Πηγή: Documento
Οι πάντα ανυπότακτοι Βάσκοι, σε μια υψηλού συμβολισμού κίνηση, κάλεσαν σε φιλικό αγώνα ποδοσφαίρου τους ηρωικούς Παλαιστινίους.
«Palestina Askatu» σημαίνει «ελεύθερη Παλαιστίνη». Αυτό ήταν, σε βάσκικη διάλεκτο, το σύνθημα που συγκλόνισε το Σάββατο 15 Νοέμβρη όχι μόνο το γήπεδο του Σαν Μαμές αλλά και ολόκληρο το Μπιλμπάο. Γιατί αν ένας λαός μπορεί να κατανοήσει τι σημαίνουν διωγμοί, φυλακίσεις, θάνατοι, συνεχής πάλη για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και την ελευθερία, αυτοί είναι οι Βάσκοι. Οι πάντα ανυπότακτοι Βάσκοι, σε μια υψηλού συμβολισμού κίνηση, κάλεσαν σε φιλικό αγώνα ποδοσφαίρου τους ηρωικούς Παλαιστινίους διατρανώνοντας ότι, ακόμη και αν οι κυβερνώντες μένουν άπραγοι απέναντι στην αδικία, οι λαοί δεν είναι τυφλοί.
Αναγνωρίζοντας και συνεχίζοντας δυναμικά τη βιωμένη ιστορία τους, οι πάντοτε βουβά επαναστατημένοι Βάσκοι διοργάνωσαν ένα αθλητικό γεγονός που πήρε δημοσιότητα και έφτασε σε κάθε μέρος της γης. Διακήρυξαν έτσι ότι ακόμη και αν η εξουσία ξεχνά ηθελημένα και σταθερά αυτήν τη βασανισμένη λωρίδα γης, τη Γάζα, οι λαοί στέκονται αλληλέγγυοι στο δράμα των κατοίκων της.
Οσοι και όσες ταξιδέψαμε στο Μπιλμπάο ζήσαμε μια ανεπανάληπτη εμπειρία σε ένα γήπεδο που ξεχείλιζε από κόσμο –σε σημείο να στηθούν εξωτερικές γιγαντοοθόνες– για ένα αγωνιστικά ασήμαντο αλλά πολιτικά τεράστιο ποδοσφαιρικό αγώνα. Η φίλη μου η Λουντοβίκα κι εγώ, καθισμένες σε διαφορετικές σειρές –αφού τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν σε ελάχιστη ώρα και αγοράσαμε ό,τι βρήκαμε– ζήσαμε ένα ξέφρενο 90λεπτο που λίγο είχε να κάνει με το ίδιο το ματς. Ακόμη και μέσα από το πιο βαθύ σκοτάδι του θανάτου πάντα η αδελφοσύνη των λαών βοηθά να ξεπροβάλλει το φως. Για την ιστορία το παιχνίδι τελείωσε με 3-0 υπέρ των Βάσκων. Οχι ότι νοιάζεται κανείς για το σκορ.
Ενας πολύχρωμος κόσμος
Τις κερκίδες γέμισε ένας κόσμος πολύχρωμος που μαζί με βασκικά κασκόλ ανέμιζε παλαιστινιακές σημαίες. Νεολαίοι, αγόρια και κορίτσια, άνθρωποι με αναπηρικά αμαξίδια, οικογένειες με μικρά παιδιά, ζευγάρια διάφορων ηλικιών και συνθέσεων, μια οριζόντια, δραστήρια και κινηματική κοινωνία, μαζεμένη, ζούσε το παιχνίδι: κάθε κατεβασιά, κάθε άουτ, κάθε φάουλ, κάθε κόρνερ, κάθε φάση. Λες και κάθε γκολ συνέτριβε τον ισραηλινό βραχνά.
Στα συνθήματα που ήταν γραμμένα στις φωτεινές κυλιόμενες φάσες του γηπέδου η μεγάλη και πονεμένη ιστορία των δύο λαών καθόριζε το πλαίσιο του ματς: «Από τη Γάζα στον κόσμο, το ποδόσφαιρο ποτέ δεν πεθαίνει», «Το ποδόσφαιρο λέει “όχι” στη γενοκτονία», «Μία oμάδα, ένα πνεύμα, μία Παλαιστίνη», «Αξιοπρέπεια, Ελευθερία, Ειρήνη».
Στο τέλος του αγώνα πάνω από 50.000 άνθρωποι φωνάξαμε αυθόρμητα συνθήματα κατά του Ισραήλ! Ενας παλμός μοναδικός, με τα βασκικά σύμβολα να ανεμίζουν αρμονικά με τις παλαιστινιακές σημαίες και με τα φιλοπαλαιστινιακά συνθήματα να συμπληρώνονται από το βασκικό αντιστασιακό τραγούδι «Txoria Txori».
Το περίφημο «Txoria Txori» γράφτηκε τον καιρό της δικτατορίας του Φράνκο, όταν η βασκική διάλεκτος ήταν απαγορευμένη. Κανένας δεν μπορούσε να μιλήσει ή να γράψει την απαγορευμένη γλώσσα. Μια βραδιά όμως, σε ένα εστιατόριο της βασκικής γης, πήγε να φάει ο θρυλικός συνθέτης και ερμηνευτής Μικέλ Λαμπόα με τη γυναίκα του, η οποία παρατήρησε πάνω στις χαρτοπετσέτες γραμμένους βασκικούς στίχους. Ο Λαμπόα πήρε τη χαρτοπετσέτα, μίλησε με τον ποιητή των στίχων Γιοτσεάν Αρτσε, και συνέθεσε αυτό το τραγούδι.
Σήμερα θεωρείται «πατριάρχης» της βασκικής μουσικής.
Το «Txoria Txori» μιλά για ένα υπέροχο πουλί που το είδε κάποιος, το αγάπησε τόσο πολύ και θέλησε να το κρατήσει για πάντα δικό του, ψαλιδίζοντάς του όμως τα φτερά. Ετσι όμως το πουλί δεν ήταν πια αυτό που ο ίδιος αγάπησε. Το τραγούδι ξεκίνησε ως ερωτικό, αλλά εξελίχθηκε σε επαναστατικό ύμνο της ελευθερίας. Οι Βάσκοι ταυτίστηκαν με το πουλί, που στη φυλακή έχασε τον εαυτό του, καθώς και οι ίδιοι πάλευαν με νύχια και με δόντια για τη δική τους ταυτότητα.
Η σωστή πλευρά της Ιστορίας
Η ατμόσφαιρα, κάθε στιγμή του ποδοσφαιρικού αγώνα, και πριν και μετά, σε έκανε να αισθάνεσαι ότι είσαι στο σωστό μέρος. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πόλεις πιο φιλοπαλαιστινιακές από την Γκερνίκα («Γκουέρνικα») και το Μπιλμπάο. Τα τρένα που έρχονταν από την Γκερνίκα για να δούνε τον αγώνα στο Μπιλμπάο ήταν γεμάτα από παλαιστινιακές μπλούζες και κεφίγιες. Στο Μουσείο της Ειρήνης στην Γκερνίκα οι εργαζόμενοι φορούσαν μπλούζες με παλαιστινιακά σύμβολα.
Τα μαγαζιά κι οι δημόσιοι χώροι έγραφαν στα βασκικά ότι όχι απλώς δεν είναι καλοδεχούμενοι οι Ισραηλινοί, αλλά ότι τους απαγορεύεται η είσοδος. Οι Βάσκοι ζουν το δράμα των Παλαιστινίων ως δική τους απώλεια, ως δικό τους κομμάτι. Οι αγώνες των Παλαιστινίων για την αναγνώρισή τους ως κράτους συνδέονται στο συλλογικό θυμικό με τους αγώνες των Βάσκων για ανεξαρτησία, ενώ η γενοκτονία της Γάζας φέρνει στο νου εξορίες, φυλακίσεις, εκτελέσεις και τον κατατρεγμό των Βάσκων. Κυρίως από το φρανκικό καθεστώς, αλλά χωρίς να παραβλέπεται ο κρυφός και βρόμικος ρόλος των Γάλλων.
Δίπλα μου στο γήπεδο καθόταν μια υπέροχη νεαρή οικογένεια. Δύο παιδάκια περίπου έντεκα χρόνων φορούσαν παπούτσια με φωτάκια που αναβόσβηναν και στρασάκια στα μουτράκια τους και μαζί με τον μπαμπά τους φώναζαν ρυθμικά τα συνθήματα που φωνάζαμε όλοι. Επί ενενήντα λεπτά χοροπηδούσαν εκστασιασμένα, επί ενενήντα λεπτά χειροκροτούσαν μανιασμένα κάθε προσπάθεια ανεξάρτητα από ποια ομάδα προερχόταν. Επί ενενήντα λεπτά φώναζαν αγκαλιασμένοι «Askatu Palestina». Κι επί ενενήντα λεπτά, στην καρδιά μου, με κάθε κραυγούλα των παιδιών, με κάθε στίχο που τραγουδούσε ο πατέρας, ένα νεκρό μωρό στη Γάζα δικαιωνόταν.
