Ισραηλινή εφημερίδα Haaretz 11/2/2024
«Αφήστε κάθε ελπίδα εσείς που μπείτε εδώ», είναι ο τίτλος (εμπνευσμένος από τον τίτλο στις πύλες της κόλασης στο βιβλίο του Δάντη) από τον ποιητή Meir Fezalter για τη άθλια σειρά που έγραψε το 1988 για την εφημερίδα “Yedioth Ahronoth” μετά την επιστροφή του από ένα ταξίδι στη Γάζα, το οποίο μπόρεσε να το οργανώσει για μεγάλο αριθμό Ισραηλινών συγγραφέων με τη βοήθεια φίλων και γνωστών του κλάδου.
Βρήκα ένα μικρό μέρος αυτής της σειράς πρόσφατα, όταν έβαλα μπροστά μου κομμάτια εφημερίδων που είχα συλλέξει για την κατοχική πολιτική στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, τα περισσότερα από τη δεκαετία του ογδόντα και του ενενήντα του περασμένου αιώνα, και μερικά από τα μεταγενέστερα χρόνια. Για πολλές ώρες κοιτούσα αυτά τα κιτρινισμένα, κολλημένα μεταξύ τους, σκισμένα και σκορπισμένα κομμάτια, που ενώθηκαν ξανά και έγιναν η άθλια ιστορία των κατοίκων αυτών των περιοχών. Στη Γάζα, η ιστορία τους πήρε κολασμένες διαστάσεις εκείνα τα χρόνια που ξέσπασαν η πρώτη ιντιφάντα και η καταστολή της με σιδερογροθιά. Υπήρχαν λίγες οικογένειες στη Λωρίδα της Γάζας στις οποίες κανένα από τα μέλη τους δεν συνελήφθη, δεν τραυματίστηκε ή σκοτώθηκε, και στη Γάζα προστέθηκε άλλο ένα κεφάλαιο στην ιστορία της κακοποίησης των κατοίκων της από το Ισραήλ και των τρομοκρατικών ενεργειών των Παλαιστινίων εναντίον αμάχων εδώ.
Ενώ κοίταζα τα κομμάτια της εφημερίδας, σχηματίστηκαν και οι προσωπικές μου αναμνήσεις και δυσκολευόμουν να πιστέψω τη βίαιη πραγματικότητα. Αυτή την κακή αλαζονεία ήξερα από κοντά, είτε στη Γάζα, είτε στη Δυτική Όχθη, είτε στην Ιερουσαλήμ, όπου οι Παλαιστίνιοι εξερράγησαν από το Δυτική Όχθη, τραυματίζοντας και σκοτώνοντας πολίτες κοντά στα μέρη που βρισκόμασταν. Μένουμε εκεί με την οικογένεια και τους φίλους μου. Κατόπιν κατέγραψα τη ζωή υπό κατοχή στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, και έζησα και διαδήλωσα με τους λίγους συντρόφους μου στην ισραηλινή κοινωνία. Ήμασταν μεσήλικες και ελπίζαμε σε ένα διαφορετικό μέλλον. Και ηττηθήκαμε.
Ηττηθήκαμε και στη Γάζα μετά την «απεμπλοκή» το 2005, αφού αντίθετα με όσα γράφτηκαν πρόσφατα, εδώ, και μετά, το Ισραήλ δεν σήκωσε το χέρι του από τη Λωρίδα της Γάζας. Διατήρησε τον έλεγχο του εναέριου και θαλάσσιου χώρου του και των χερσαίων διελεύσεων μεταξύ αυτής και του Ισραήλ και της Δυτικής Όχθης, και στη θάλασσα όχι μόνο εμπόδισε τη μετακίνηση από και προς τη Γάζα, αλλά έχει επίσης μειώσει την περιοχή που επιτρέπεται για ψάρεμα, που αποτελεί μια από τις σημαντικές πηγές βιοπορισμού των κατοίκων. Επιπλέον, όπως στη Δυτική Όχθη, στη Λωρίδα της Γάζας, το Ισραήλ διατήρησε τον έλεγχο του μητρώου πληθυσμού – ένα σημαντικό μέσο ελέγχου που καθορίζει ποιος μπορεί να αποκτήσει προσωπική ταυτότητα και να απολαύσει τα δικαιώματα που του παρέχει και ποιος καταδικάζεται σε απέλαση.
Το 200, μετά τον βίαιο έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας από τη Χαμάς, το Ισραήλ επέβαλε αυστηρή πολιορκία στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία διήρκεσε περίπου 17 χρόνια. Η εξαγωγή αγαθών από τη Γάζα για εμπορία απαγορεύτηκε. Η είσοδος αγαθών περιοριζόταν στο «ανθρωπιστικό ελάχιστο», το οποίο όριζε το Ισραήλ, μέχρι τις θερμίδες που απαιτούνται ανά άτομο. Η εισαγωγή καυσίμων μειώθηκε και η μετακίνηση ανθρώπων μεταξύ της Γάζας και της Δυτικής Όχθης αποτράπηκε σχεδόν πλήρως. Επίσης, η διάβαση της Ράφα, η μόνη διάβαση που αρχικά παρέμενε ανοιχτή, ήταν εντελώς κλειστή για μεγάλα χρονικά διαστήματα και η έξοδος από αυτήν ήταν συνήθως μια περίπλοκη και πολύ δαπανηρή διαδικασία για τους κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας.
Έτσι, η Λωρίδα μετατράπηκε σε ένα μεγάλο και γεμάτο κόσμο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το βιοτικό επίπεδο εκεί έχει υποχωρήσει σε σημείο που οι διεθνείς θεσμοί το θεωρούν κοντά στο να γίνει ακατάλληλο μέρος για ανθρώπινη διαβίωση, έργο που στο μεταξύ το Ισραήλ ολοκληρώνει. Ενώ η Χαμάς, ένα φανατικό θρησκευτικό κίνημα που υποστηρίζει όχι μόνο την εξάλειψη του Κράτους του Ισραήλ, αλλά την ίδρυση ενός ισλαμικού κράτους στην Παλαιστίνη, και δεν ενδιαφέρεται να ιδρύσει μια ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία των πολιτών (και μπορεί ακόμη και να επαναστατήσει εναντίον της), έχει υποστηριχθεί όλα αυτά τα χρόνια για λόγους πολιτικούς από το Ισραήλ.
Αρχικά με στόχο την αποδυνάμωση των μετριοπαθών κινημάτων και στη συνέχεια για τον διαχωρισμό της Λωρίδας της Γάζας από τη Δυτική Όχθη, ο έλεγχος της οποίας ήταν ουσιαστικά ο στόχος της πολιτικής του Ισραήλ. Σύντομα, άρχισαν «γύροι» βίας, αφενός, ρουκέτες από τη Λωρίδα της Γάζας και, αφετέρου, ισραηλινές «επιχειρήσεις». Αυτοί και αυτοί έβλαψαν αμάχους.
Ακόμα και σε αυτά τα άσχημα χρόνια, ένα γενναίο άρθρο μιας γυναίκας από το Kfar Azza, της Michal Wasser, μπήκε στα αρχεία μου. Το 2012, στο απόγειο της Επιχείρησης Πυλώνα Άμυνας, έγραψε: «Αν ενδιαφέρεστε για τον τερματισμό των εχθροπραξιών από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να ανοίξετε τα αυτιά σας και να αρχίσετε να ακούτε. Αν νοιαζόμαστε για εσάς, σταματήστε να μας προστατεύετε με βλήματα, αντίμετρα) και βομβαρδισμός από αέρος, αντί για… (Πυλώνας Άμυνας) Πρέπει να πάτε στην Επιχείρηση (Ελπίδα για το Μέλλον) Αυτό είναι πιο περίπλοκο και απαιτεί υπομονή. Είναι λιγότερο δημοφιλές, αλλά είναι η μόνη διέξοδος ” (“Haaretz”, 15/11/2012). Ηττήθηκε και αυτή η γυναίκα, όπως και η ελπίδα για το μέλλον.
Τώρα αυτή είναι η μεγαλύτερη καταστροφή μας, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η πραγματικότητα ήταν ιδιαίτερα που οδήγησε, είτε στην προσωπική είτε στη συλλογική τραγωδία που στις 7 Οκτωβρίου οι άνδρες της Χαμάς και οι πράκτορές τους προκάλεσαν σε πόλεις στο δυτικό Νεγκέβ, στο φεστιβάλ, στις οικογένειές τους, και μετά στην τραγωδία της μαζικής δολοφονίας και της ολοκληρωτικής καταστροφής που πραγματοποίησε ο ισραηλινός στρατός με την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας της ισραηλινής εβραϊκής κοινότητας, δύο εκατομμυρίων ανθρώπων από τη Λωρίδα της Γάζας. Επίσης, η παραίτηση από τη διάσωση των απαχθέντων που εξακολουθούν να βρίσκονται στη Λωρίδα της Γάζας για να «καταστραφεί» ολοκληρωτικά η Χαμάς (που δεν θα πετύχει) και να καταστρέψει ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας (που πέτυχε), είναι επίσης ένα σημάδι του σημερινού εφιάλτη ότι ρίχνει μια σκοτεινή σκιά πάνω σε αυτές τις μέρες.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχει σύνδεση με τη σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τις συνέπειές της, και υπάρχει σύνδεση με τον αιματηρό πόλεμο μεταξύ άνισων δυνάμεων που λαμβάνει χώρα τώρα στη Δυτική Όχθη. Περισσότερο από οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ίδρυμα, είναι η στείρα πραγματικότητα, στην οποία γενιά με γενιά Παλαιστινίων καταδικάζονται να γεννιούνται, να ζουν και να πεθαίνουν, αυτή που τροφοδοτεί το μίσος για το Ισραήλ. Είναι ανοησία να το αρνείται κανείς, είναι βλακεία, τύφλωση και κακόβουλη εξαπάτηση εκ μέρους των ενδιαφερόμενων μερών που ελέγχουν τώρα την ηγεσία στο Ισραήλ.
Αυτό το πλαίσιο και οι λεπτομέρειές του ξαναζωντάνεψαν μπροστά στα μάτια μου από φθαρμένα αποκόμματα εφημερίδων στο ταπεινό αρχείο μου, που είχε συσσωρεύσει σκόνη για πολλά χρόνια σε μια μικρή ντουλάπα, ίσως και στη μνήμη μου.
Τεκμηριώνει στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη την πολιτική ελέγχου των εδαφών που κατέλαβαν το 1967: φυλάκιση των κατοίκων των προσφυγικών στρατοπέδων πίσω από τείχη, κλείσιμο πόλεων και χωριών με φράγματα, ασφυξία λόγω της μακράς απαγόρευσης κυκλοφορίας που τους επιβλήθηκε και βόμβες δακρυγόνων που έθεσε σε κίνδυνο τις ζωές παιδιών, αρρώστων και ηλικιωμένων μέσα σε σπίτια, βάναυσες εισβολές στα σπίτια με σκοπό τη σύλληψη, τη χαρτογράφηση ή απλώς τον εκφοβισμό των κατοίκων και την καταστροφή της περιουσίας τους.
Τα βίντεο καταγράφουν επίσης παράλογες συλλήψεις τη νύχτα, ξυλοδαρμούς και κλωτσιές κρατουμένων από στρατιώτες συνοριοφύλακες ενώ είναι δεμένοι και με δεμένα μάτια, καταστροφή σπιτιών μπροστά σε γονείς και παιδιά, πυροβολισμούς ζωντανών με σκοπό τον τραυματισμό και την αναπηρία, ακόμη και δολοφονία διαδηλωτών και μυστική και δημόσια κακοποίηση κρατουμένων που συλλαμβάνονται τυχαία στα χωράφια και στους δρόμους, βασανιστήρια κρατουμένων και κρατουμένων σε εγκαταστάσεις ανάκρισης και στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Αυτό είναι επίσης το πλαίσιο των τρομοκρατικών επιχειρήσεων εναντίον αμάχων που αυξήθηκαν εκείνα τα χρόνια, και αυτό είναι το ουσιαστικό, καθημερινό πλαίσιο μίσους και ο ατελείωτος αιματηρός κύκλος στη ζωή μας και στις ζωές τους σε αυτή τη χώρα, και το πλαίσιο της τρέχουσας καταστροφής αυτό είναι πιο φρικτό από τα προηγούμενα.
Έμεινα έκπληκτη όταν θυμήθηκα την ακρίβεια και την ειλικρίνεια που προκαλεί εκτίμηση, με την οποία οι νηφάλιοι άνθρωποι προέβλεψαν τότε την κόλαση στην οποία έχουμε παγιδευτεί τώρα εμείς και οι Παλαιστίνιοι, σκοτώνονται και βασανίζονται πολλές φορές. Οι ξεχασμένες προειδοποιήσεις και τα ρητά τους έχουν γίνει θαμπό μαύρο και κίτρινο για δεκαετίες σε αυτά τα αποκόμματα που κράτησα, και εδώ είναι αποσπάσματα από τρεις από αυτούς (όλοι νεκροί).
Ο Zeev Schiff, στρατιωτικός αναλυτής στη Haaretz, έγραψε πριν από 38 χρόνια: «Το νόημα της πολιτικής του Likud είναι ένα διεθνικό κράτος στη Γη του Ισραήλ, στο οποίο μόνο ένα μέρος θα λάβει πλήρη ισότητα δικαιωμάτων. Το νόημα είναι ότι η τρομοκρατία στη χώρα, ο αριθμός των Αράβων θα αυξηθεί, η νεότερη γενιά θα μάθει από τις αποτυχίες των προκατόχων της και από το Ισραήλ επίσης. Ο αριθμός εκείνων που θα είναι έτοιμοι να πραγματοποιήσουν τρομοκρατικές επιχειρήσεις και ανυπακοή δεν θα μειωθεί στο μέλλον. Κάθε φορά θα γίνουμε μάρτυρες βίαιων δολοφονιών Εβραίων… Οι Εβραίοι μετριοπαθείς δεν θα μπορέσουν να ελέγξουν τον εαυτό τους και θα απαιτήσουν… “αποφασιστικά βήματα κατά των τρομοκρατών και των Αράβων υποστηρικτών τους. Η αδυναμία να ξεπεραστεί η τρομοκρατία με συνηθισμένα μέσα θα οδηγήσει περισσότερο το εβραϊκό κοινό στον τρόπο σκέψης του Kahane, εκδιώκοντας τους Άραβες και πιστεύοντας στην ψευδαίσθηση ότι αυτός είναι ο τρόπος επίλυσης της σύγκρουσης» (25/8/ 1985).
Ο Yitzhak Ben Aharon, ένα εξέχον δημόσιο πρόσωπο εκείνη την εποχή, μίλησε το 1989 με τον συγγραφέα και εκδότη Νταν Σαμπίτ. Ο Σαμπίτ τον ρώτησε: Θα μπορούσαν τα τελευταία είκοσι χρόνια να «είχαν περάσει» διαφορετικά (δηλαδή από τον πόλεμο των έξι ημερών).
«Δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό», απάντησε ο Μπεν Άχαρον. «Το είπα εκείνες τις μέρες και το λέω τώρα χωρίς επιφύλαξη. Η μεγάλη νίκη ήταν επίσης η μεγάλη καταστροφή για το κράτος του Ισραήλ, λόγω της μετατροπής του Ισραήλ σε κράτος με αποικιακό χαρακτήρα, όσον αφορά τη διαμόρφωση της εικόνας του στην κοινωνία μας και εκπαιδεύοντας τη νέα γενιά ως γενιά δεσμοφυλάκων… Λέω ότι τα είκοσι χρόνια που πέρασαν απέδειξαν σε ποιο βαθμό είχα δίκιο. Γίναμε κράτος δεσμοφυλάκων, κράτος καταπίεσης, αντίθετα με η θέληση και το όραμά μας» (η ακριβής ημερομηνία δημοσίευσης και ο τόπος δεν καταγράφονται στις σελίδες που πήρα από την πηγή).
Ο Zeev Sternhell, ο ιστορικός και ερευνητής του φασισμού, έγραψε το 1989 δηλώσεις που θέλω να παραθέσω εδώ εκτενώς. Το άρθρο γράφτηκε με φόντο τις ακραίες διακρίσεις κατά των Αράβων πολιτών του Ισραήλ και των Εβραίων αριστερών που αντιτίθενται στην κατοχή, η οποία έπληξε τη φήμη του συστήματος επιβολής του νόμου εκείνη την εποχή. Η δυστοπική προφητεία που βρίσκεται σε αυτό το άρθρο έχει γίνει γρήγορα πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια: «Το Ισραήλ είναι τώρα ένα είδος ενδιαφέροντος πολιτικού εργαστηρίου. Στο επίκεντρό του βρίσκεται το ερώτημα πόσο καιρό θα μείνει μέχρι να αρχίσουν οι τελευταίες γραμμές υπεράσπισης της δημοκρατίας μας να θρυμματιστούν μία προς μία. Πρόσφατα, δημιουργείτε την εντύπωση ότι θα περάσει λίγος χρόνος. Όπως σε κάθε εργαστηριακό πείραμα, δεν πρέπει να εφεύρετε τα πάντα μόνοι σας. Αυτός ο αιώνας έχει ήδη συσσωρεύσει μια πολύ πλούσια εμπειρία και το μόνο που πρέπει να γίνει είναι να ανοίξετε τα μάτια και κοιτάξτε το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Στην πραγματικότητα, αυτή η ιστορία μας διδάσκει ότι δεν είναι οι ξένοι πόλεμοι, ο πληθωρισμός ή ακόμα και η φτώχεια και η ανεργία ήταν αυτά που κατέστρεψαν τη δημοκρατία στην Ευρώπη μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η κατάρρευση της πίστης σε πολλές απλές καθολικές αξίες, όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η ισότητα ενώπιον του νόμου… Το τέλος ήρθε για τη δημοκρατία στη Γερμανία, όχι την ημέρα που οι ναζιστικές πολιτοφυλακές σκότωσαν τον αριστερό διαδηλωτή. Η πρώτη είναι όταν ένας ναζί καταδικάστηκε σε τρεις μήνες φυλάκιση για το ίδιο έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκε ένας κομμουνιστής σε τρία χρόνια φυλάκιση, και όταν οι ποινές άρχισαν να δείχνουν την ιδεολογική ταυτότητα του εγκληματία και το κίνητρό του για τη διάπραξη του εγκλήματος, τότε συνέβη η πραγματική κατάρρευση. Δεν υπήρξαν αλλαγές στη νομοθεσία, αλλά μόνο στους κοινωνικούς κανόνες που αντικατοπτρίζονται από το σύστημα επιβολής του νόμου» («Hadashot», 6/2/1989).
Η άθλια αλήθεια είναι ότι το δικαστικό σώμα του Ισραήλ, με επικεφαλής το Ανώτατο Δικαστήριο, έχει πέσει εδώ και καιρό θύμα της κατοχής και έχει υιοθετήσει τα νέα πρότυπα της ισραηλινής κοινωνίας, τουλάχιστον όσον αφορά τον στρατιωτικό και πολιτικό έλεγχο στη Δυτική Όχθη. Αυτά τα παραμορφωμένα πρότυπα δεν είναι πλέον νέα και σαφείς αποδείξεις και δηλώσεις σχετικά με αυτό μπορούν να βρεθούν στις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Σε αντίθεση με τους κανόνες της διεθνούς ανθρωπιστικής δικαιοσύνης που ισχύουν σε περιόδους πολέμου και κατοχής, η ισραηλινή δικαιοσύνη δεν εμπόδισε, αλλά ενίσχυσε και νομιμοποίησε τον πολιτικό έλεγχο του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη, αφήνοντας τους κατοίκους στην τύχη τους ενόψει της προσάρτησης και την πολιτική εποικισμών που ακολούθησαν οι ισραηλινές κυβερνήσεις, ξεκινώντας από τον νόμο περί γης (που καθορίζει τα εδάφη του κράτους και τη χρήση τους) και τελειώνοντας με την κατεδάφιση κατοικιών και την εκδίωξη ολόκληρων κοινοτήτων από τα σπίτια και τα εδάφη τους.
Όσον αφορά το τι συμβαίνει στο μεταξύ στη Λωρίδα της Γάζας – μέχρι στιγμής δεν έχει δημιουργηθεί ένα αμερόληπτο δικαστικό σύστημα που να τηρεί τους κανόνες του διεθνούς δικαίου κατά τη διάρκεια του πολέμου, το οποίο θα νομιμοποιούσε τη χρήση βαρέων και φονικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων βομβών 900 κιλών. Μέσα σε έναν πολύ πολυσύχναστο άμαχο πληθυσμό! Συμπεριλαμβανομένων περιοχών που κηρύχθηκαν ασφαλείς περιοχές και ζητήθηκε από τους πολίτες να μετακινηθούν εκεί! Αλλά αυτή η δολοφονία, η καταστροφή ζωών ανθρώπων, παιδιών και ηλικιωμένων, δεν είναι μόνο θέμα δικαστικών συζητήσεων, ούτε καν μόνο ηθικής, την οποία η ισραηλινή κοινωνία, δεν αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή. Αυτό που θα είχε διευθετηθεί εδώ και πολύ καιρό εδώ είναι η ματαιότητα: η στρατιωτική ισχύς του Ισραήλ, που έχει γίνει το μόνο μέσο στο οποίο προσκολλάται για να επιβιώσει, από μόνη της δεν το βοήθησε και δεν θα το βοηθήσει ποτέ να πετύχει «την εικόνα της τελικής νίκης, εξασφαλίζοντας στους πολίτες της μια σταθερή δυνατότητα για μια ζωή που αξίζει.
Όπως έγραψε ο Meir Feselter στις τελευταίες του μέρες: «Δεν θα είναι για σένα ούτε για μένα/ Είπαμε στους γείτονες/ Τι δεν θα είναι; (Δεν έμαθαν την Τορά)/ Ένα κράτος. Στο τέλος θα υπάρξει όχι κράτος/ Στην αρχή δεν θα έχεις κράτος/ Στο τέλος δεν θα υπάρχει και για εμάς / Τι θα είναι; Κόλαση στη γη / Ας το ζητωκραυγάσουμε και να το χαρούμε» (“Late Tattoo – The Last Ποιήματα», 2018 – 2023, The New Library of Poetry, 2023).
