Στις 19 Σεπτεμβρίου 2020 συμπληρώθηκαν πενήντα χρόνια από την ηρωική θυσία του Έλληνα φοιτητή Κώστα Γεωργάκη, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία Ματεότι της Γένοβας, διαμαρτυρόμενος μ’ αυτόν τον τρόπο εναντίον της στυγνής δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Το ποίημα του Τάκη Σινόπουλου (1917-1981) «Ο καιόμενος» (Συλλογή Μεταίχμιο Β΄ 1957), μοιάζει προφητικό για το φαινόμενο της αυτοπυρπόλησης ως έσχατη μορφή προσωπικής διαμαρτυρίας ιδεολόγων αγωνιστών του σύγχρονου κόσμου μας.
Κοιτάχτε! μπήκε στη φωτιά! είπε ένας απ’ το πλήθος.
Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν
στ’ αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του
μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.
Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.
Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.
Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;
Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.
Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.
Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.
Γινόταν ήλιος.
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.
Ο ποιητής μοιράζεται στα δυό.
«Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή και δύσκολη»
1946-1949: Εμφύλιες μνήμες τραυματικές, ήττα, κόσμος ρημαγμένος, φωτιά και φρίκη. Μετεμφυλιακές διώξεις, πολλοί απ’ τους αγωνιστές σημαδεμένοι απ’ τον πόλεμο και την καταστροφή, στα στρατοδικεία και τα ξερονήσια λυγίζουν. «Μα εκείνος ήταν στραμμένος σ’ άλλα οράματα…».
Καίγεται «αναλίσκεται περήφανα» και «απόστρεψε το πρόσωπό του…» στις φρόνιμες φωνές. Και καιγόταν ολομόναχος όπως ο βουδιστής μοναχός στο Βιετνάμ, ο Γιαν Πάλατς στην Πράγα, ο Κούρδος αγωνιστής στην πλατεία Συντάγματος μετά την παράνομη σύλληψη του Οτσαλάν και ο Κώστας ο Γεωργάκης στη Γένοβα, γιατί «…ήταν στραμμένος σε άλλα οράματα. Μια απέραντη πατρίδα ονειρευότανε».
Μια ελεύθερη πατρίδα από την τυραννία της δικτατορίας και της ξενοκρατίας.
Η Νέλλη Χανιά είναι Φιλόλογος
