Του Κάρλος Ασνάρες για το Resumen
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ : Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης
Η κυβέρνηση του Πέδρο Καστίγιο υπέστη την πρώτη της ήττα, υποκύπτοντας στις πιέσεις του δεξιού πραξικοπήματος και των πιο αντιδραστικών τμημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων. Η επιβολή της παραίτησης του Υπουργού Εξωτερικών Έκτορος Μπέζαρ είναι, χωρίς αμφιβολία, ένα τεράστιο δείγμα αδυναμίας και θα έχει συνέπειες στο μέλλον. Για να συζητήσουμε αυτό το θέμα μιλήσαμε με τον Ρικάρντο Χιμένεθ, κοινωνιολόγο και ακτιβιστή του ALBA Movimientos del Perú και τακτικό συνεργάτη στο Resume Latinoamericano.
-Ποιες είναι οι εντυπώσεις σου για το τι συνέβη;
-Η παραίτηση του Έκτωρος Μπέζαρ είναι αναμφίβολα το πρώτο και σκληρότερο πλήγμα κατά της σημερινής κυβέρνησης του προέδρου Καστίγιο και της διαδικασίας αλλαγής που προσπαθεί να προωθήσει ο πρόεδρος. Είναι το δυσκολότερο επειδή ο Μπέζαρ είναι ο πιο σημαντικός, ο πιο μορφωμένος και θα έλεγα ο πιο ικανός, χωρίς καμία αμφιβολία και μακράν, από ολόκληρη την κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, αποδεικνύοντας αυτές τις δυνατότητες, είχε την τύχη και την ικανότητα να ενεργεί γρήγορα. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι είδε αυτήν τη δυνατότητα και ενήργησε γρήγορα, με απίστευτη ηρεμία για να βγάλει την χώρα από την περιβόητη ομάδα Λίμα και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Βενεζουέλα, σπάζοντας δύο σκληρά αβγά της περουβιανής δεξιάς. Άφησε πίσω του μια πολιτική που δεν θα είναι εύκολο να ανατραπεί, νομίζω ότι η πιθανότητα είναι μικρή. Θα ήταν ένα σοβαρό βήμα οπισθοδρόμησης, στα πρόθυρα της προδοσίας από την πλευρά του Καστίγιο, αν επρόκειτο να αντιστρέψει την πολιτική του υπουργού.
-Όπως σωστά λες, ενήργησε με ταχύτητα, γνωρίζοντας ότι οι πιέσεις θα αυξηθούν, και άφησε επίσης μια κληρονομιά.
-Αν και ο Μπεζάρ υπηρέτησε μόνο λίγες μέρες μας άφησε αυτήν την τεράστια κληρονομιά, ολοκληρωτική στροφή στην εξωτερική πολιτική υπέρ της κυριαρχίας και του σεβασμού της ειρήνης μεταξύ των λαών. Φαίνεται απίστευτο το γεγονός ότι τόσο γρήγορα η δεξιά πτέρυγα κατάφερε αυτό το πλήγμα, μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη νέα κυβέρνηση, στο πιο σημαντικό τμήμα του υπουργικού συμβουλίου, αν εξετάσουμε τις δυνατότητες και τις ικανότητες. Αυτό που κρύβεται πίσω, είναι το πραξικόπημα και η επίθεση της δεξιάς που δεν έρχεται από τώρα, αλλά από πριν. Αντιμετωπίζουμε αυτό που μεταφορικά ονομάζω «τρίτο γύρο». Σε λίγες χώρες του κόσμου γίνεται αυτό που συμβαίνει εδώ, όπου αυτός ο τρίτος γύρος πραξικοπημάτων μας έχει επιβληθεί και δεν έχει σταματήσει, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την εκλογή της κυβέρνησης.
-Ο Έκτωρ Μπεζάρ λέει ότι το Πολεμικό Ναυτικό τον κατηγόρησε ότι τους προσέβαλε. Ωστόσο, αυτά που είπε βασίζονται σε πολύ σαφείς αποδείξεις. Επεσήμανε ότι μέλη του Ναυτικού είχαν εμπλακεί σε τρομοκρατικές ενέργειες, ακόμη και πριν το Φωτεινό Μονοπάτι δραστηριοποιηθεί στο Περού.
-Φυσικά, όπως συνήθιζε να λέει ο μεγάλος Ισπανός τραγουδιστής Χοάν Μανουέλ Σεράτ: «η αλήθεια δεν είναι ποτέ θλιβερή, για αυτό δεν έχει θεραπεία» Το ίδιο πράγμα συμβαίνει εδώ, η ιστορία δεν μπορεί να αλλάξει, τα γεγονότα δεν μπορούν να αλλάξουν, μπορείτε να το γκουγκλάρετε, οι αποδείξεις είναι συντριπτικές. Η ίδια αμερικανική CIA δίνει επίσημες αναφορές για το κράτος του Περού και αναφέρονται σε μια εποχή της δεκαετίας του ’70, όπου υπήρχε το Σχέδιο Κόνδορ, όπου υπάρχουν ακόμη και ανοικτές δίκες σε περουβιανά δικαστήρια του περουβιανού δικαστικού συστήματος σε πρώην στρατιωτικό του ναυτικού της εποχής, όπου οι επιθέσεις αποσαφηνίζονται. Όπως επιβεβαίωσε ο Έκτωρ Μπεζάρ, πριν αναλάβει καθήκοντα υπουργού, σε μια δήλωση που επίσης χειραγωγήθηκε, επεξεργάστηκε και παρουσιάστηκε με ύπουλο και άγριο τρόπο διαστρεβλωμένη από τα μέσα ενημέρωσης, είναι ότι το Ναυτικό αναμφίβολα συμμετείχε σε τρομοκρατικές επιθέσεις.
-Ο Έκτωρ Μπεζάρ είπε επίσης σε μια συνέντευξη ότι ήμουν σε θέση να δω ότι το επικίνδυνο πράγμα σχετικά με αυτό είναι ότι ο Πέδρο Καστίγο είναι τώρα πρακτικά αναγκασμένος να ζητήσει άδεια από τις ένοπλες δυνάμεις αν μπορεί να συνεχίσει ή να μην συνεχίσει με τον ένα ή τον άλλο υπουργό. Παρουσιάζει ένα σενάριο όπου ο στρατός και τη δεξιά πτέρυγα επιβάλλουν μια σειρά όρους, και αυτό είναι επικίνδυνο στο άμεσο μέλλον.
-Φυσικά, είναι πολύ σοβαρό, δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τον κίνδυνο που ενέχει αυτό, επειδή ο πρόεδρος και η κυβέρνηση έχουν θέσει τον εαυτό τους σε θέση ομήρων του στρατού. Υποχώρησαν πολύ γρήγορα, είναι αναμφίβολα ένα λάθος, το πιο σοβαρό που έγινε, το οποίο θα έχει συνέπειες, οι οποίες δεν έχουν βιωθεί ακόμη. Θα έπρεπε να περιμένουν περισσότερο και θα έπρεπε να έχουν διαπραγματευτεί καλύτερα με τους φιλο-πραξικοπηματικούς τομείς εντός του Ναυτικού.
-Πώς έγινε η επιχείρηση που κατέληξε να απομακρύνει τον Μπεζάρ από τη θέση του;
-Η επιχείρηση ήταν κάπως έτσι: Στο Περού ονομάζεται cargamontones, μια ασταμάτητη, σκληρή και ανελέητη χιονοστιβάδα, σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σε όλα τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, στην ώρα αιχμής των ειδησεογραφικών προγραμμάτων, των ψευδών ειδήσεων, όλα εναντίον στον υπουργό. Στη συνέχεια, ένα ανακοινωθέν από το Ναυτικό, ένα επίσημο ανακοινωθέν από την ανώτατη διοίκηση του Ναυτικού εν ενεργεία, αμφισβητώντας τον υπουργό και τις περίφημες διακηρύξεις και τελικά ο Έκτωρ αναγκάζεται να παραιτηθεί. Αυτή η επιτυχημένη στρατηγική σε αυτήν την κατάσταση, χωρίς καμία αμφιβολία, θα επαναληφθεί ξανά και ξανά από τους δεξιούς πραξικοπηματίες. Από την αρχή έχουν παραπονεθεί ότι αυτή η κυβέρνηση, για πρώτη φορά σε 200 χρόνια της χώρας, επέλεξε υπουργούς χωρίς να συμβουλευτεί τις κατεστημένες εξουσίες. Τώρα αυτό που έχουν επιτύχει είναι ένα είδος εξουσίας βέτο, κατορθώνοντας να παραλείψουν την πιο εμβληματική φιγούρα, την πιο ειδική. Με πλήγωσε πολύ η έλλειψη οράματος της κυβέρνησης, του πρωθυπουργού, του προέδρου, τουλάχιστον θα έπρεπε να περιμένουν, γιατί αυτή η κίνηση θα οδηγούσε στο να κληθεί ο Έκτωρ στο Κογκρέσο για να ζητήσει εξηγήσεις. Αυτή θα ήταν μια πραγματικά καλή ευκαιρία, διότι ο Έκτωρ θα είχε δώσει ένα μάθημα όχι μόνο ιστορίας, νόμων και διεθνούς νομιμότητας, αλλά και για το πώς να ορθώσει το ανάστημά του στη δεξιά πτέρυγα του Κογκρέσου, και θα έκανε πολύ καλό στη χώρα αν το είχαμε όλοι διαπιστώσει αυτό. Υπό αυτήν την έννοια και κατά τη γνώμη μου ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος έκαναν λάθος. Υπάρχουν ισχυροί δεσμοί μεταξύ του Ναυτικού και του στρατιωτικού πραξικοπήματος, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πραξικοπήματος. Ο πρώην ναύαρχος Μοντόγια είναι στο Κογκρέσο, και έχει συντονίσει χωρίς καμία αμφιβολία όλα αυτά, με τα ψεύτικα νέα των μέσων ενημέρωσης και τις υψηλές διοικήσεις του ναυτικού. Εδώ αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι η εισαγγελία να ασκήσει δίωξη στους ναύαρχους που έκαναν αυτήν τη δήλωση, επειδή είναι αντισυνταγματική. Μια περιφρονητική πράξη ενώπιον του νόμου, είναι έγκλημα για τις ενόπλες δυνάμεις, και αυτή η χειρονομία θα έπρεπε να είχε γίνει προτού ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση. Για να μην αφήσουμε ένα προηγούμενο ατιμωρησίας γιατί είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.
-Ο Μπεζάρ λέει: «Δεν παραιτήθηκα, ο Γκουίντο Μπελίντο μου είπε ότι έπρεπε να φύγω». Γιατί ο Γκουίντο Μπελίντο πήρε μια τόσο δυναμική απόφαση;
-Δεν γνωρίζω τον Μπελίντο ή τον πρόεδρο προσωπικά, δεν έχω τρόπο να γνωρίζω τους ακριβείς λόγους. Η ανάλυσή μου είναι ότι η δεξιά πτέρυγα κατάφερε να επιτεθεί σε πολλά μέτωπα, ας θυμηθούμε ότι ο δεχόμενος την μεγαλύτερη επίθεση, εκτός από τον Έκτορα, ήταν ο Γκουίντο Μπελίντο, ο οποίος κατηγορήθηκε επίσης για τρομοκρατία, μια γελοία και παράλογη κατηγορία. Και το κάνουν με το ίδιο στιλ εκστρατείας. Έγινε επίσης λόγος να τον ανακρίνουμε. Αυτές τις μέρες, το Κογκρέσο πρέπει να αποφασίσει αν θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στο υπουργικό συμβούλιο με επικεφαλής τον Μπελίντο. Νομίζω ότι ο Μπελίντο έκανε το λάθος να σώσει τον εαυτό του καίγοντας το όπλο του Έκτορος. Η δεξιά πτέρυγα πέτυχε, νομίζω, αν και μπορεί να κάνω λάθος, ότι ήταν στην επιφάνεια κοπής και σκέφτηκε ότι θα σωθεί βάζοντας τον Έκτορα στην επιφάνεια κοπής, και αυτό είναι που έβαλε το φυτίλι. Από την άλλη πλευρά, είναι φυσικό, είναι μια κυβέρνηση συνασπισμού, ενώ ο Hector δεν είναι μέρος του Peru Libre, δεν είναι μέρος του Magisterio, οι οποίες είναι οι δύο κύριες δυνάμεις της κυβέρνησης. Είναι ένα σημείο αναφοράς, το πιο σημαντικό, μακράν, της περουβιανής αριστεράς, ο οποίος κλήθηκε να είναι μέρος της κυβέρνησης, λόγω των ικανοτήτων του, οι οποίες είναι εξαιρετικές, έτσι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη χτισμένη μεταξύ αυτών των δυνάμεων, Συμμετείχαν σε αυτήν τη διαδικασία της αλλαγής που είναι καλή, αλλά την ίδια στιγμή η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι αδυναμία τους. Πριν από δύο μήνες κανείς δεν σκέφτηκε την πιθανότητα αυτής της κυβέρνησης και αυτής της διαδικασίας αλλαγής. Πρέπει να έχουμε την οπτική ότι αυτό μόλις ξεκίνησε. Έτσι είναι οι αγώνες και οι διαδικασίες αλλαγής, δούναι και λαμβείν.
Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι μέσα στις πρώτες 15 ημέρες, η κυβέρνηση πέτυχε ό,τι δεν επιτεύχθηκε στα 40 χρόνια του νεοφιλελευθερισμού: ότι οι μεγάλες κοινοπραξίες εξόρυξης πληρώνουν τους φόρους που οφείλουν. Έχουν πληρώσει περίπου 2.000 εκατομμύρια σολ, ένα σημαντικό ποσό τη στιγμή που η χώρα το χρειάζεται περισσότερο. Για την κυβέρνηση υπήρξε μια δημόσια επιτυχία, και υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν σε αυτόν τον τομέα, έχουν πληρώσει για 10 χρόνια, αλλά οφείλουν 12 χρόνια περισσότερα, ή κάτι τέτοιο. Ούτε όμως μπορούμε να υποτιμούμε το γεγονός ότι επί 40 χρόνια αισθάνονταν ότι δεν πλήρωναν φόρους και δεν τους πλήρωναν. Δεν γνωρίζω τους λόγους για τα προνόμια σε αυτές τις εξορυκτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κέρδη πολλών εκατομμυρίων. Επιπλέον, τώρα με την άνοδο του δολαρίου, έχουν υπερκέρδη και ποτέ δεν αισθάνθηκαν ότι θα πληρώσουν για τα κέρδη τους, ενώ εμείς οι υπόλοιποι πολίτες πρέπει να πληρώσουμε έγκαιρα. Η κυβέρνηση το πέτυχε αυτό, ήταν ένα σημαντικό πλήγμα. Τώρα υπάρχει ένας αγώνας στο Κογκρέσο. Διακινδυνεύω επίσης την ανάλυση ότι μπορεί να ήταν μια διαπραγμάτευση για την ψήφο εμπιστοσύνης, ότι ίσως έχουν πει «κοιτάξτε, αυτή η ασφάλεια καίγεται, αλλά το υπουργικό συμβούλιο λαμβάνει την ψήφο εμπιστοσύνης και δείχνουν ότι μπορούν να κυβερνήσουν». Μπορεί να είναι, το ελπίζω. Διότι θα είναι ακόμα χειρότερα αν δεν συμβεί αυτό.
Ας δούμε τι θα συμβεί τις επόμενες μέρες. Μπορεί επίσης να υπάρχουν ψευδείς υποσχέσεις και παραπλανήσεις, δεν πιστεύω ότι η δεξιά μπορεί να ελέγξει το πακέτο μέτρων που βρίσκεται στο Κογκρέσο, είναι ανεξέλεγκτο. Συμβαίνει και σε αυτούς ότι και σε εμάς, υπάρχει ένας συνασπισμός όπου υπάρχει Φουτζιμορισμός και τέσσερις ή πέντε άλλες δεξιές δυνάμεις που είναι με το πραξικόπημα και κανείς δεν τους ελέγχει. Ούτε έχουν την εμπιστοσύνη και την πειθαρχία που κάποιος θα μπορούσε να μιλήσει στο όνομα όλων.
-Η λογική αντανάκλαση που προκύπτει από αυτό αφού σας άκουσα είναι ότι οι προοδευτικές κυβερνήσεις είναι αδύναμες, ανεξάρτητα από τις ψήφους των ανθρώπων που έλαβαν. Ο Έκτωρ Μπεζάρ έλεγε ότι ο λαός πρέπει να βρίσκεται στους δρόμους εδραιώνοντας την υποστήριξη προς αυτήν την κυβέρνηση, το πρόβλημα είναι ότι δεν καλείται. Υπό αυτήν την έννοια, τώρα ένα σημαντικό σημείο έχει πέσει, αλλά ένα άλλο και ένα άλλο μπορεί να πέσουν, και έτσι σε κάποιο σημείο καταλήγεις σε μια κατάσταση όπου φεύγεις ή ζεις σκλαβωμένος στις συνθήκες. Ας ελπίσουμε ότι, όπως είπατε, αυτό θα είναι μια ασφάλεια για να σωθεί το σύνολο, αλλά πονάει, πονάει λόγω της αξίας που έχει ο Έκτωρ Μπεζάρ για τη μεγάλη πατρίδα, όχι μόνο για το Περού.
-Δεν ξέρω αν είδατε τα λόγια του Βλάντιμιρ Σερόν, σε ένα δημόσιο tweet που κυκλοφορεί, όπου λέει με όλη τη διαύγεια: ποτέ πριν και ποτέ μετά, το Περού δεν θα έχει υπουργό με το ανάστημα του Έκτoρoς Μπεζάρ. Ο πόνος είναι βαθύς, το χτύπημα είναι πολύ ισχυρό.
