Η πρόσφατη απόφαση του Συνδέσμου Οικογενειακών Επιχειρήσεων («Die Familienunternehmer e.V.») να εκφράσει την προθυμία του να ξεκινήσει το διάλογο με την «Εναλλακτική για την Γερμανία» προκάλεσε την έντονη αντίδραση τόσο πολιτικών, όσο και επιχειρηματικών κύκλων. Η Deutsche Bank ακύρωσε αμέσως την παραχώρηση αίθουσας στο υποκατάστημά της στο Βερολίνο για την επόμενη συνεδρίαση του, μόλις έγινε γνωστό ότι στις 8 Οκτωβρίου είχε δεχτεί εκεί βουλευτή του AfD. Η Ομοσπονδία Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) έσπευσε επίσης να αποστασιοποιηθεί, τονίζοντας πως δεν επιδιώκει διάλογο με το συγκεκριμένο κόμμα, το οποίο, με τις λαϊκιστικές θέσεις του επιχειρεί να υπονομεύσει το πλαίσιο ανάπτυξης του γερμανικού καπιταλισμού. Ο Marcel Fratzscher, πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), προειδοποίησε ότι η αντιμετώπιση του κόμματος (το οποίο στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται περίπου στο 25%) ως κανονικού θα μπορούσε να βλάψει σημαντικά την οικονομία. Αλλά και στο εσωτερικό του συνδέσμου εκφράστηκαν έντονες αντιδράσεις, με τους εκπροσώπους των Rossmann, Fritz-Cola, Vorwerk, να ανακοινώνουν την αποχώρηση των εταιρειών τους. Από την άλλη η πρόεδρος του συνδέσμου Μαρί-Κριστίν Όστερμαν επιστράτευσε το επιχείρημα πως το «τείχος προστασίας» έναντι της ακροδεξιάς έχει αποτύχει και πως πλέον το AfD πρέπει να αντιμετωπίζεται βάσει των πολιτικών του. Για ορισμένες από τις περιφερειακές του ενώσεις αυτό το «τείχος προστασίας» δεν υπήρξε ούτως ή άλλως ποτέ.
Τι ακριβώς όμως είναι ο Σύνδεσμος Οικογενειακών Επιχειρήσεων; Το συγκεκριμένο λόμπι αυτοπροσδιορίζεται ως εκπρόσωπος των συμφερόντων των 6.500 εταιρειών-μελών του, οι οποίες εκπροσωπούν επιχειρήσεις «όλων των τομέων και μεγεθών». Όποιος ωστόσο φαντάζεται πως πρόκειται για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις κάνει λάθος, καθώς προϋπόθεση για την ένταξη στον συγκεκριμένο σύνδεσμο είναι ο ετήσιος κύκλος εργασιών της εταιρείας να ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ. Έτσι μπορεί ο σύνδεσμος να υπερηφανεύεται πως εκπροσωπεί 180.000 εταιρείες, ωστόσο μόνο 6.500 από αυτές είναι στην πραγματικότητα μέλη του, δηλαδή μόλις το 0,2% των περίπου τριών εκατομμυρίων οικογενειακών επιχειρήσεων της Γερμανίας. Μεταξύ αυτών των μελών περιλαμβάνονται κολοσσοί όπως η Sixt, η Deichmann, η Henkel και ο κατασκευαστής φίλτρων καφέ Melitta, με παγκόσμια δραστηριότητα και δισεκατομμύρια σε έσοδα.
Η δραστηριότητα του είναι ιδιαίτερα έντονη. Στο παρελθόν έχει αγωνιστεί ενάντια στις συλλογικές κλαδικές συμβάσεις, τον κατώτατο μισθό, τη φορολόγηση κληρονομιών και περιουσιακών στοιχείων, καθώς και υπέρ της αποδυνάμωσης των μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης. Ενδεικτικό της επιτυχίας του είναι το γεγονός ότι ενώ παγκοσμίως το 36% των περιουσιών των δισεκατομμυριούχων κληρονομείται, στη Γερμανία αυτό συμβαίνει στο 71% των περιπτώσεων.
Μετά τις αντιδράσεις ο σύνδεσμος ανακοίνωσε πως θα αποσύρει την πρόσκλησή του προς το AfD και θα επανεξετάσει τη στάση του απέναντι στο συγκεκριμένο κόμμα. Ωστόσο οι μεταξύ τους συνδέσεις είναι στην πραγματικότητα πολύ βαθύτερες και τα συμφέροντα τους σε πολλούς τομείς επικαλυπτόμενα: και οι δύο οργανισμοί πχ. απορρίπτουν σε μεγάλο βαθμό τους νόμους κατά των διακρίσεων και τους φόρους περιουσίας και κληρονομιάς.
Δεν είναι έτσι περίεργο που ο πρώτος έπαιξε ενεργό ρόλο στην ίδια τη δημιουργία του AfD. Η συγκεκριμένη αφορμή ήταν η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, και την επακόλουθη διαμάχη μεταξύ των διαφόρων επιχειρηματικών ενώσεων για την αντιμετώπιση της. Βέβαια ήδη από το 2006, ο Hans-Olaf Henkel, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), επιχείρησε να σχηματίσει ένα νέο κόμμα που θα αγωνιζόταν για μια «πιο λιτή» δημοκρατία, μια δημοκρατία που θα εκπροσωπούσε τα συμφέροντα των (οικογενειακών) επιχειρήσεων ακόμη πιο αποτελεσματικά σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας και φορολογίας. Μίλησε στο ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος των «Ελεύθερων Ψηφοφόρων» και υπαγόρευσε τις ιδέες του για τη δημοκρατική θεωρία στην πλατφόρμα τους. Σε μια εποχή που η συζήτηση σχετικά με το χρέος των χωρών του Νότου διεξαγόταν με ιδιαίτερα οξυμμένο τρόπο, οι συγκεκομμένες τάσεις διατράνωναν πως τα κράτη – μέλη της ΕΕ δεν είναι δυνατό να είναι υπεύθυνα ή να αναλαμβάνουν τα χρέη άλλων κρατών – μελών.
Τα περισσότερα μέλη της τρέχουσας στρατηγικής συμβουλευτικής του επιτροπής συμμετέχουν επίσης σε νεοφιλελεύθερες δεξαμενές σκέψης, ενώ και η σύνδεση με τη λεγόμενη αυστριακή σχολή οικονομικής σκέψης (που ιδρύθηκε από τους Ludwig Heinrich von Mises και Friedrich August von Hayek) είναι στενή. Για χρόνια, ο πρώην ηγέτης του FDP, Christian Lindner, ο οποίος ποτέ δεν έκρυψε ποιανού τα συμφέροντα υπηρετούσε, συμμετείχε τακτικά σε αυτήν. τακτικός συμμετέχων. Δεδομένης της τρέχουσας μείωσης της επιρροής των(νέο)φιλελεύθερων, είναι λογικό, βάσει οπτικής του συνδέσμου, το AfD να παίρνει τώρα αυτή τη θέση. Άλλωστε σε ό,τι αφορά την οικονομική τους πολιτική δύσκολα ξεχωρίζει κανείς τα δύο αυτά κόμματα, καθώς και τα δύο αποτελούν εκφραστές ενός επιθετικού νεοφιλελευθερισμού που προωθεί την αναδιανομή του πλούτου από τα κάτω προς τα πάνω.
Άλλωστε πολύ πριν από τη στροφή του προς το AfD, ο Σύνδεσμος Οικογενειακών Επιχειρήσεων είχε ήδη υπονομεύσει τη δημοκρατία και το κράτος πρόνοιας. Η απώλεια συλλογικών δομών και κοινωνικής αλληλεγγύης αποτέλεσε τη βάση για την άνοδο της ακροδεξιάς. Επομένως όποιος παραπονιέται τώρα για την επικίνδυνη παραβίαση των «ταμπού» δεν μπορεί να σταματήσει εκεί. Ο ίδιος ο σύνδεσμος είναι εδώ και καιρό επικίνδυνος με όλα όσα κάνει. Η δημόσια υποχώρηση του μετά την μεγάλη κατακραυγή είναι επομένως πιθανώς απλώς τακτικισμός ώστε τίποτα να μην αλλάξει. Άλλωστε η κριτική που του ασκείται από κύκλους του συνδέσμου δεν αφορά τον δεξιό εξτρεμισμό του ή την εχθρότητα του προς την δημοκρατία αλλά την –υποτιθέμενη- εχθρότητα του προς τις επιχειρήσεις, λόγω θέσεων του όπως η διατήρηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 63 ή την δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος εθνικής ασφάλισης. Για το γεγονός δηλαδή ότι για πολλούς δεν είναι αρκετά νεοφιλελεύθερο. Ο «αντιφασισμός» των μεγάλων εταιριών στέκεται δηλαδή σε πήλινα ποδάρια.
Δεν συμμερίζονται βέβαια όλα τα τμήματα του γερμανικού κεφαλαίου αυτές τις απόψεις, καθώς η χώρα έχει ανάγκη την αθρόα εισαγωγή, κυρίως ειδικευμένου, εργατικού δυναμικού, για να αντιμετωπίσει τα κενά που δημιουργεί η δημογραφική συρρίκνωση, επομένως και την προβολή μιας «ανοιχτής» και «κοσμοπολίιτικης» κοινωνίας. Ταυτόχρονα η επιλογή του τυφλού ακολουθητισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, που έχει σαν συνέπεια την απώλεια της φθηνής ρωσικής ενέργειας, όπως και κρίσιμων αγορών της Ανατολής οξύνει τις αντιφάσεις μεταξύ των μερίδων του. Και το AfD με την αμφίσημη στάση του έναντι της Ρωσίας δεν δείχνει προς στιγμήν να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανησυχίες αυτές. Τα συμφέροντα ποιας μερίδας του γερμανικού κεφαλαίου τελικά θα επιβληθούν, ποια πολιτική έκφραση θα βρουν και ποιες αντιδράσεις θα προκαλέσουν είναι άρα ένα ερώτημα ανοιχτό.
