Επ’ αφορμής της επετείου ανατροπής της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Σαλβαντόρ Αλιέντε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973 από το στρατό θυμόμαστε έναν σχετικά άγνωστο στην Ελλάδα ποδοσφαιριστή.
Ο Carlos Caszely είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές που γέννησε η Χιλή. Και όχι μόνο εντός των γραμμών του γηπέδου. Υπήρξε τόσο μεγάλος που ακόμα και ο Πινοσέτ δεν τόλμησε να τον αγγίξει. Όχι αυτόν προσωπικά…
Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1973, λίγες μόνο μέρες μετά το πραξικόπημα, Χιλή και Σοβιετική Ένωση αναμετριούνται στην Μόσχα για την πρόκριση στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η Χιλή, με την βοήθεια και του ρέφερι από την Βραζιλία, που τελούσε υπό δικτατορικό καθεστώς από το 1964, θα κάνει την έκπληξη αποσπώντας λευκή ισοπαλία. Οι Σοβιετικοί θα αιτηθούν ο επαναληπτικός να διεξαχθεί σε ουδέτερο έδαφος. Η αντιπροσωπεία όμως που θα στείλει η FIFA στο Σαντιάγκο, απολαμβάνοντας τις περιποιήσεις του δικτάτορα, θα βρει πως «όλα είναι στην εντέλεια», διατυπώνοντας κυνικά στην αναφορά της πως «το γήπεδο που χρησιμοποιείται αυτήν την περίοδο ως ανακριτικό κέντρο, σύντομα θα εκκενωθεί και θα είναι έτοιμο να παραδοθεί για αθλητικές δραστηριότητες». Οι «κύριοι» της παγκόσμιας ομοσπονδίας δεν θα μάθουν για τις δολοφονίες στις κερκίδες, δεν θα ακούσουν το τελευταίο τραγούδι του Viktor Jara, δεν θα δουν τον δεκαενιάχρονο Χόρχε Μοντελέγκρε και τους συντρόφους του που ακόμα κρατούνταν στις κατακόμβες.
Λίγες μέρες πριν τον αγώνα οι προσωρινοί του ένοικοι θα πάρουν και αυτοί τον δρόμο για την έρημο Ατακάμα. Το στάδιο πλέον όντως είναι έτοιμο «να παραδοθεί για αθλητικές δραστηριότητες». Η Σοβιετική ομάδα όμως ποτέ δεν ταξίδεψε για το Σαντιάγο, διαλέγοντας τον αποκλεισμό και την αξιοπρέπεια. Υπό την απειλή των όπλων των δικτατόρων οι παίχτες της Χιλής θα αναγκαστούν να βγουν στο γήπεδο. Έντεκα εναντίον κανενός. Τελικό αποτέλεσμα μετά από ένα λεπτό αγώνα Χιλή – Σοβιετική Ένωση 2-0. Είναι 21 Νοεμβρίου του 1973 όταν το παιχνίδι που ο Εδουάρδο Γκαλεάνο θα αποκαλέσει το «πιο άθλιο ματς στην ιστορία του ποδοσφαίρου» περνά στην ιστορία. Και η εθνική ομάδα της Χιλής έχει πάρει την πρόκριση. Λίγο πριν την αναχώρηση του για την Δυτική Γερμανία διοργανώτρια χώρα της τελικής φάσης, με το χέρι πίσω από την πλάτη, ο Carlos Caszely θα αρνηθεί κατά τον αποχαιρετισμό της αποστολής την χειραψία με τον δικτάτορα. Εκείνος μπορούσε.
Μετά από μια πενταετία στα γήπεδα της Ισπανίας (Λεβάντε 1973 – 75, Εσπανιόλ 1975 – 78) ο Caszely θα επιστρέψει στη Χιλή. Στις 12 Οκτωβρίου του 1985 η Colo –Colo, τιμώντας τον μεγάλο της σκόρερ, θα διοργανώσει ένα φιλικό απέναντι σε μια ομάδα επίλεκτων από όλη την Νότια Αμερική. Οι κερκίδες του εθνικού σταδίου είναι κατάμεστες. Καθώς το ματς δεν μεταδίδεται τηλεοπτικά η χώρα δεν θα δει τα πανό που υψώνονται ενάντια στην δικτατορία. Θα ακούσει όμως μέσω του ραδιοφώνου την κραυγή χιλιάδων: «ναι θα πέσει!, ναι θα πέσει! Τρία χρόνια αργότερα, καθώς η χούντα προσπαθεί να επιλύσει την κρίση της προκηρύσσοντας δημοψήφισμα που έθετε το ερώτημα του αν ο Πινοσέτ θα μπορούσε να συνεχίσει να κυβερνά ως «δημοκρατικός» πρόεδρος, θα έρθει η αποκάλυψη πως η μητέρα του Caszely ήταν μέσα στους αναρίθμητους που είχαν απαχθεί και βασανιστεί εκείνα τα χρόνια. Το τηλεοπτικό σποτ στο οποίο με τον γιό της στο πλευρό της περιέγραφε τα βασανιστήρια στα οποία είχε υποβληθεί και στο οποίο μαζί καλούσαν τον χιλιάνικο λαό να ψηφίσει υπέρ του ΟΧΙ ήταν και αυτό ένα καρφί που έμπαινε στο φέρετρο των δικτατόρων.
