Στις 16 Οκτώβρη 1925 η Ελλάδα …εξηλεκτρίζεται! Η Αγγλική εταιρεία Power αναλαμβάνει την ηλεκτροδότηση της πρωτεύουσας.
Ας ξεκινήσουμε με την επίσημη εκδοχή. Πηγή είναι το βιβλίο Ιστορίας Προσανατολισμού Γ΄ Λυκείου. Ακολουθεί περιγραφή της κατάστασης στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή:
«Οι ραγδαίες αλλαγές, τις οποίες προκάλεσαν στη χώρα οι συνέπειες του Μικρασιατικού πολέμου, ανέδειξαν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, για παράδειγμα, ξεπέρασε, με την έλευση των προσφύγων, το 1.000.000 κατοίκους και, φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. Τη λύση του ζητήματος ανέλαβε το 1925 η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ, με την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα. Την ίδια περίπου εποχή η βρετανική εταιρεία ΠΑΟΥΕΡ ανέλαβε την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην πρωτεύουσα αλλά και τη δημιουργία σύγχρονου δικτύου αστικών συγκοινωνιών, βασισμένου σε ηλεκτροκίνητα τραμ και λεωφορεία. Επενδύσεις έγιναν στο τηλεφωνικό δίκτυο από γερμανικές εταιρείες, στους δρόμους και στη διευθέτηση των χειμάρρων, οι οποίοι μέχρι τότε συχνά προκαλούσαν πλημμύρες και καταστροφές στο λεκανοπέδιο της Αττικής».
Αυτά διδάσκονται δεκαετίες τώρα (υπερσύγχρονο βιβλίο…) χιλιάδες νέοι και νέες. Το συμπέρασμα είναι προφανές: Κατεστραμμένη χώρα, φτωχή άρα …ΤΙΝΑ! Καλά που ήρθαν οι ξένοι «επενδυτές» και βρήκαμε οι ιθαγενείς δρόμους, ρεύμα και ήπιαμε και νεράκι!
Η «Σωτήρια σύμβαση»
Με τη σύμβαση του 1925 η αγγλική εταιρεία ανέλαβε την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Αθήνα αλλά και τη δημιουργία δικτύου αστικών συγκοινωνιών. Μικρές «λεπτομέρειες» της Σύμβασης:
– Το ελληνικό κράτος είχε το νόμο 2979/1922 «περί ηλεκτρικών εγκαταστάσεων». Με το άρθρο 3 της Σύμβασης δηλώνεται ξεκάθαρα πως ο νόμος αυτός «ουδεμίαν έχει εφαρμογή επί της προκείμενης εταιρείας»!
– Η εταιρεία με το άρθρο 4 αποκτούσε αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου της Αθήνας αλλά και το μονοπώλιο κίνησης λεωφορείων στους δρόμους που είχε κατασκευάσει με μεγάλα έξοδα το Ελληνικό κράτος και το οποίο ήταν υποχρεωμένο να συνεχίσει να πληρώνει τη συντήρησή τους!
– Η εταιρεία έπαιρνε ατέλεια καυσίμων, ελαστικών αλλά και κάθε υλικού!
– Η εταιρεία είχε δικαίωμα να καθορίζει αυθαίρετα την τιμή του εισιτηρίου!
– Η διάρκεια της Σύμβασης καθοριζόταν στα 60 χρόνια! Σε περίπτωση που το ελληνικό κράτος προχωρούσε στη διακοπή της προβλεπόταν εξωφρενική ρήτρα.
2018… όπως 1925
Από την πρώτη στιγμή της «μνημονιακής εποχής» η ΔΕΗ μπήκε στο στόχαστρο, φιλέτο για «επενδυτές»!
Όπως το νερό, η γη και όλες οι υποδομές, έτσι και η ενέργεια δίνεται βορά στο αδηφάγο κεφάλαιο. Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα τόσο των όρων του σύγχρονου ξεπουλήματος με αυτούς του 1925 όσο και η «επιχειρηματολογία» αυτών που προχωρούν σε τέτοιες επιλογές: Η «Ψωροκώσταινα» Ελλάδα που δεν μπορεί να αξιοποιήσει τον πλούτο της και, ευτυχώς, που έρχεται το κεφάλαιο και τον αξιοποιεί. Όσο για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν όταν ήταν σε «δημόσιο έλεγχο», τα ιδεολογήματα είναι γνωστά: Οι «τεμπέληδες» δημόσιοι υπάλληλοι, τα «κομματικά βύσματα» κ.λπ. έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες, ας θυμηθούμε τα στοιχειώδη:
– Φυσικά υπήρξαν τέτοια φαινόμενα, μόνο που …ξεχνιούνται κάποιες λεπτομέρειες: Τα «κομματικά βύσματα» δεν μπήκαν μόνα τους, τα κόμματα που υποστηρίζουν τις ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν τέτοιες διαδικασίες. Πάνω από όλα όμως, ξεχνιούνται τα βασικά:
– Οι σκανδαλώδεις ρυθμίσεις της ΔΕΗ με το μεγάλο κεφάλαιο. Οι περίφημοι «Πισινέδες», που έλεγε κι ο Χαρίλαος Φλωράκης με τη θρυλική καρδιτσιώτικη προφορά του, εννοώντας φυσικά τη γαλλική ΠΕΣΙΝΕ και τη σκανδαλώδη εύνοιά της από τη «δημόσια» ΔΕΗ.
– Η «δημόσια» ΔΕΗ δεν ήταν φυσικά παράδειγμα προς μίμηση. Σίγουρα όμως πόρρω απείχε από την αποικιοκρατική βαρβαρότητα των συμβάσεων με ιδιωτικές εταιρείες.
– Το ξεπούλημα των υποδομών ήταν καθοριστικός παράγοντας για την οικονομική καθυστέρηση της Ελλάδας τον 20ο αιώνα και, φυσικά, το ίδιο θα συμβεί και τώρα.
– Η ιδιωτικοποίηση των υποδομών είχε ως αποτέλεσμα την συνεχή επιβάρυνση, στα όρια της ληστείας, των λαϊκών στρωμάτων. Συνδυάστε το με τη σημερινή κατάσταση και τη δήλωση του Σταθάκη για «αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ». Άλλωστε από την πρώτη στιγμή υπήρχαν αντιδράσεις και κινητοποιήσεις κατά των ξένων ληστών.
Παιδεία και συνειδήσεις
Ας γυρίσουμε εκεί που αρχίσαμε! Το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί κεντρικό πολιτικό, κοινωνικό αλλά και ιδεολογικό ζήτημα. Είναι ακόμα ένα, από τα αμέτρητα, θέματα που οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους αντιμετωπίζουν με μεγάλη σοβαρότητα και φροντίζουν να καλλιεργούν τα ιδεολογήματά τους.
Τίποτα το παράξενο!
Το παράξενο είναι η άλλη πλευρά: Η Αριστερά που παραδοσιακά είχε ισχυρές δυνάμεις στον χώρο της εκπαίδευσης (ποσοτικά και ποιοτικά) ποτέ δεν αντιμετώπισε σοβαρά το θέμα της ιδεολογικής παρέμβασης. Ποτέ δεν είδε το χώρο της εκπαίδευσης ως κορυφαίο πεδίο ιδεολογικής μάχης και διαμόρφωσης συνειδήσεων. Περιοριζόταν σε πανηγυρισμούς για εκλογικά αποτελέσματα ή, στην καλύτερη περίπτωση, σε επετειακές παρεμβάσεις. Ας μην μας παραξενεύει λοιπόν το γεγονός πως εν έτει 2018 ξεπουλιούνται τα πάντα, οι αντιστάσεις όμως είναι μηδαμινές. Δεν είναι ό μόνος λόγος, δεν είναι όμως κι αμελητέος…
Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας…
To 1975 o Νεγρεπόντης και ο Κηλαηδόνης κυκλοφορούν έναν δίσκο σταθμό, τα «Απλά μαθήματα πολιτικής Οικονομίας». Στο τραγούδι «Οι συμβάσεις» τα λένε πολύ ωραία!
Η σύμβαση υπογράφτηκε
εντός μιας νυχτός
μη κι έμενε ο λογαριασμός
που λέτε ανοιχτός
Πενήντα χρόνων σύμβαση
με εννιά τοις εκατό
στους ξένους δικαιώματα
δοθήκαν αφειδώς
Οι όροι της συμβάσεως
τελείως επαχθείς
από πλευράς πολιτικής
μα κι οικονομικής
Δυο τρία φύλλα γράψανε
κι αυτά διστακτικά
της σύμβασης, ο κιτρινισμός
πέρασε στα ψιλά
Ποιος να το πει,
ποιος να το πει
πως υποδούλωση σωστή
σημαίνει η σύμβαση αυτή
πολιτικο οικονομική
Γιατί εννιά τοις εκατό,
‘ν’ αστείο βέβαια ποσόν
για σύμβαση τόσων ετών
όταν στον κύριο αυτόν
προσφέρεις χέρια εργατών
σε μια τιμή τζάμπα σχεδόν
Όταν αυτός θα σου κρατά
την αποκλειστικότητα
άλλον ποτέ να μην δεχτείς
μαζί του να συνεργαστείς
σε επίπεδο πολιτικής
ή εμπορικής συναλλαγής
