Η Ελληνική επανάσταση ξεκίνησε από τις ηγεμονίες της Μολδαβίας και της Βλαχίας. Η επίσημη ιστορία κάνει γενικόλογες αναφορές, στέκεται κυρίως στους ήρωες του «Ιερού Λόχου» που έπεσαν στο Δραγατσάνι, να και η «ιστορική συνέχεια του Έθνους» και ξεμπερδεύει με την εκτίμηση «χάσαμε αλλά ήταν πολύ χρήσιμος αντιπερισπασμός». Η ήττα είναι λόγος να περάσει γρήγορα το θέμα, οι επίσημες ιστορίες τρέφονται με αίμα από «νίκες».
Υπάρχει όμως κι άλλος λόγος: Στην επανάσταση στις Ηγεμονίες συγκρούστηκαν γραμμές για τον χαρακτήρα της Επανάστασης, συγκρούστηκαν, εθνικές επιδιώξεις και τάξεις . Αυτά δεν θέλει να τα πει η επίσημη ιστορία. Αν τα έλεγε, δεν θα μπορούσε να κρύψει, όπως κάνει δύο αιώνες τώρα, το όνομα του Βλαδιμηρέσκου, την παρουσία των «παντούρων» και των «βογιάρων».
Στα τέλη του 1820, σε συνάντηση των κορυφαίων στελεχών της Φιλικής που πραγματοποιήθηκε στο Ισμαήλι της Βεσσαραβίας λήφθηκε η απόφαση έναρξης της ελληνικής επανάστασης στις αρχές του 1821. Οι επίσημες φωνές προσπαθούν κι εδώ να τρυπώσουν την «25η Μάρτη», το λέει κι ο Μάκης Ρευματάς ως Αλέξανδρος Υψηλάντης στην «θρυλική» ταινία «Παπαφλέσσας». Αυτή είναι η πιο …αξιόπιστη πηγή! Το σίγουρο είναι πως οι συνθήκες, λόγω της δέσμευσης μεγάλων τουρκικών δυνάμεων στην Ήπειρο στον πόλεμο εναντίον του Αλή-Πασά, θεωρήθηκαν ευνοϊκές. Τον Ιανουάριο του 1821, ωστόσο, πληροφορίες που έφτασαν στους ηγέτες των επαναστατών έκαναν λόγο για ενημέρωση της Υψηλής Πύλης σχετικά με το επαναστατικό σχέδιο, οπότε λήφθηκε η απόφαση να επισπευσθεί η εξέγερση.
Θεωρητικά το σχέδιο προέβλεπε μια πανβαλκανική εξέγερση των λαών της χερσονήσου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σύμφωνα με την ιδέα που πρώτος είχε συλλάβει ο Ρήγας Φεραίος. Συνεννοήσεις υπήρξαν και είχαν υπογραφεί έγγραφα και με τους ηγέτες των Σέρβων και Βουλγάρων εθνικιστών, όπως και με τους Αλβανούς (κύρια Αρβανίτες που υπηρετούσαν στη φρουρά των Ηγεμονιών). Οι ελπίδες τους στρέφονταν στους Σέρβους του Μίλος Οβρένοβιτς αλλά κυρίως στον ηγέτη των Ρουμάνων «παντούρων» Βλαδιμηρέσκου. Σε αρκετά κείμενα ως «παντούροι» εμφανίζονται οι ρουμάνοι χωρικοί, τα επίσημα λεξικά συνήθως μιλούν για στρατιωτικά σώματα ρουμάνων χωρικών, τα όρια φυσικά δεν είναι πάντα ευδιάκριτα.
Ο Βλαδιμηρέσκου γεννήθηκε στο Βλαντιμίρι από οικογένεια έποικων αγροτών, περίπου το 1780. Σε ηλικία 12 ετών στάλθηκε στην Κραϊόβα , στην υπηρεσία του βογιάρου Ιοάν Γκλογκοβεάνου, όπου αργότερα έμαθε ρητορική, γραμματική και ελληνικά. Αργότερα κατατάσσεται στον Ρωσικό στρατό και έλαβε μέρος στο Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1806-1812. Θα επιστρέψει το 1815 στην πατρίδα του όπου θα βρει το σπίτι του κατεστραμμένο. Από το 1819 είναι σε επαφή με τη Φιλική Εταιρεία, κυρίως με τους δύο εκπροσώπους της Εταιρείας Γεωργάκη Ολύμπιο και Ιωάννη Φαρμάκη. Μαζί επεξεργάστηκαν σχέδιο εξέγερσης. Στις 27 Δεκεμβρίου 1820 οι Βλαδιμηρέσκου και Γιωργάκης Ολύμπιος υπέγραψαν συμφωνία, βάσει της οποίας ο ηγέτης των Πανδούρων, για λόγους σκοπιμότητας, δεσμευόταν να επαναστατήσει όχι κατά του σουλτάνου, αλλά ενάντια στο καθεστώς των Ελλήνων ηγεμόνων και των πλούσιων Βογιάρων (γαιοκτημόνων). Τακτικά η κίνηση ήταν σωστή, στόχος ήταν να αποφευχθεί επίθεση των Τούρκων που βρίσκονταν στα σύνορα, ο Υψηλάντης θα κέρδιζε χρόνο ενώ οι Ρουμάνοι χωρικοί θα έμπαιναν στο Βουκουρέστι και θα έπαιρναν την εξουσία, όπως είχε σχεδιάσει ο Ρήγας στο Σύνταγμά του.
Μπαίνοντας το 1821 ταξίδεψε στο Πάντες, όπου εξέδωσε την πρώτη του διακήρυξη (23 Ιανουαρίου). Περιείχε αναφορές στις αρχές του Διαφωτισμού, συγκεκριμένα το δικαίωμα αντίστασης στην καταπίεση, μια έκκληση προς τους αγρότες, με την υπόσχεση μιας «άνοιξης» που θα ακολουθούσε «το χειμώνα». Τον Φεβρουάριο τα αιτήματα εξειδικεύτηκαν περισσότερο. Περιλάμβαναν: την εξάλειψη των εξαγορασμένων αξιωμάτων στη διοίκηση, με την εισαγωγή της αξιοκρατίας, την κατάργηση ορισμένων φόρων και φορολογικών κριτηρίων, τη μείωση του κύριου φόρου, την ίδρυση Βλαχικού Στρατού και την κατάργηση των εσωτερικών τελωνειακών δασμών. Μαζί με αυτά ζήτησε την εξορία μερικών Φαναριώτικων οικογενειών και την απαγόρευση στους μελλοντικούς πρίγκιπες να διατηρούν ένα δίκτυο, που θα ανταγωνιζόταν με τους τοπικούς βογιάρους για τα αξιώματα.
Στις 21 Φεβρουαρίου στο Γαλάτσι ο επικεφαλής του Ρωσικού προξενείου Δημήτριος Αργυρόπουλος κήρυξε την Επανάσταση και σε συνεργασία με το Δ. Αρβανιτάκη και το Βασίλειο Καραβία κινήθηκαν κατά της Οθωμανικής φρουράς. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 ο Υψηλάντης επικεφαλής των επαναστατικών δυνάμεων πέρασε τον ποταμό Προύθο και αποβιβάστηκε στα υπό κατάληψη εδάφη, κηρύσσοντας την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Προκήρυξη απηύθυνε ο Υψηλάντης “Προς το έθνος της Μολδοβλαχίας” με ημερομηνία 23-2-1821. Απευθυνόταν σε όλους τους χριστιανούς υποτελείς κατοίκους των ηγεμονιών και όχι μόνο στους ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς, ελπίζοντας να προκαλέσει γενική εξέγερση εναντίον του Σουλτάνου.
Κι εδώ … αρχίζουν τα προβλήματα: Ο Βλαδιμιρέσκου θα μείνει πιστός στον αρχικό σχεδιασμό: Ο στρατός του, που αυξανόταν σε αριθμό καθώς προέλαυνε, κατέλαβε το Βουκουρέστι στις 21 Μαρτίου και εξέδωσε άλλη μια σημαντική διακήρυξη, «Προς το λαό του Βουκουρέστ και των άλλων πολιτειών και χωριών της Ρουμάνας Τσάρας» (Ρουμάνικη χώρα)» όπου προσανατολίζονταν σε κατάργηση της φεουδαρχίας, απελευθέρωση δουλοπάροικων και στην επίτευξη ενός καθεστώτος ευρείας κοινωνικής πρόνοιας υπέρ των φτωχών και σε βάρος των προνομιούχων γαιοκτημόνων (κοινωνική μεταβολή). Η γραμμή αυτή ήταν, εκτός από κοινωνικά δίκαιη, η μόνη που θα εξασφάλιζε τη συμμετοχή στην Επανάσταση των ρουμάνων χωρικών, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της. Η γραμμή αυτή όμως ερχόταν σε σύγκρουση με τα συμφέροντα των ρουμάνων βογιάρων αλλά και με τις συντηρητικές ή και ανοιχτά αντιδραστικές απόψεις πολλών μελών της Φιλικής Εταιρείας. Σε πολλούς από αυτούς υπήρχε η άποψη μιας «καθαρής» ελληνικής εθνικής, χριστιανικής επανάστασης που θα πολεμούσε τον Μουσουλμάνο δυνάστη (μόνο) και θα κέρδιζε τη συμπάθεια της Ευρώπης. Τα κοινωνικά αιτήματα και ο διεθνιστικός χαρακτήρας του σχεδίου του Ρήγα χαρακτηριζόταν «γιακωβινισμός» ή «καρμποναρισμός», επισείονταν ο φόβος της «οργής των ευρωπαϊκών αυλών». Η ειρωνική φράση «το μπουζούκι του Ρήγα Φεραίου θα μας φάει» έγινε η αγαπημένη των φαναριωτών διανοουμένων στη Μολδοβλαχία, των ανώτερων κληρικών και των συντηρητικών Φιλικών, όπως ο Τσακάλωφ.
Το κλίμα λοιπόν αλλάζει: οι αρχικές στρατιωτικές μικροεπιτυχίες ενισχύουν τη λανθασμένη αντίληψη πως οι «ξεβράκωτοι παντούροι» είναι μπελάς ενώ δεν πρέπει να υποτιμηθεί η διαλυτική δράση Αυστριακών και Άγγλων πρακτόρων. Έτσι, όταν ο στρατός του Υψηλάντη φτάνει στο Βουκουρέστι, μια βδομάδα μετά την κατάληψή του από τον Βλαδιμηρέσκου, η ρήξη θα γίνει φανερή. Ο ρουμάνος ηγέτης θα κρατήσει πια στάση ουδετερότητας, ο ισχυρός στρατός του από 6.000 παντούρους πολιτοφύλακες και 2.500 επίλεκτους ιππείς θα μείνει θεατής των εξελίξεων ενώ ο ίδιος θα προσπαθήσει να κρατήσει τον χαρακτήρα του στρατού του τιμωρώντας σκληρά φαινόμενα ληστείας και λεηλασιών. Ταυτόχρονα εξαπολύεται ένας καταιγισμός φημών για «προδοσία» και συμμετοχή του Βλαδιμηρέσκου σε δολοφονίες οπλαρχηγών. Τον Μάιο ο ίδιος ζήτησε να οδηγηθεί στον Υψηλάντη στον οποίον και απολογήθηκε, αρνούμενος τις κατηγορίες. Ο Υψηλάντης δεν ερεύνησε τίποτα, τον παρέδωσε στους Καραβία, Ορφανό και Καραβελλόπουλο στις 21 Μαΐου. Μετά από μια συνεδρίαση – παρωδία «στρατοδικείου», τη νύχτα της 27ης προς την 28η Μάιου βασανίστηκε και εκτελέσθηκε στο Τιργκόβιστε και το ακρωτηριασμένο σώμα του ρίχτηκε σε ένα βόθρο! Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του ηγέτη των Ρουμάνων χωρικών.
Νεότερες έρευνες απέδειξαν ότι τα «τεκμήρια» που έφτασαν στα χέρια του Υψηλάντη ήταν πλαστά, προϊόντα συκοφαντιών και κατασκευές των αυστριακών μυστικών υπηρεσιών. Μετά τη δολοφονία του ηγέτη του, ο στρατός του σκόρπισε, σχεδόν κανείς δεν εντάχθηκε στον στρατό του Υψηλάντη. Οι ρουμάνοι χωρικοί πάλευαν για την ελευθερία τους και για μια καλύτερη ζωή, μισούσαν εξίσου τους Τούρκους πασάδες και τους διορισμένους από τον Σουλτάνο φαναριώτες ηγεμόνες που τους «έπιναν το αίμα». Μόλις 22 ημέρες αργότερα, στις 19 Ιουνίου 1821 οι τουρκικές δυνάμεις θα συντρίψουν εύκολα το συνονθύλευμα του Υψηλάντη στο Δραγατσάνι. Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του τουρκικού ιππικού. Οι 2.500 χιλιάδες ιππείς του Βλαδιμηρέσκου έλειπαν…
Ακόμα και η αριστερή ιστοριογραφία στέκεται σχετικά αμήχανη απέναντι στα γεγονότα αυτά, ο πιο ξεκάθαρος είναι ο Γιάννης Σκαρίμπας, με το προσωπικό του ύφος: «Από την πρώτη κιόλας μέρα της εισβολής του Υψηλάντη στη Βλαχία, άρχισαν να δείχνουν τα πράγματα, το πόσον είχεν εμπαιχθεί και παγιδευθεί ο Βλαδιμηρέσκου. Πουθενά δεν διαφαινόταν ότι θάταν κοινωνική και του Υψηλάντη η επανάσταση…Ο ένας έλεγε για τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα, κι ο άλλος για τη διανομή της γης ανάμεσα στους Βλάχους… Μα, αντίς γι’ αυτό, είδαμε τι έγινε. Σύξυλη τη χώρα ρήμαξε ο Υψηλάντης. Τον Βλαδιμηρέσκου; Ποιος τον λογάριαζε; Μόνο νερό ας κουβάλαε στο μύλο, αντίθετα από τα όσα είχαν συμφωνηθεί. Μπροστά στην κατάσταση αυτή, ο Βλαδιμηρέσκου δήλωσε ότι θα μείνει ουδέτερος και στάθηκε με το όπλο “παραπόδας” του, αγναντεύοντας με ατενή προσοχή το ρήμαγμά τους. Οι Τούρκοι θα τους λιάνιζαν… Σε εκείνο το σημείο ο Τσακάλωφ εισηγήθηκε στ’ αφτί του Υψηλάντη το χαμό του. Να τον παραπλανούσαν, να τον μαύλιζαν έως το “Στρατηγείο” (μάλλον κουφιοκεφαλακείο) του Τυργοβίστι. Κι εκεί να τον σκοτώναν… κι αυτός, άνδρας… σοβαρός και… εχέφρων (!), τον (αχ, τι μιμόζ!) τον παρέπεμψε σε Στρατιωτικό (τραχανο-)Δικαστήριο, που τον καταδίκασε σε θάνατο». Η εκτίμηση του Σκαρίμπα είναι γενικά σωστή, στέκεται όμως με απόλυτο και, ως ένα σημείο, άδικο τρόπο απέναντι στον Υψηλάντη: Φαναριώτης και στρατηγός του Τσάρου ήταν, δεν ήταν κοινωνικός επαναστάτης. Υπηρέτησε, με τα όρια του, την ιδέα της απελευθέρωσης και θυσίασε τη ζωή του γι αυτήν.
Τα τραγικά γεγονότα της Μολδοβλαχίας καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό και τον χαρακτήρα της Επανάστασης και τις δυνάμεις που θα έπαιρναν το πάνω χέρι. Στην κυρίως Ελλάδα επιχειρήθηκε να υπάρξει συμμαχία με τους Αλβανούς που κράτησε τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης και εξηγεί, ως ένα βαθμό, και τις μεγάλες νίκες. Οι ίδιες κοινωνικά δυνάμεις που είδαμε να διαλύουν τη συμμαχία με τους ρουμάνους χωρικούς, οι ίδιες θα διαλύσουν και την Ελληνοαλβανική συμμαχία. Με εξίσου ολέθρια αποτελέσματα…
Ο ρουμάνικος λαός δεν ξέχασε τον Βλαδιμηρέσκου: Μια πυροβολαρχία Ρουμάνων εθελοντών πολέμησε με τις Διεθνείς Ταξιαρχίες κατά τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο ενώ μία μεραρχία που έφερε το όνομά του (Divizia Tudor Vladimirescu) σχηματίστηκε από ρουμάνους αιχμαλώτους πολέμου του Κόκκινου Στρατού. Κλήθηκαν να πολεμήσουν το γερμανόφιλο ναζιστικό καθεστώς του Ιον Αντονέσκου. Το 1962 γυρίζεται η ταινία Τούντορ που διηγείται τη ζωή του από την επιστροφή στην πατρίδα το 1812 μέχρι το θάνατό του. Ο Τούντορ, που απεικονίζεται από τον Emanoil Petruţ, πέφτει από το άλογό του αφού πυροβολήθηκε στην πλάτη, ισχυριζόμενος ότι επέστρεψε «σαν το χορτάρι της άνοιξης». Πιο ρομαντική εκδοχή από την φρικτή δολοφονία του, τον βόθρο που τον πέταξαν, την ένοχη σιωπή της επίσημης ιστορίας στην Ελλάδα. Ας φωνάζουμε εμείς το όνομά του, μεταξύ των ελλήνων φαναριωτών και των ρουμάνων χωρικών, είμαστε ξεκάθαρα με τους «παντούρους»…
Υ.γ. Αυτές τις μέρες, ακροδεξιά σωματεία και η «επιτροπή» της κ. Γιάννας τιμούν τους ήρωες του Δραγατσανίου, τους συνεχιστές του ιερού Λόχου της αρχαιότητας. Όντως ήταν ήρωες και έπεσαν για τα ιδανικά τους, θα ήταν άδικο να μην το αναγνωρίσουμε. Αν όμως σε αυτές τις εκδηλώσεις κάποιος θυμίσει πως ο «Ιερός λόχος» των αρχαίων Θηβαίων αποτελούνταν από 150 ομοφυλόφιλα ζευγάρια που τα μέλη τους πολεμούσαν ηρωικά για να προστατεύσουν και τον εραστή τους, θα υπάρξουν …λιποθυμίες. Ποιος όμως να το πεί; Ο Σαββόπουλος; Ας το φωνάξουμε κι αυτό, μιας κι η επίσημη ιστορία, αυτή η τσούλα είναι και ομοφοβική!
