Στις 8 Δεκέμβρη επισκέφτηκε τη χώρα μας ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ύστερα από πρόσκληση της Ελληνικής κυβέρνησης. Η πρόσκληση αποσκοπούσε σε διμερής επαφές και περιελάμβανε διάφορα θέματα με στόχο τη βελτίωση του κλίματος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Παράλληλα, θα αποτελούσε και για την Τουρκία μια ένδειξη εξόδου απ’ την απομόνωση και προσπάθεια να συζητήσει θέματα, μεταξύ των άλλων, για το μεταναστευτικό και τις ευθύνες της ΕΕ καθώς επίσης και πλευρές του Κυπριακού.
Πριν όμως «αλέκτωρ φωνήσαι τρις» σε συνέντευξη που παραχώρησε στον δημοσιογράφο Α. Παπαχελά της εφημερίδας Καθημερινή σε σχετική ερώτηση, ο Ερντογάν απάντησε ότι η συνθήκη της Λωζάννης έχει ανάγκη επικαιροποίησης. Από τη στιγμή εκείνη και μετά το σκηνικό άλλαξε. Οι εθνικές απόψεις περί ισχύος της συνθήκης μετατράπηκαν σε πολεμικές ιαχές και οδήγησαν μέχρι και τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Π. Παυλόπουλο να παρεκκλίνει των συνταγματικών αρμοδιοτήτων του και να δηλώσει άρνηση σε οποιαδήποτε τροποποίηση της συνθήκης. Το κλίμα της επίσκεψης πάγωσε, η μετάβαση του Ερντογάν στη Θράκη στο πλαίσιο της επίσκεψης, παρά τα όσα προσεχτικά δήλωνε, εισπράχτηκαν με καχυποψία και εχθρότητα από μεγάλη μερίδα του Τύπου.
Είναι φανερό πως η υπερβολική εστίαση στο ζήτημα της συνθήκης της Λωζάννης και μόνο, αποσκοπούσε να τορπιλίσει ενδεχόμενα θετικά αποτελέσματα από την επίσκεψη. Η κυβέρνηση αν και γνώριζε καλά πως θα μπορούσε να αποκομίσει οφέλη, λόγω της δύσκολης θέσης στην οποία βρίσκεται ο ίδιος ο Ερντογάν και η χώρα του, υπέκυψε στις δημοσιογραφικές και άλλες παρεμβάσεις και εγκλωβίστηκε και η ίδια σε λογική γύρω από τη συνθήκη της Λωζάννης.
Αξίζει όμως, με την ευκαιρία αυτή, να θυμηθούμε μερικά πράγματα για τη συνθήκη της Λωζάννης. Η συνθήκη υπογράφτηκε στις 24 Ιουλίου του 1923 από 11 χώρες (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα) και την Τουρκία ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα γεωγραφικά όρια της σύγχρονης Τουρκίας μετά τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο και τη μικρασιατική εκστρατεία. Μεταξύ των όρων που περιλαμβάνονται στη συνθήκη είναι η απόσυρση σε βάθος των στρατευμάτων στα σύνορα Ελλάδος – Τουρκίας κατά μήκος του ποταμού Έβρου, η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, η αποστρατικοποιημένη ζώνη των 200 χιλιομέτρων απ’ τα παράλια της Μικράς Ασίας, ζητήματα ισχύος της σαρίας και της εκλογής μουφτή και πλήθος άλλων ζητημάτων, μεταξύ των οποίων, ρυθμίσεις των συνόρων της Τουρκίας στη νοτιοανατολική της πλευρά και θέματα που αφορούν τη Μοσούλη, το Κιρκούκ και το Κουρδιστάν.
Είναι φανερό και λογικό, ότι σχεδόν 100 χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει. Και στις δύο πλευρές του Έβρου υπάρχουν στρατεύματα, όπως επίσης στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Κατά συνέπεια μια επικαιροποίηση θα μπορούσε, θεωρητικά μιλώντας, να γίνει με αμοιβαίο όφελος και κριτήριο την ενίσχυση της ειρήνης στην περιοχή και την ακύρωση κάθε επεκτατικής βλέψης. Άλλωστε αν κάποια από τις δύο χώρες δε συναινούσε σε κάποιο ζήτημα αυτό θα παρέμενε αναλλοίωτο ως έχει στη συνθήκη της Λωζάννης.
Όμως, η κυβέρνηση Τσίπρα απορρίπτει κάθετα κάθε σκέψη προς αυτήν την κατεύθυνση για να εξυπηρετήσει τις προτεραιότητες των ΗΠΑ στην περιοχή. Ας θυμηθούμε την πρόταση του Καμμένου για να χτιστεί αμερικανική βάση στην Κάρπαθο! Η κυβέρνηση Τσίπρα απορρίπτει την αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης όχι χάρη της σταθερότητας ή της αποτροπής κάθε αμφισβήτησης στα κεκτημένα της Ελλάδας, αλλά γιατί μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελούσε προηγούμενο στα διεθνή ζητήματα. Έτσι, θα νομιμοποιούσε κατά κάποιο τρόπο την Τουρκία να ζητήσει επικαιροποίηση της συνθήκης και στα φλέγοντα ζητήματα που αντιμετωπίζει στα νοτιοανατολικά της σύνορα, με το κουρδικό υπό ίδρυση(;) κράτος, τη νέα εποχή στη Συρία, να διεκδικήσει λόγο και μερίδιο στην επικείμενη επαναχάραξη των συνόρων στην Εγγύς Ανατολή και πάει λέγοντας.
Μια τέτοια εκδοχή είναι άκρως ανεπιθύμητη κυρίως από τις ΗΠΑ και τους στενούς συμμάχους της, γιατί σαφώς υποβιβάζει την επιδιωκόμενη κυριαρχία τους στην περιοχή και εισάγει νέους παίχτες στη διεθνή σκακιέρα που επιζητούν ρόλο και μερίδιο στις ανακατανομές εδαφών και επιρροών. Μπροστά σε έναν τέτοιο κίνδυνο το βαθύ κράτος επέβαλε την πολιτική του. Κανένα βήμα προσέγγισης με την Τουρκία μέχρι η ίδια και ο πρόεδρός της Ερντογάν να καταλάβουν ποιος είναι τ’ αφεντικό, ποιος κάνει κουμάντο και ποιος διαχειρίζεται τις τύχες της περιοχής μας.
Λέγεται ότι όταν υπάρχει επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αυξάνονται οι Τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο. Το ίδιο παρατηρείται όταν υπάρχει δυσαρέσκεια μεταξύ των δύο χωρών. Τις αμέσως επόμενες μέρες από την επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα οι παραβιάσεις των Τουρκικών μαχητικών στο Αιγαίο κτύπησαν …κόκκινο.
