Σημείωμα συντάκτη :
Το παρόν άρθρο γράφτηκε την περασμένη εβδομάδα και δεν είχε τεθεί σε γνώση μας, η ήδη συντελεσθείσα απελευθέρωση του, από το ρώσικο καθεστώς , περί της 6 Αυγούστου 2023. Λυπούμαστε που δεν το συμπεριλάβαμε στο άρθρο. Χαιρόμαστε πολύ που η διεθνής αλληλεγγύη βοήθησε σε αυτό.
Ο Μπόρις Καγκαρλίτσκι γεννημένος στις 29 Αυγούστου 1958 στη Μόσχα, είναι Ρώσος αριστερός μαρξιστής, στοχαστής, πολιτικός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος που υπήρξε πολιτικός αντιφρονών τόσο στη Σοβιετική Ένωση επί Γιέλτσιν, όσο και στη σημερινή Ρωσία του Πούτιν. Υπήρξε συνεργάτης του Αριστερού Υπερεθνικού Ινστιτούτου. Διατηρούσε ένα κανάλι στο YouTube, το Ράμπκορ που συνδέονταν με το ομώνυμο διαδικτυακό περιοδικό του.
Διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Παγκοσμιοποίησης και των Κοινωνικών Κινημάτων (IGSO) και αρχισυντάκτης του τριμηνιαίου περιοδικού Πολιτική της Αριστεράς, ήταν επίσης λέκτορας στην Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών στη Μόσχα.
Η πρώτη πολιτική δραστηριότητα
Ο Μπόρις Καγκαρλίτσκι είναι γιος του διάσημου κριτικού λογοτεχνίας και θεάτρου Γιούλι Καγκαρλίτσκι και της μεταφράστριας αγγλικής λογοτεχνίας Ράισα Νικολάεβνα Πομεράντσεβα (Raisa Nikolaevna Pomerantseva). Στη δεκαετία του 1970 σπούδασε λογοτεχνική κριτική στο Κρατικό Ινστιτούτο Θεατρικών Τεχνών Λουνατσάρσκυ (GITIS, σήμερα Ρωσική Ακαδημία Θεατρικών Τεχνών), όπου ο πατέρας του ήταν καθηγητής, πριν αποβληθεί για αντικαθεστωτικές δραστηριότητες το 1980.(Επί Μπρέζνιεφ) Στη συνέχεια εργάστηκε ως ταχυδρόμος.
Από πολύ νέο τον ενδιέφερε η προσέγγιση της ανορθόδοξης μαρξιστικής λογοτεχνίας που είχε απαγορευτεί στην ΕΣΣΔ, ιδίως του Χέρμπερτ Μαρκούζε. Έχει επίσης σημειώσει ότι τότε, οι πολιτικές του απόψεις επηρεάστηκαν έντονα από το βιβλίο του Γ.Γ. Βοντολάζωφ «Από τον Τσερνιτσέφσκι στον Πλεχάνωφ», που εκδόθηκε το 1969.
Έχει πολεμήσει για τις σοσιαλιστικές του ιδέες από την εποχή του Μπρέζνιεφ και εφεξής: Από το 1978 έως το 1982 εξέδιδε το περιοδικό «Στροφή προς τα Αριστερά» που αργότερα μετονομάστηκε σε «Σοσιαλισμός και μέλλον» και συνεισέφερε στην εφημερίδα samizdat «Παραλλαγές» κατά την ίδια περίοδο, γεγονός που οδήγησε στη σύλληψή του για «αντισοβιετικές δραστηριότητες» το 1982. Του δόθηκε χάρη και αφέθηκε ελεύθερος το 1983.
Ο Καγκαρλίτσκι τάχθηκε κατά του σοβιετικού καθεστώτος από τα αριστερά και με κατεύθυνση το σοσιαλισμό και για αυτό τάχθηκε κατά της δεξιάς παλινόρθωσης με κατεύθυνση τον καπιταλισμό. Για αυτό ήταν σφοδρός πολέμιος κατά του Γιέλτσιν και του σκληρού νεοφιλελευθερισμού, στάση που την πλήρωσε με τη σύλληψή του το 1993. Απελευθερώθηκε μόνο κάτω από ένα κύμα διεθνούς αλληλεγγύης. Τώρα, συλλαμβάνεται από την κυβέρνηση Πούτιν.
Η σύλληψη και η κατηγορία
Στις 25 Ιουλίου 2023, η Ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) κίνησε ποινική δίωξη κατά του Καγκαρλίτσκι με την κατηγορία της δικαιολόγησης και παρότρυνσης σε τρομοκρατικές ενέργειες. Στις 26 Ιουλίου 2023 συνελήφθη στο πλαίσιο μιας ευρύτερης καταστολής των φωνών που επικρίνουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Γενικά η κατηγορία της «δημόσιας προτροπής και δικαιολόγησης των τρομοκρατικών ενεργειών», επιφέρει ποινή φυλάκισης έως και επτά ετών και παρόλο που είναι σαφές σε όλους, ότι ο Μπόρις Καγκαρλίτσκι συνελήφθη για τις αντιπολεμικές του απόψεις, η κατάστασή του είναι πολύ σοβαρή.
Ο Καγκαρλίτσκι είναι ίσως ο σημαντικότερος αριστερός και δη μαρξιστής, στοχαστής στον μετασοβιετικό χώρο, γνωστός σε ακαδημαϊκούς και πολιτικούς κύκλους, εντός και εκτός Ρωσίας. Το συγγραφικό του έργο βιβλίων και άρθρων είναι πολύ μεγάλο και αναφέρεται κυρίως στα πολιτικά ζητήματα της Ρωσίας και το τι πρέπει να γίνει για αυτά.
Αναφέρεται δε στον μετασοβιετικό χώρο αλλά και στις γειτνιάζουσες χώρες που έχουν συνάφεια με τη Ρωσία. Πολλά του έργα έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν σε πάρα πολλές χώρες και στην Ελλάδα, όπου ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι: το «Παλινόρθωση και Ρωσία» – Εκδόσεις Στάχυ 1996 , «Αποχαιρετισμός στην Ελλάδα», γραμμένο μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015, «Ουκρανία – Μια εξέγερση ενάντια στο ΝΑΤΟ, τους Νεοφιλελεύθερους, τους Ολιγάρχες» –συνέντευξη του ίδιου στο Δρόμο της Αριστεράς, 14 Οκτωβρίου 2014.
Ο πολιτικός βίος
Ξεκινώντας στα τέλη της Σοβιετικής Ένωσης ως αριστερός αντιφρονούντας και «υπόγειος» μαρξιστής, ο Καγκαρλίτσκι σήμερα 64 ετών, ήταν ίσως το μόνο άτομο από αυτόν τον αριστερό χώρο που έτυχε ευρείας αναγνώρισης στη Ρωσία και την ευρύτερη περιοχή μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, διατηρώντας παράλληλα τις σοσιαλιστικές του πεποιθήσεις. Πολλές γενιές μεγάλωσαν με τα βιβλία και τις διαλέξεις του Καγκαρλίτσκι, και οι εκτιμήσεις του για τα πολιτικά γεγονότα στις μετασοβιετικές χώρες έγιναν οδηγός για τους αριστερούς παρατηρητές στη Δύση. Έγινε μια συμβολική φιγούρα για τη ρωσική αριστερά.
Η δημόσια απόρριψη από τον Καγκαρλίτσκι, της πλήρους εισβολής στην Ουκρανία, ήταν επομένως βέβαιο ότι θα ενοχλούσε τις ρωσικές αρχές. Η σύλληψή του δείχνει ότι ακόμη και διεθνώς διάσημοι δημόσιοι διανοούμενοι, οι οποίοι έχουν διασυνδέσεις σε υψηλούς πολιτικούς κύκλους, δεν είναι πλέον ασφαλείς από την καταστολή.
Περίεργο, αν μη τι άλλο, είναι και το γεγονός ότι οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια του καθεστώτος Πούτιν εναντίον του πολιτικού αντιφρονούντα Αλεξέι Νοβάλνυ(που έχει δηλώσει φιλοΕΕ και φιλοΝΑΤΟ) παίρνει διεθνείς διαστάσεις και ακολουθούν καταδικαστικές ενέργειες και διαδηλώσεις ενάντια στο Ρώσικο καθεστώς παντού στον κόσμο. Αντίθετα η σύλληψη του Καγκαρλίτσκι έχει περάσει στα «ψιλά». Τόσο από τον αστικό όσο και από τον «αριστερό» τύπο.
Η στάση του στον Ουκρανικό Εμφύλιο
Μετά το πραξικόπημα του Μαϊντάν, το 2014, υποστήριξε το αντιφασιστικό εργατικό και λαϊκό στρατόπεδο και ειδικά το ανεξάρτητο αριστερό κομμουνιστικό ρεύμα εντός του και τάχθηκε με σθένος ενάντια στο φιλοφασιστικό ουκρανικό καθεστώς – μαριονέτα των ΗΠΑ. Στήριξε τις αυτόνομες «Λαϊκές Δημοκρατίες», το δημοψήφισμα και την προσάρτηση της Κριμαίας, γεγονός που ώθησε πολλούς να πιστέψουν ότι πέρασε σε εθνικιστικές πατριωτικές θέσεις. Ο Καγκαρλίτσκι σε αυτή τη φάση, συχνά καλεσμένος στην κρατική τηλεόραση, σχολίαζε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ντονμπάς. Στο νέο του περιβάλλον υπήρχαν άτομα που συνδέονταν με τη λεγόμενη «πατριωτική αριστερά» της Ρωσίας, η οποία συχνά διαπνεόταν από συντηρητικές και ιμπεριαλιστικές θέσεις.
Οι πολιτικές του εκτιμήσεις άρχισαν να αλλάζουν το 2017. Φαίνεται να συνειδητοποίησε ότι είχε εμπλακεί σε έναν δυσάρεστο (αντιδραστικό) περίγυρο, και ότι ήταν καιρός να απομακρυνθεί – προς τη ρωσική αντιπολίτευση.
Υπήρξαν φυσικά αντιφάσεις στη στάση του, όμως η βαθύτερη μαρξιστική παιδεία του φάνηκε από το γεγονός ότι όταν η ρωσική κυβέρνηση στράφηκε ενάντια στο εργατικό, λαϊκό και κομμουνιστικό ρεύμα στις «Λαϊκές Δημοκρατίες» και να τις μετατρέπει σε μαριονέτες της, ο Καγκαρλίτσκι δεν δίστασε να αντιταχθεί καταγγέλλοντας και πάλι το «καθεστώς Πούτιν».
Η μετέπειτα στάση του
Συγκρούστηκε με πολιτικούς συντηρητικούς που επικροτούσαν την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων της νεολαίας από τη ρωσική αστυνομία. Άρχισαν να εμφανίζονται ξεκάθαρα σχόλια για την ανάγκη ανατροπής των κορυφαίων αξιωματούχων της Ρωσίας και του ίδιου του ανώτατου άρχοντα. Ο Καγκαρλίτσκι προσπάθησε επίσης να εκθέσει τις δηλώσεις του Πούτιν για τη Ρωσία ως «πολιορκημένο φρούριο» ως γελοίες αυτοδικαιώσεις ενός διεφθαρμένου καθεστώτος.
Το 2020 υποστήριξε τις τεράστιες διαδηλώσεις κατά του Λουκασένκο στη Λευκορωσία από αριστερές και φιλολαϊκές θέσεις χωρίς να ταυτίζεται με τις παρεμβάσεις των δυτικών κυβερνήσεων, καλώντας τους Ρώσους να διδαχθούν από τους γείτονές τους. Το 2021, υποστήριξε τις διαδηλώσεις υπεράσπισης του Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος είχε συλληφθεί κατά την επιστροφή του από το εξωτερικό, και ζήτησε την απελευθέρωσή του ως δημοκρατικό του δικαίωμα, ενώ είχε βαθιά πολιτική διαφωνία με τις φιλοδυτικές θέσεις του.
Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η συνέχεια
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ο ρωσικός στρατός ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή του στην Ουκρανία. Ο Καγκαρλίτσκι πήρε αμέσως πολύ συγκεκριμένη θέση κατά της ρωσικής επίθεσης, κάνοντας λόγο για μια σκοτεινή περιπέτεια του καθεστώτος που ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.
Μετά την εισβολή, το κανάλι και ο ιστότοπος Ραμπκόρ στο YouTube, απευθυνόμενο στη ρωσική αριστερά, δημοσιεύει αντιπολεμικό περιεχόμενο βασισμένο σε μαρξιστικές θέσεις. Άλλοι αντιπολεμικοί αριστεροί, ακόμη και φιλελεύθεροι, άρχισαν να εμφανίζονται στις ζωντανές ροές του Ραμπκόρ – άνθρωποι που, πριν από οκτώ χρόνια. βρίσκονταν στην αντίθετη πλευρά των επχειρημάτων από εκείνον
Οι δραστηριότητες του Καγκαρλίτσκι έγιναν επικίνδυνες για τις ρωσικές αρχές επειδή δημιούργησαν πόλο έλξης για ένα ευρύ φάσμα αντιπολεμικής αντιπολίτευσης – και ειδικά για όσους παρέμειναν στη Ρωσία.
Το 2022, οι αρχές τον κήρυξαν «ξένο πράκτορα», υπονοώντας ότι ήταν καιρός να φύγει από τη χώρα. Αποφάσισε να μείνει – παρά τον πραγματικό κίνδυνο να πάει στη φυλακή, κάτι που τώρα συνέβη. Αναμφίβολα, επρόκειτο για μια πολύ γενναία και έντιμη πράξη.
Αντιπολεμικά, κατά του Πούτιν
Η δραστηριότητα του Καγκαρλίτσκι στα μέσα ενημέρωσης από τον Φεβρουάριο του 2022 έχει διαμορφώσει τις αντιπολεμικές απόψεις χιλιάδων Ρώσων. Κανένας άλλος γνωστός αριστερός δεν έχει κάνει περισσότερα από αυτόν για να εμφυσήσει σε χιλιάδες Ρώσους μια απλή σκέψη: το καθεστώς Πούτιν είναι εγκληματικό, η εισβολή στην Ουκρανία είναι εγκληματική, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία γι’ αυτήν και πρέπει να αντισταθούμε.
Έχει συλληφθεί καθαρά για τις ειλικρινείς αντιπολεμικές του πεποιθήσεις, για τις ενέργειές του ενάντια στον πόλεμο.
Γι’ αυτόν και μόνο το λόγο, αξίζει τη διεθνή αλληλεγγύη.
Η εκστρατεία για την απελευθέρωσή του είναι σημαντική. Χωρίς ένα αντιπολεμικό κίνημα στο εσωτερικό της ίδιας της Ρωσίας, θα είναι πολύ δύσκολο, ίσως και αδύνατο, να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η ρωσική κοινωνία απέχει πολύ από το ιδανικό, φυσικά, αλλά μόνο από αυτή την ατελή κοινωνία, με τους ατελείς ανθρώπους της με τις ατελείς βιογραφίες τους, μπορεί να αναδυθεί ένα αντιπολεμικό και αντικυβερνητικό κίνημα.
Όποιος καθυστερεί αυτό το κίνημα κάνει κακό. Τους τελευταίους 18 μήνες, ο Καγκαρλίτσκι το έφερε πιο κοντά. Ίδιο του αριστερού, μαρξιστή-στοχαστή είναι να παρατηρεί την πραγματικότητα και τις αντιφατικές ροές στο εσωτερικό της, να διαβλέπει προς τα πού φυσάει ο άνεμος της χειραφέτησης και να ανοίγει προς τα κει τα πανιά του. Και πάνω από όλα να έχει το θάρρος να αλλάζει τις λαθεμένες ή παλιοκαιρισμένες απόψεις του. Ο Καγκαρλίτσι δεν είναι μόνο αριστερός μαρξιστής–στοχαστής. Είναι ένας άνθρωπος γενναίος!
Ας τον υπερασπιστούμε ανταποκρινόμενοι στο αίτημα του κόμματός του, της Ένωσης Μαρξιστών.
Πηγές : Διαδικτυακές εκδόσεις Wikipedia.gr, openDemocracy.Net, Εfsyn.gr, Δρόμος της Αριστεράς
