εμφανίστηκε κυρίως την περίοδο που δούλευα ως ταχυμεταφορέας σαν ένας τρόπος να κατανοήσω τη σχέση ανάμεσα στον χρόνο που επένδυα σε διάφορα πράγματα, την αποδοτικότητα της δουλειάς μου και το εισόδημά μου. Μόλις σταμάτησα εκείνη τη δουλειά, σταμάτησε και αυτή η νοοτροπία.
Παραδίδοντας Δέματα στο Πεκίνο
Στο τέλος του βιβλίου σκέφτεσαι τη δουλειά γραφείου του πατέρα σου και πώς αυτή του προσέφερε μια κάποια ελευθερία. Το σχόλιό σου είναι ξεκαρδιστικό: «όπως και να’ χει τον γνωρίζω αρκετά καλά τον πατέρα μου, ώστε να μπορώ να πω με σιγουριά πως η έννοια της ελευθερίας δεν υπήρξε ποτέ πραγματικά στο μυαλό του. Αν προσπαθούσα να το συζητήσω μαζί του, θα μου απαντούσε μάλλον με κάποια βαρετή ανοησία».
Αλλά, συνεχίζεις λέγοντας ότι «η ελευθερία είναι επί της ουσίας ζήτημα συνείδησης και όχι κατοχής πραγμάτων». Αυτό δεν είναι μια παρηγορητική ψευδαίσθηση στην εποχή της gig οικονομίας, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι είναι όλο και πιο δύσκολο να κατέχουν οτιδήποτε; Αντιλαμβάνομαι τη θέση σου, αλλά κάποιες φορές νιώθω και εγώ το βάρος της αυτοκριτικής, πως και και οι δικές μου πεποιθήσεις και δεσμεύσεις αποτελούν «βαρετές ανοησίες».
Hu Anyan
Το βιβλίο μου Παραδίδω δέματα στο Πεκίνο είναι ένα χρονικό καταγραφής της εργασιακής εμπειρίας απλών ανθρώπων. Εδώ η λέξη ελευθερία αναφέρεται κυρίως στη προσωπική αυτονομία, που σχετίζεται με τις εργασιακές αλλά και τις προσωπικές επιλογές. Πολύ συχνά, η δουλειά μας μάς επιβάλλει διάφορους βαθμούς πειθαρχίας, απαιτώντας συμμόρφωση με τις αποφάσεις των προϊσταμένων, τον εταιρικό προσανατολισμό, τις ανάγκες των πελατών και τις κυρίαρχες τάσεις της αγοράς. Η δουλειά μας, αναπόφευκτα, επιδιώκει να μας μετατρέψει σε εργαλεία και όχι σε άτομα που διαθέτουν αυτόνομη συνείδηση, συναισθήματα και κρίση. Και για πολλούς ανθρώπους σήμερα η εργασία καταλαμβάνει ένα υπερβολικά μεγάλο μέρος της ζωής τους.
Πάρε για παράδειγμα την δική μου εργασιακή εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών: είχα εργασίες που απαιτούσαν πάνω από εβδομήντα ή ογδόντα ώρες την εβδομάδα. Αν αφαιρέσεις τον αναγκαίο χρόνο για ύπνο, γεύματα, προσωπική υγιεινή και μετακίνηση, ο ελεύθερος χρόνος που απέμενε για τον εαυτό μου ήταν ελάχιστος.Υπό αυτές τις συνθήκες, η δουλειά μου είχε τεράστια επίδραση επάνω μου. Αν η δουλειά μου δεν μου επιτρέπει κανένα επίπεδο αυτονομίας ή ελευθερίας νιώθω σα να έχω παραδώσει αυτή την αυτονομία για όλη αυτή τη φάση της ζωής μου. Ίσως σε αυτή την εξίσωση να μην υπάρχει λύση, εκτός και αν κάποιος σταματήσει να βασίζεται στη δουλειά του για να καλύψει τις βασικές του ανάγκες.
Ακόμα, βέβαια, και αν κάποιος δεν μπορεί να βρει ικανοποιητική λύση, η αναγνώριση του προβλήματος μάς δίνει τουλάχιστον μια λάμψη ελπίδας. Η ζωή απλώνεται σε φάσεις. Η δουλειά μπορεί να κυριαρχεί κάποια περίοδο στη ζωή μου αλλά δεν γίνεται να καταπίνει όλη μου την ύπαρξη. Ενώ μου προσφέρει το υλικό υπόβαθρο για την επιβίωση, η δική μου φιλοδοξία είναι να αναζητώ αυθεντικές προσωπικές αξίες πέρα από αυτήν — ένα είδος πνευματικής ουσίας που με διαφοροποιεί από τους άλλους και με ανυψώνει από το να είμαι απλώς εργαλείο στο να αποτελώ σκοπό αφ’ εαυτού-.
Αυτή είναι η ουσία της ελευθερίας όπως εκφράζεται στο γράψιμο μου. Δεν είμαι διανοούμενος, είμαι απλώς ένας άνθρωπος που καταγράφει τη ζωή του. Όταν γράφω για «ελευθερία», δεν προσπαθώ να ορίσω καθολικές αξίες αλλά να εκφράσω τις δικές μου επιθυμίες. Αν κάποιοι θεωρήσουν τις ιδέες μου ασαφείς ή παράλογες αυτό δεν θα με απογοητεύσει.
“Η εργασία, σχεδόν πάντα, επιδιώκει να μας διαμορφώσει σε εργαλεία, παρά σε άτομα που διαθέτουν αυτόνομη συνείδηση, συναισθήματα και κρίση.”
Οργανωμένη εργασία στην Κίνα
Benjamin Y. Fong
Ίσως οι Αμερικανοί αναγνώστες να μην γνωρίζουν την πραγματικότητα της οργανωμένης εργασίας στην Κίνα, όπου η Ομοσπονδία Συνδικάτων Όλης της Κίνας, πλήρως ενταγμένη στο Κομμουνιστικό Κόμμα, αποτελεί το μοναδικό νόμιμο συνδικάτο της Κίνας. Οι εργάτες εκεί σκέφτονται άραγε ποτέ να δημιουργήσουν ανεξάρτητα συνδικάτα ή αυτό είναι μια επιλογή εντελώς εκτός συζήτησης; Αν όχι, υπάρχουν άλλοι συλλογικοί τρόποι διεκδίκησης καλύτερων συνθηκών εργασίας;
Hu Anyan
Η πρώτη ερώτηση θα είναι εντελώς ανοίκεια για το μεγαλύτερο κομμάτι του Κινέζικου λαού. Ούτε εγώ ο ίδιος γνωρίζω καλά το θέμα. Μόλις πριν λίγο έψαξα στην πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της Tencent, που ονομάζεται Yuan Bao, για πληροφορίες σχετικά με τα συνδικάτα. Η απάντηση που έλαβα ήταν η εξής: «Στην Κίνα, η δημιουργία συνδικάτων απολύτως “ανεξάρτητων” από την υπάρχουσα Ομοσπονδία Συνδικάτων Όλης της Κίνας, προς το παρόν, δεν έχει ούτε νομική βάση ούτε πρακτική δυνατότητα εφαρμογής».
ΌσοΝ αφορά τη δεύτερη ερώτηση, η απάντηση ήταν η εξής.
Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, εάν τα υπάρχοντα συνδικάτα αποδειχθούν αναποτελεσματικά και τα υπάρχοντα κανάλια επικοινωνίας παραμείνουν αποκλεισμένα, οι εργάτες ενδέχεται να προσφύγουν σε άτυπες μορφές συλλογικής δράσης, όπως αναφορές, μποϊκοτάζ κ.ά. για να προκαλέσουν αντίδραση από τη διοίκηση και τις αρχές. Συνήθως τέτοιες ενέργειες στοχεύουν στην επίλυση ενός συγκεκριμένου προβλήματος ή κατάστασης και όχι στην αμφισβήτηση του ίδιου του συστήματος.
Benjamin Y. Fong
Αυτά λέει η τεχνητή νοημοσύνη αλλά οι εργαζόμενοι κάνουν οτιδήποτε από αυτά; Και αν ναι με πιο αποτέλεσμα;
Hu Anyan
Στην Κίνα, όταν προκύπτουν εργατικές διαφορές, οι εργαζόμενοι συνήθως ζητούν διαιτησία μέσω ενός φορέα που υπάγεται στην κυβέρνηση και έχει συσταθεί ειδικά για την επίλυση τέτοιων διαφορών. Για παράδειγμα, η πόλη όπου ζω, το Chengde, έχει πληθυσμό 21,47 εκατομμύρια κατοίκους. Υπάρχουν συνολικά είκοσι τρία ιδρύματα διαιτησίας, περίπου ένα ανά περιφέρεια. Η «Ομοσπονδία Συνδικάτων της Κίνας» που αναφέρεις είναι ένας οργανισμός άγνωστος στους περισσότερους Κινέζους. Δεν είχα ακούσει γι’ αυτήν πριν διαβάσω την ερώτησή σου. Δεν έχω ακούσει ποτέ κανέναν να επιλύει μια εργατική διαφορά μέσω αυτού του καναλιού. Οι εργαζόμενοι που επιλέγουν αυτό το δρόμο αποτελούν μάλλον την μειοψηφία.
Όσον αφορά την συλλογική δράση των εργαζομένων, προκειμένου να υπερασπιστούν τα δικαιώματα τους έναντι του εργοδότη, αυτό συμβαίνει κυρίως όταν ο εργοδότης παραβιάζει τον νόμο, καταπατώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων. Τέτοιες περιπτώσεις είναι σχετικά σπάνιες. Προσωπικά δεν το έχω βιώσει. Τέτοια πράγματα τα μαθαίνω μόνο από τις ειδήσεις. Την τελευταία φορά που θυμάμαι κάτι τέτοιο ήταν τον Ιούνιο του 2025 όταν η Neta μια αυτοκινητοβιομηχανία με έδρα τη Σαγκάη, δεν μπορούσε να πληρώσει τους υπαλλήλους λόγω προβλημάτων ρευστότητας. Έλειπαν αρκετοί μήνες μισθών. Αυτό οδήγησε πολλούς υπαλλήλους να περικυκλώσουν τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Fang Yunzhou. Δε γνωρίζω πώς ή αν τελικά επιλύθηκε η κατάσταση.Η μητρική εταιρεία της Neta κατέθεσε αίτηση πτώχευσης τον Ιούνιο.
Ο Hu Anyan γεννήθηκε στο Guangzhou της Κίνας το 1979. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου Παραδίδω Δέματα στο Πεκίνο, το οποίο έγινε εθνικό μπεστ σέλερ στην Κίνα και σύντομα θα μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες.
Ο Benjamin Y. Fong είναι αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου για την Εργασία και τη Δημοκρατία στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Διατηρεί πλατφόρμα Substack με θέμα την εργασία και τα logistics, με τίτλο On the Seams.
