Η παγκόσμια λογοτεχνία έχει καταγράψει το διαδικό σχήμα του καταδιωκόμενου και του διώκτη στην ιστορία του Γιάννη Αγιάννη, που έκλεψε μια φρατζόλα ψωμί και έκτοτε έγινε ο αιώνια διωκόμενος του συστήματος εξουσίας, και του άτεγκτου Ιαβέρη που βρισκόταν πάντα πίσω του, επιδιώκοντας να επιβάλλει το «νόμο» της εξουσίας. Τελικά εκείνη η ιστορία «των Αθλίων» της εποχής του ελπιδοφόρου 19ου αιώνα, κατέληγε στα οδοφράγματα της επανάστασης και στον Ιαβέρη να πνίγεται στα νερά του ποταμού.
Το σχήμα είναι πολύ ισχυρό και με διαχρονική δύναμη και ισχύ. Μόνο που σήμερα, στην αφήγηση των ημερών μας, προς το παρόν, δεν διακρίνεται ο ήχος των οδοφραγμάτων και η ροή του ποταμού. Οπότε ο Ιαβέρης παραμένει στο ρόλο της διαρκούς και άτεγκτης καταδίωξης. Δεν διαθέτει οίκτο, ίχνη ανθρωπιάς, υποψίες ρωγμής στον αγέρωχο και επιβλητικό ρόλο που του επιτάσσει η «πολιτική της εταιρείας». Εξ ου και ο προϊστάμενος του καταστήματος της αλυσίδας Lidl στο Ίλιον. Εφόσον η ηλικιωμένη γυναίκα συνελήφθη κλέπτουσα η πολιτική της εταιρείας δεν επιτρέπει ανθρωπιστική (ανθρώπινη θα έλεγα) συμπεριφορά.
Το μοντέλο είναι γερμανικής έμπνευσης και γι’ αυτό ισχυρά δομημένο. Οι προϊστάμενοι ξέρουν πως ο ρόλος τους είναι αστυνομικός τόσο απέναντι στους πελάτες όσο και στους εργαζόμενους. Αν επιτραπεί στο σύστημα να παρουσιάζει ρωγμές παρόμοιου χαρακτήρα κινδυνεύει να υποστεί κατολίσθηση προς την ανθρωπιστική πλευρά. Έτσι οικοδομήθηκε ένα ολόκληρο ισχυρό κράτος μετά τη δημοκρατία της Βαϊμάρης, έτσι πραγματοποιήθηκε τα μεταπολεμικό γερμανικό θαύμα, έτσι η χώρα αυτή έγινε πιλότος και καταπατητής των χωρών και λαών της Ευρώπης, κυρίως του νότου, έτσι επέβαλε μνημόνια και λιτότητες, επισύροντας το θαυμασμό των Μητσοτάκηδων και των «μένουμε Ευρώπη».
Οπότε η χαλαρότητα στην εφαρμογή είναι απειλή, γι’ αυτό κι ο προσλαμβανόμενος προϊστάμενος είναι ήδη ενημερωμένος πως η επίδειξη οποιασδήποτε ανοχής συνεπιφέρει την απόλυσή του. Λυπούμαστε, αλλά αυτή είναι η πολιτική της εταιρείας. Το σύστημα δομείται αδυσώπητο από πάνω ως κάτω. Επιλέγει, προσλαμβάνει και εκπαιδεύει αναίσθητους ανθρώπους. Διαχείριση ανθρώπινων πόρων λέγεται στην καταραμένη νέα γλώσσα των επιχειρήσεων!
Είναι η ίδια βαθύτερη λογική που διατηρεί αναίσθητη και ασύδοτη την εξουσία και διαχέεται στους αρμούς της καθημερινής ζωής, με διάφορους τρόπους ή προσχήματα. Όπως το βιβλιοπωλείο Ιανός (όντως δυό πρόσωπα, σαν το Ρωμαίο θεό, ένα ο πολιτισμός, έστω και εμπορευματικός, και ένα το στυγνό του εξουσιαστή) που βρέχει τις εξωτερικές μοκέτες τις νύχτες μην τυχόν πλαγιάσει ο άστεγος. Όπως η περιφέρεια Κρήτης, όπου ο αντιπεριφερειάρχης μας ομολόγησε, σαν να έλεγε κάτι εντελώς φυσιολογικό, πως δέκα μήνες δεν υλοποιούσαν την δικαστική απόφαση να κλείσουν το γηροκομείο-κολαστήριο, γιατί δεν είχαν τι να κάνουν τους τρόφιμους. Κι έτσι προτίμησαν να τους αφήσουν να εκλείψουν!…
Ο Όλιβερ Τουίστ, ο Γιάννης Αγιάννης, η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη είναι πρόσωπα των ημερών μας. Δεν τα συναντάμε στους δρόμους εύκολα, γιατί οι δρόμοι είναι μόνοι και εμείς επίσης, αλλά έρχονται στο σπίτι μας και μας επισκέπτονται μέσω της μικρής οθόνης με ελαφρώς καταπραϋντικά (προς το παρόν, ελπίζω) αποτελέσματα, ώστε να πούμε, τσ, τσ, τσ κοίτα τι γίνεται εκεί έξω, και να αλλάξουμε κανάλι με μια ταινία καταστροφής ή με ένα ριάλιτι επιβίωσης ή ακόμη χειρότερα με τις επόμενες ειδήσεις του δελτίου, και να σκεφτούμε τις μεγάλες απειλές που επικρέμανται πάνω από το κεφάλι μας, σκέψου τι τράβαγε ο Βαλάντης στον Άγιο Δομήνικο, και να αναπαυθούμε στις δάφνες του άκαπνου εαυτού μας, ανθρώπινου χωρίς δοκιμασίες, ευαίσθητου χωρίς προκλήσεις και ασφαλούς, προ πάντων ασφαλούς, στο κουκούλι του βασικού μισθού και του δόξα νάχει ο θεός καλά είμαστε κι έτσι!
Κι ωστόσο, εκείνο που σπάζει αδιάκοπα τη μονοτονία της ταξικής κυριαρχίας και επιβολής είναι η ανθρώπινη αλληλεγγύη και ευαισθησία. Όπως τώρα με την συλληφθείσα των Lidl, όπως και σε άλλες περιπτώσεις. Είναι αυτά που ειρωνεύονται οι …τυχοσάλτες της επίσημης εκδοχής και τα οποία δημιουργούν ρωγμές ιδεών, αισθημάτων, ελευθερίας, κοινωνικής συνείδησης σε ένα φαινομενικά συμπαγές, σκληρό και πολύ σκούρο σύστημα.
Κι αυτό είναι βαθύτατα και ουσιαστικά το αριστερό των ημερών μας.
