Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και των Φυλετικών Διακρίσεων (21 Μαρτίου), η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) φέρνει στο προσκήνιο τα συστημικά εμπόδια και τις παραλείψεις που αντιμετωπίζουν οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες οι οποίοι επιστρέφονται αναγκαστικά στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι επιστροφές αναγνωρισμένων προσφύγων στην Ελλάδα έχουν ενταθεί το τελευταίο διάστημα, καθώς τα κράτη-μέλη της ΕΕ ενισχύουν τις πολιτικές επιστροφών που στοχεύουν τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η πίεση της Γερμανίας για την εφαρμογή επιστροφών μέσω πιλοτικών προγραμμάτων, καθώς και οι ευρύτερες αλλαγές πολιτικής της ΕΕ. Η προηγούμενη ανάλυσή μας για τους συνοριακούς ελέγχους και τις απελάσεις της Γερμανίας παρέχει περαιτέρω στοιχεία για αυτές τις εξελίξεις.
Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες εξακολουθούν να επιστρέφονται στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς καμία υποστήριξη για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών ή για την υπέρβαση των χρόνιων, τεκμηριωμένων εμποδίων στην παροχή προστασίας.
Οι περιπτώσεις τριών ατόμων που επιστράφηκαν στην Ελλάδα στις αρχές του 2025 – ο Francis* από τη Γερμανία και η Zahra* από την Ελβετία τον Ιανουάριο, και ο Bashir* από τη Γερμανία τον Φεβρουάριο – αναδεικνύουν την έλλειψη προστασίας και καθοδήγησης που χαρακτηρίζει αυτές τις επιστροφές. Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) παρείχε και στους τρεις νομική υποστήριξη και παρακολούθησε τις συνθήκες επιστροφής τους στην Ελλάδα.
Κατά την άφιξή τους στην Ελλάδα και από τη στιγμή που έφτασαν στο αεροδρόμιο, οι άνθρωποι αυτοί δεν έλαβαν καμία πληροφόρηση ή καθοδήγηση για κρίσιμα ζητήματα, όπως η ανανέωση εγγράφων ή η εύρεση στέγασης, ενώ το πρόγραμμα HELIOS+ παραμένει μη διαθέσιμο.
Χαρακτηριστικά, ο Francis και η Zahra κρατήθηκαν από αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας μετά την άφιξή τους στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών για λόγους ταυτοποίησης, για χρονικό διάστημα που κυμάνθηκε από μισή ώρα έως κάποιες ώρες αντίστοιχα. Δεν υπήρχαν διερμηνείς για να εξασφαλιστεί η επικοινωνία με τις ελληνικές αρχές σε καμία από τις δύο περιπτώσεις. Και οι δύο αφέθηκαν ελεύθεροι στη συνέχεια και τους ζητήθηκε να φύγουν από το αεροδρόμιο χωρίς να λάβουν κάποιο έγγραφο, ενημερωτικό φυλλάδιο ή οδηγίες για το πού να απευθυνθούν. Η Zahra αναγκάστηκε στη συνέχεια να περάσει τη νύχτα της στον δρόμο. Ο δε Bashir, που επέστρεψε μόνος του από τη Γερμανία κρίθηκε μη επιλέξιμος για υποστήριξη χωρίς ειδική αιτιολόγηση, και ενώ είχε λάβει παραπλανητικές πληροφορίες από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Προσφύγων (BAMF) της Γερμανίας για το πρόγραμμα ένταξης στην Ελλάδα.
Τα χρόνια νομικά και πρακτικά εμπόδια στην πρόσβαση των προσφύγων σε έγγραφα και κοινωνικοοικονομικά δικαιώματα παραμένουν άλυτα. Επισημαίνουμε και πάλι ότι αυτά τα εμπόδια εκθέτουν πολλούς δικαιούχους διεθνούς προστασίας σε συνθήκες αστεγίας και ένδειας, κατά παράβαση του δικαιώματος στην αξιοπρέπεια και της απαγόρευσης της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης.
Διαβάστε το κείμενο, με τις ιστορίες των Francis*, Zahra* και Bashir* εδώ: https://rsaegean.org/el/choris-ypostirixi-oi-prosfyges-pou-epistrefontai-stin-ellada/
