Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
Τα όσα υπέστη έναν χρόνο τώρα ο εκπαιδευτικός και συνδικαλιστής Κώστας Τουλγαρίδης είναι το κερασάκι στην τούρτα… των καθαιρέσεων από θέσεις ευθύνης, των απειλών και των τελεσιγράφων για πειθαρχικά και των κλήσεων σε «έγγραφες εξηγήσεις»
Πριν από λίγες μέρες ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής έστειλε αποχαιρετιστήριο μήνυμα προς τους εκπαιδευτικούς, σημειώνοντας, ανάμεσα σε άλλα: «Στάθηκα πάντοτε με πίστη στην αξία μιας ανθρωποκεντρικής διοίκησης, θεωρώντας ότι το καθήκον του διευθυντή δεν είναι να εξουσιάζει, αλλά να εμπνέει· όχι να επιβάλλει, αλλά να συνδιαλέγεται· όχι να διοικεί “πάνω” από τους ανθρώπους, αλλά “μαζί” τους».
Ωστόσο, μια ματιά μόνο στις ανακοινώσεις των εκπαιδευτικών σωματείων της Ανατολικής Αττικής φανερώνει ότι στην περιοχή αυτή είχαμε το μεγαλύτερο πογκρόμ κατά εκπαιδευτικών, με καθαιρέσεις από θέσεις ευθύνης, απειλές και τελεσίγραφα για πειθαρχικά, παραπομπές σε πειθαρχικό, κλήση σε «έγγραφες εξηγήσεις» και μέσα σε όλα αυτά την απαράδεκτη δίωξη εκπαιδευτικού, της οποίας το «έγκλημα» ήταν ότι τοποθετήθηκε δημόσια για το γεγονός ότι μαθητής απείχε της εκπαιδευτικής διαδικασίας για πάνω από έναν μήνα, αφού δεν καλύφθηκε το άκρως αναγκαίο κενό σχολικής νοσηλεύτριας, ώστε να μπορεί με ασφάλεια να βρίσκεται στο σχολείο του!
Η υπόθεση του Κώστα Τουλγαρίδη
Ωστόσο, στην περιοχή του απελθόντος διευθυντή Εκπαίδευσης υπάρχουν υποθέσεις που μοιάζουν με καθρέφτη: μέσα τους βλέπεις όχι απλώς έναν άνθρωπο, αλλά και τη στάση απέναντι στη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και την παιδαγωγική ελευθερία. Η πειθαρχική δίωξη σε βάρος του εκπαιδευτικού και συνδικαλιστή Κώστα Τουλγαρίδη είναι μια τέτοια υπόθεση. Οχι γιατί αφορά έναν «άνθρωπο-σύμβολο», αλλά γιατί συμπυκνώνει μια κρίσιμη επιλογή: θα προκρίνουμε την εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια ή θα συνηθίσουμε στη σιωπή και στον φόβο;
Η ιστορία δεν ξεκινά από το πουθενά. Το φθινόπωρο του 2024, σε μια χρονιά που άνοιξε με ελλείψεις στην Παράλληλη Στήριξη, γονείς και εκπαιδευτικοί κινητοποιούνται για να μη χαθούν πολύτιμες ώρες παιδιών που έχουν ανάγκη. Στις 17 Σεπτεμβρίου γίνεται μια δυναμική παρέμβαση. Λίγες μέρες αργότερα, στις 30 Σεπτεμβρίου, η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής στέλνει έγγραφο προς τον τοπικό Σύλλογο, τη ΔΟΕ και όλα τα σχολεία. Ο τόνος είναι ασυνήθιστα καταγγελτικός: γίνεται λόγος για «εισβολή», «προπηλακισμούς», ενώ γίνεται προσωπική στοχοποίηση του γενικού γραμματέα του Συλλόγου, Κώστα Τουλγαρίδη, και μάλιστα ζητείται δημόσια καταδίκη του. Ο Σύλλογος απαντά ότι τα γεγονότα παραποιούνται∙ οι εκπαιδευτικοί του 2ου Δημοτικού Λαυρίου δηλώνουν κατηγορηματικά ότι βία δεν ασκήθηκε.
Από εκεί και πέρα, η υπόθεση βρίσκει και παίρνει έναν άλλο δρόμο για πειθαρχική δίωξη. Τον Δεκέμβριο του 2024 κινείται ΕΔΕ με αφορμή καταγγελία γονέα -ο ίδιος ο γονέας δεν ήταν παρών- ότι ο Τουλγαρίδης άσκησε σωματική βία σε παιδί κατά τη διάρκεια διαλείμματος. Ο Σύλλογος Διδασκόντων διαψεύδει ομόφωνα την καταγγελία, επιμένοντας πως ο συνάδελφός τους εφάρμοσε αποφάσεις για την ασφάλεια των μαθητών. Ωστόσο, η διαδικασία συνεχίζεται και, την άνοιξη του 2025, διευρύνεται με συμπληρωματική ΕΔΕ.
Φτάνουμε στον Ιούνιο του 2025: ο διευθυντής Εκπαίδευσης παραπέμπει τον Τουλγαρίδη στο Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Κομβικό στοιχείο; Η παραπομπή δεν θεμελιώνει την αρχική, βαρύτατη καταγγελία περί σωματικής βίας. Οι κατηγορίες μετατοπίζονται: αμελής εκτέλεση καθήκοντος (κυρίως ως προς την επικοινωνία με γονείς), μη τήρηση ωραρίου, ανάρμοστη συμπεριφορά εντός υπηρεσίας, ακόμα και «παραβίαση εχεμύθειας» επειδή κατά τη διάρκεια της εξέτασης στο πλαίσιο της ΕΔΕ συγκεντρώθηκαν έξω από την αίθουσα εκπαιδευτικοί σε ένδειξη αλληλεγγύης. Σε αυτό το σημείο γεννιέται το βασικό ερώτημα: όταν ένα κατηγορητήριο αλλάζει στην πορεία, υπηρετεί την αλήθεια ή αναζητεί μια οποιαδήποτε βάση για να σταθεί;
Η Διεύθυνση, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι ενεργεί αυστηρά με βάση τον νόμο. Απορρίπτει τη σύνδεση της υπόθεσης με τη συνδικαλιστική δράση του εγκαλουμένου και υπερασπίζεται τη μυστικότητα της διαδικασίας για την προστασία τρίτων. Είναι θεμιτή η θεσμική της θέση – σε μια δημοκρατία η διοίκηση οφείλει να είναι νηφάλια και δίκαιη. Ομως, η ίδια η διαδικασία οφείλει να το αποδεικνύει: σαφείς κλήσεις, πλήρης πρόσβαση στον φάκελο, δυνατότητα υπεράσπισης χωρίς αιφνιδιασμούς. Εδώ είναι που, σύμφωνα με τον Τουλγαρίδη και τον Σύλλογό του, τα πράγματα δεν τηρήθηκαν: κλήσεις αόριστες, αλλαγή διενεργούντος την ΕΔΕ, ερωτήσεις εκτός πλαισίου, άρνηση χορήγησης όλου του φακέλου. Ακόμη και παλαιά, άσχετα ζητήματα τέθηκαν επί τάπητος μόνο και μόνο για να χτιστεί μια εικόνα «πλημμελούς υπαλλήλου».
Το γεγονός ότι δεκάδες σωματεία, ΕΛΜΕ και σύλλογοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εξέδωσαν ψηφίσματα στήριξης δεν είναι απλώς «κορδέλα» αλληλεγγύης. Είναι μια υπενθύμιση ότι ο κλάδος αυτός αναγνωρίζει στη συγκεκριμένη υπόθεση κάτι μεγαλύτερο: την αγωνία να μη μετατραπεί η πειθαρχική διαδικασία σε μηχανισμό αποθάρρυνσης της συνδικαλιστικής δράσης. Οταν μια συγκέντρωση συμπαράστασης έξω από αίθουσα εξέτασης μπορεί να διαβαστεί ως «παραβίαση εχεμύθειας» από τον εγκαλούμενο -τη στιγμή που η μυστικότητα δεσμεύει πρωτίστως τα όργανα της διαδικασίας-, τότε ακουμπάμε μια πολύ λεπτή γραμμή: αυτή που χωρίζει την προστασία των εμπλεκομένων από την ποινικοποίηση της αλληλεγγύης.
Και όμως, μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και μια φωτεινή πλευρά. Το δημόσιο σχολείο δεν σιώπησε. Στις 10 Ιουλίου 2025 εκατοντάδες εκπαιδευτικοί βρέθηκαν έξω από τη Διεύθυνση Ανατολικής Αττικής. Οχι για να «καταργήσουν» τον νόμο, αλλά για να υπενθυμίσουν ότι ο νόμος έχει νόημα όταν εφαρμόζεται με δικαιοσύνη.
Δοκιμασία αντοχής των θεσμών
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η συγκυρία: την ίδια περίοδο συζητείται η αυστηροποίηση του πειθαρχικού δικαίου στο Δημόσιο. Το ερώτημα δεν είναι αν χρειαζόμαστε κανόνες – προφανώς και χρειαζόμαστε. Το ερώτημα είναι αν οι κανόνες θα γίνουν εργαλείο εμπιστοσύνης ή φόβου. Η υπόθεση Τουλγαρίδη λειτουργεί σαν δοκιμασία αντοχής των θεσμών: αν μια έρευνα ξεκινά για κάτι βαρύ και τελικά ο εγκαλούμενος παραπέμπεται για κάτι άλλο, αν αυτός δεν έχει έγκαιρη πρόσβαση στο υλικό της υπόθεσης, αν δεν μπορεί να καλέσει μάρτυρες όπως πρέπει, τότε η διαδικασία χάνει τη διαπαιδαγωγητική της ισχύ. Και η εκπαίδευση -περισσότερο από κάθε άλλο χώρο- χρειάζεται διαδικασίες που διδάσκουν δικαιοσύνη.
Στο τέλος της ημέρας, η υπόθεση Τουλγαρίδη είναι λιγότερο «σκάνδαλο» και περισσότερο μάθημα. Μάθημα για το πώς μια διοίκηση μπορεί να πείσει ότι σέβεται τα δικαιώματα, ακόμη κι όταν ελέγχει αυστηρά. Αν κάτι αξίζει να κρατήσουμε ως κοινό κέρδος, είναι αυτό: πως ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, το δημόσιο σχολείο βρίσκει τη φωνή του. Και όταν τη βρίσκει, φωτίζει δρόμους και για την υπόλοιπη κοινωνία.
