ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Πηγή: Antapocrisis
- Ο θεωρούμενος ως μεγάλος διπλωμάτης και γνώστης των όρων της γεωπολιτικής ηγεμονίας Μπρζεζίνσκι εκτιμούσε στη «Μεγάλη σκακιέρα» ότι η Ευρασία, αποτελεί τον κρίσιμο κρίκο για την ηγεμονία των ΗΠΑ. Σε λιγότερο από 30 χρόνια από την έκδοση του βιβλίου του, η Κίνα μοιάζει να το έχει μελετήσει καλά και να εφαρμόζει μια πολιτική, που πλήττει πολλαπλώς την ηγεμονία των ΗΠΑ διαμορφώνοντας συμμαχικούς όρους με τις μεγάλες και δυνατές χώρες που ορίζονται γεωγραφικά στην Ευρασία.
Η 25η σύνοδος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης[1] (SCO), που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα στις αρχές του Σεπτέμβρη, δημιούργησε ένα σοκ για τις ΗΠΑ και τον δυτικό κόσμο. Οι ηγέτες της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας αγκαλιάστηκαν συμβολικά (με την φωτογραφία τους να αποτελεί πρόκληση για τον δυτικό κόσμο, ενώ ο εκνευρισμένος Τραμπ την είδε ως συνωμοσία) και θεωρούνται πλέον εταίροι. Συνεργάτες σε μια διαδικασία έμπρακτης αμφισβήτησης και ανεξαρτησίας από την αμερικάνικη ηγεμονία και οικοδόμησης μιας νέας παγκόσμιας ισορροπίας. Το μέλλον θα δείξει πως ακριβώς την εννοούν, παρότι πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη ότι πρόκειται για χώρες καπιταλιστικές και όχι χώρες ενός αντιπαραθετικού στο υπάρχον κοινωνικού συστήματος.
- Τις ευκαιρίες για την διαφορετική θεώρηση της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής τις δίνει ο μέχρι σήμερα παγκόσμιος ηγεμόνας (ΗΠΑ) με την ευρωπαϊκή παράταξή του. Η οσμή παρακμής της ηγεμονίας των ΗΠΑ, η δυτική αλαζονεία, καθώς και τα κενά και οι αντιθέσεις που δημιουργήθηκαν από την ασταθή και επιθετική πολιτική Τραμπ που εξαπέλυσε εμπορικό πόλεμο με τους δασμούς που ανακοινώνει, που επιβάλλει κυρώσεις σε όποια χώρα αγοράζει το φθηνό ρώσικο φυσικό αέριο ή πετρέλαιο (πρόσφατο «θύμα» του και η Ινδία με επιβολή δασμών στις εξαγωγές της, που φθάνουν στο 50%). Όλα αυτά αποτελούν τους όρους αναζήτησης μιας νέας τάξης πραγμάτων.
Ζούμε σε ένα χαοτικό και παράξενο κόσμο, που μυρίζει μπαρούτι. Ένα κόσμο αναγκαστικά μεταβατικό. Καταλύτης της μετάβασης θα είναι, είτε ένας καταστροφικότερος των προηγούμενων παγκοσμίων πολέμων πόλεμος, είτε ένας συμβιβασμός με νέα διευθέτηση των ζωνών επιρροής και διακανονισμό των όρων του παγκόσμιου εμπορίου, είτε ένα επαναστατικό ξύπνημα των λαών.
- Ζούμε μια ρευστοποίηση –σε βάρος του δυτικού κόσμου- των γεωπολιτικών κόκκινων γραμμών για την Ασία και την Ευρώπη. Αυτή ήταν ήδη ορατή και προφανώς οφείλεται στην οικονομία, που αποτελεί στην ουσία, την βάση της πολιτικής. Η δυναμική ανάπτυξη της Κίνας, της Ινδίας, της Β.Κορέας κλπ, καθώς και η επαναφορά μιας ισχυρής και μεγάλης Ρωσίας, χωρίς να ξεχνάμε και την δυναμική χωρών στη Μ.Ανατολή (πχ Ιράν, Πακιστάν) ή στην ΝΑ Ασία (Ινδονησία), έχουν προ πολλού μετατοπίσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον από τη δύση στην ανατολή.
Ο δυτικός κόσμος εμφανίζεται σαν μια ενιαία αλλά φθαρμένη, γερασμένη ορχήστρα με Αμερικανό μαέστρο, που κάνοντας σπασμωδικές και επικίνδυνες ενέργειες προσπαθεί να αναβάλει τη δύση της ηγεμονίας του.
- Στη σύνοδο δεν περιορίστηκαν μόνο στους συμβολισμούς. Υπήρξαν και αποφάσεις και συμφωνίες. Υπήρξαν συζητήσεις για άμεσες συνεργασίες στα θέματα της τεχνητής νοημοσύνης, της ενέργειας και της ψηφιακής οικονομίας.
Το κοινό ανακοινωθέν περιελάμβανε την καταδίκη των πολιτικών εξαναγκασμού, επιβολής κυρώσεων και των επιθέσεων εναντίον των μελών του. Επίσης, καταδίκασε τις επιθέσεις Ισραήλ και ΗΠΑ εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, απαιτώντας να μην υπάρξει καμία «επανερμηνεία» (από την πλευρά των Ευρωπαίων) του ψηφίσματος του ΟΗΕ που συνέπεια θα έχει την επαναφορά κυρώσεων σε βάρος του Ιράν. Επιπλέον με χλιαρό τρόπο έκανε αναφορά στην Παλαιστίνη και στη Γάζα αναφέροντας ότι «καταδικάζει σθεναρά τις ενέργειες που προκαλούν θύματα μεταξύ των αμάχων και μια ανθρωπιστική καταστροφή» ζητώντας «πλήρη και βιώσιμη κατάπαυση του πυρός, καθώς και ανεμπόδιστη πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας» στον θύλακα. Δεν ανέφερε τίποτα για την Ουκρανία, ενώ υπήρξε μια διμερής συμφωνία μεταξύ Κίνας και Ρωσίας για την κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού φυσικού αερίου μέσω Μογγολίας που θα αυξήσει την κάλυψη των αναγκών της Κίνας σε ποσοστό 40% (ίδιο με το ποσοστό που κατείχε η Ευρώπη πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία).
Επίσης από την πλευρά του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στη πολιτική ενίσχυσης των μεταξύ τους αγορών και εμπορίου του Οργανισμού, δηλώθηκε τόσο η παροχή δωρεάν οικονομικής βοήθειας (περίπου 300 εκ δολάρια) στα μέλη όσο και η παροχή δανείου (1,5 δισ δολάρια) για την δημιουργία τραπεζικού συνεταιρισμού του SCO. Αργά αλλά σταθερά οικοδομείται ένα άλλο μοντέλο διεθνών σχέσεων με επίκεντρο την Κίνα και την Ευρασία, αντικειμενικά ανταγωνιστικό με αυτό το ηγεμονικά επιθετικό του Ευρωατλαντικού δυτικού κόσμου.
- Τα πολιτικά αποτελέσματα και μηνύματα, τόσο από τη Σύνοδο όσο και από την κινέζικη στρατιωτική παρέλαση (με αφορμή την 80ή επέτειο της παράδοσης της Ιαπωνίας, η οποία σηματοδότησε το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου), που επακολούθησε με επίσημους τιμώμενους, τον Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν είναι αρκετά και αφορούν στο σύνολο των χωρών του πλανήτη.
α) Η στρατηγική της Κίνας επικεντρώνεται στο λεγόμενο Νότο και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Ευρασίας, της Αφρικής και της Λ. Αμερικής. Ειδικά στις δύο τελευταίες ηπείρους η οικονομική κυρίως και η γεωπολιτική δευτερευόντως διείσδυση της Κίνας τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακή. Η προσέγγιση της τεράστιας Ινδίας αλλά και η επαναπροσέγγιση μετά από πολλά χρόνια της Β. Κορέας υποδηλώνει την προσπάθεια μιας μεγάλης και ισχυρής συμμαχίας που δεν θα έχει μόνο οικονομικά χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή η κατεύθυνση αυτή, ειδικά σε σχέση με την Ινδία δεν μπορεί να θεωρείται παγιωμένη. Η Ινδία (η οποία έχει ξεπεράσει πληθυσμιακά την Κίνα) διατηρεί αρκετούς γεωπολιτικούς και οικονομικούς/ εμπορικούς δεσμούς με το δυτικό στρατόπεδο (π.χ συμμετοχή στην QUAD, αμυντικού χαρακτήρα τετραμερή συνεργασία με ΗΠΑ, Αυστραλία και Ιαπωνία για την περιοχή του Ινδικού- Ειρηνικού, ενώ έχει συμμετοχή σε σχεδιασμό για εμπορικό διάδρομο με Σ. Αραβία, Ισραήλ που λειτουργεί ανταγωνιστικά στον κινέζικο «Νέο δρόμο του μεταξιού) και επιδιώκει να λαμβάνεται υπόψη ως μια ανεξάρτητη υπερδύναμη στην περιοχή.
β) Η Ρωσία δεν είναι καθόλου απομονωμένη. Η προσπάθεια απομόνωσή της έχει αποτύχει και φάνηκε από τις συμφωνίες, τις διμερείς συναντήσεις με τον Ινδό ηγέτη Μόντι και τον Κορεάτη Κιμ, καθώς και από το σύνολο των 26 αντιπροσωπειών που πήραν μέρος από κοινού μαζί της, στην σύνοδο και στην παρέλαση.
γ) Ένας νέος κόσμος αγωνίζεται να ανατείλει από την Ανατολή, ο παλιός δυτικός κόσμος χάνει δυνάμεις και οι δυνατότητες αποτίναξης των πολλαπλών θηλειών και εξαρτήσεων, αυξάνουν σημαντικά. Όχι με τη μορφή της αναζήτησης νέων προστατών, της προσχώρησης σε ένα άλλο στρατόπεδο αντί για το δυτικό αλλά με τη μορφή μιας ανεξάρτητης και πολυδιάστατης πολιτικής.
- Είναι γνωστό από το διάβασμα της παγκόσμιας ιστορίας, ότι δεν υπάρχουν φίλιες χώρες παρά μόνο κοινά συμφέροντα. Η πολυπολικότητα και η αναζήτησή της ενώνει σαν έννοια. Έχει σημασία όμως αν ενώνει κοινά στρατηγικά συμφέροντα ή αν ενώνει προσωρινά στο ασταθές «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Αν δημιουργεί κλίμα σεβασμού, ή αν δημιουργεί δηλητηριώδεις ανταγωνισμούς. Δεν ξεχνάμε ότι ζούμε στην εποχή του ιμπεριαλισμού. Παρόλα αυτά προχωράει η αναζήτηση και οι πολλαπλές απόπειρες και δοκιμασίες «οικοδόμησης» ενός εναλλακτικού μοντέλου διεθνών σχέσεων από το υπάρχον δυτικό που κρατάει πολλά, παρά πολλά χρόνια. Αντικειμενικά πρόκειται για μια θετική διαδικασία, στο βαθμό που δημιουργεί χαραμάδες για μια άλλη πορεία λαών, χωρών κλπ. Προσφέρει ευκαιρίες και δυνατότητες μιας διεξόδου σε αντίθεση με τους μονόδρομους που έχουν επιβάλλει στη σκέψη και την ζωή των λαών, των εργαζομένων, της νεολαίας.
Στην Ελλάδα η σημερινή κοινοβουλευτική πλειοψηφία καθώς και η αντιπολίτευση της, επιμένουν να διαβάζουν τον κόσμο με τα γυαλιά του παρελθόντος, του μονόδρομου, της δυτικής παράταξης. Αυτή η εξάρτηση είναι καταστροφική. Αυτή η εμμονική -σε σημείο παράκρουσης- τοποθέτηση της χώρας στην εμπροσθοφυλακή των «προθύμων», είναι εντελώς αντίθετη από την ευέλικτη προθυμία του Ερντογάν –που παραβρέθηκε στην σύνοδο της Σανγκάης- και παίζει συνεχώς το ρόλο της ισχυρής και χρήσιμης γέφυρας μεταξύ δύσης και ανατολής, εξαργυρώνοντας τα οφέλη αναλόγως.
Ένα προοδευτικό πολιτικό και οικονομικό πρόγραμμα για την Ελλάδα δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από την εκμετάλλευση αυτής της νέας εξελισσόμενης πραγματικότητας στις διεθνείς σχέσεις. Από την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που δίνει η διαδικασία αμφισβήτησης της αμερικάνικης αυτοκρατορίας, της Ε.Ε. που παρακμάζει και ταυτόχρονα αναζητά διέξοδο μέσα από την πολεμική προετοιμασία (επιμονή στη διατήρηση του πολέμου στην Ουκρανία, διαρκής προπαγάνδα για απειλή της Ρωσίας σε βάρος της Ευρώπης, ενίσχυση της στρατιωτικής βιομηχανίας, περικοπή κοινωνικού κράτους) στην ανάδειξη και στον αγώνα για την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική ανεξαρτησία της Ελλάδας.
[1] Οργανισμός που δημιουργήθηκε το 2001. Έχει 10 μόνιμα μέλη, ανάμεσα τους τις μεγαλύτερες χώρες- δυνάμεις της Ασίας/ Ευρασίας, με βασικές την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία, το Πακιστάν, και 16 χώρες σε καθεστώς παρατηρητή ή εταίρου διαλόγου, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται χώρες με σημαντικό ρόλο στη Μ. Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, όπως η Σ. Αραβία, το Κατάρ και η Αίγυπτος.
