Με αυτόν τον τίτλο πραγματοποιείται αυτή την περίοδο έκθεση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το θέαμα πραγματικά τον επιβεβαιώνει. Παρά το γεγονός ότι πολλά εκθέματα, για να γίνουν ίσως καλύτερα κατανοητά από το ευρύ κοινό, αναφέρονται σε κατασκευές τέχνης και διακόσμησης, το βασικό συμπέρασμα για το θεατή είναι πως αυτή η τεχνολογία πολύ σύντομα θα επηρεάσει τη ζωή μας.
______________________
Από τον πλανήτη Άρη που βρίσκεται 54 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη κάθε ενδεχόμενη μεταφορά υλικού είναι προς το παρόν αδύνατη. Κι όμως οι επιστήμονες αξιοποιώντας τα στοιχεία που τους έστειλε ένα ρομπότ είχαν στα χέρια τους έναν αερόλιθο όμοιο με εκείνον που συνάντησε το ρομπότ στην επιφάνεια του πλανήτη. Είχαν μετατρέψει όλες τις πληροφορίες που τους έστειλε το ρομπότ σε ένα πληροφοριακό μοντέλο, το οποίο εν συνεχεία τύπωσαν σε έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή.
Η Amazon τον Μάρτιο του 2014 εξέπληξε τον κόσμο εγκαινιάζοντας ένα πιλοτικό πρόγραμμα πώλησης καταναλωτικών αγαθών, τα οποία αποτελούσαν 3D εκτυπώσεις κατόπιν αιτήματος του πελάτη. Σε 10 χρόνια πολλά από τα προϊόντα που τώρα κυκλοφορούν θα σχεδιάζονται από μοναχικούς σχεδιαστές ή μικρές εταιρείες και θα παράγονται μέσω τρισδιάστατων εκτυπωτών από μικρά ή μεγάλα γραφεία παροχής υπηρεσιών. Ένα σωρό ζητήματα θα γεννηθούν, αλλά η συνεχής διεύρυνση της αγοράς με τρισδιάστατα εκτυπωμένα προϊόντα, πρέπει να θεωρείται βέβαιο γεγονός, που θα δημιουργήσει προβλήματα σε πάρα πολλές επιχειρήσεις.
Η τρισδιάστατη εκτύπωση γίνεται από ειδικούς εκτυπωτές που αντί για μελάνι χρησιμοποιούν άλλα υλικά και τυπώνουν θεωρητικά τη μία σελίδα πάνω απ’ την άλλη (με επαναλαμβανόμενη ελάχιστη υποχώρηση της βάσης του εκτυπωτή) δίνοντας όγκο στην τελική εκτύπωση. Υπάρχουν, φυσικά κι άλλες τεχνολογίες. Αυτό που εκτυπώνουν είναι μία ψηφιακή εικόνα, ένα αρχείο, που με κάποιο τρόπο έχει εισαχθεί ή παραχθεί σε έναν υπολογιστή και έχει μετατραπεί σε κατάλληλο για εκτύπωση μοντέλο. Τόσο απλό κι όμως ικανό να αλλάξει πολλά πράγματα στο μέλλον. Αρκεί να σκεφτούμε τα νέα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και την αξιοποίησή τους, σαν ένα είδος έγχρωμου εκτυπωτή με πολλαπλά υλικά. Να σκεφτούμε εκτυπωτές ατομικούς και εκτυπωτές τεράστιους, ικανούς να φτιάχνουν σπίτια, αυτοκίνητα, ακόμα και βιολογικά «ανταλλακτικά». Έχουν ήδη επιτύχει να κατασκευάσουν εκτυπώσεις επίπλων, φαγώσιμων γλυκισμάτων, ιατρικών προπλασμάτων και φυσικά (…) όπλων.
Εκείνο που κάνει τόσο «επαναστατική» σήμερα αυτή την τεχνολογία είναι η δυνατότητα που δίνει για παραγωγή προϊόντων μέσω της ψηφιοποίησης. Συνδυάζοντας λογισμικό, scanners, προσομοιωτές και άλλες συσκευές, όπως αξονικούς τομογράφους ή στερεοσκοπικές φωτογραφίες και τρισδιάστατους εκτυπωτές σε μία συνεχόμενη ροή εργασίας, επιτρέπει έλεγχο και ακρίβεια στις πιο απαιτητικές εφαρμογές. Είναι η καρδιά που βρίσκεται πίσω από πρωτοποριακές εφαρμογές, όπως για παράδειγμα οι προσωποποιημένες ιατρικές συσκευές και ο ακριβής χειρουργικός σχεδιασμός. Ο συνδυασμός αυτών των δυνατοτήτων με την ύπαρξη κατάλληλων υλικών που ήδη υπάρχουν (και πολύ περισσότερο με τα νέα υλικά που θα εφευρεθούν) και ποικίλουν από βιοσυμβατά μέταλλα μέχρι φαγώσιμα και κεραμικά, καθιστούν τις πιθανές εφαρμογές των τρισδιάστατων εκτυπωτών ουσιαστικά άπειρες.
Γίνεται φανερό ότι η ευρεία εφαρμογή τους θα αυξήσει ακόμα περισσότερο την παραγωγικότητα της εργασίας. Θα απαλλάξει τον άνθρωπο από κάποιες βαριές εργασίες και θα απαιτηθούν νέες δεξιότητες απ’ τους εργαζόμενους. Θα παράγουμε με πρωτοποριακές μεθόδους παλιά και νέα προϊόντα σε ποσότητες και ποιότητα που δεν έχουμε σήμερα και το κυριότερο για όλα αυτά θα απαιτείται λιγότερος χρόνος εργασίας. Θα αλλάξει ο τρόπος μεταφοράς πολλών προϊόντων στις αγορές, όπως επίσης θα μεταβληθούν και οι συνήθειες των καταναλωτών.
Όμως επειδή μόνο η ανθρώπινη εργασία παράγει αξίες, η επιστήμη θα έρθει για άλλη μια φορά αντιμέτωπη με το καπιταλιστικό σύστημα. Η αντίθεση εργασίας και κεφαλαίου στις δοσμένες παραγωγικές σχέσεις θα βαθύνει. Γιατί όπως προφητικά το διατυπώνει ο Μαρξ:
«Η εξέλιξη αφαιρεί με τον πιο ωμό τρόπο την ψυχή του καπιταλισμού, την παραγωγή υπεραξίας ως παράπλευρη απώλεια της περιορισμένης ανάγκης για ζωντανή ανθρώπινη εργασία. Του στερεί το κέρδος, την πηγή του κέρδους και τον παραδίδει σε αλλεπάλληλες ανθρωποκτόνες κρίσεις».
Έτσι λοιπόν γίνεται φανερό ότι παρόλο που τα νέα αυτά επιστημονικά επιτεύγματα απαλλάσσουν τον άνθρωπο από βαριές χειρωνακτικές εργασίες και αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, κινδυνεύουν από ευλογία να μετατραπούν σε οδύνη. Είναι βέβαιο ότι θα αυξήσουν την ανεργία, την ελαστικότητα της εργασίας, θα επιφέρουν μειώσεις μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών. Εκτός και αν η ίδια η εργατική τάξη, σε μια ιστορικών διαστάσεων αφύπνιση, παλέψει για τη χειραφέτησή της.
Τάκης Κυπραίος
