Πολλά γράφτηκαν και ακόμη περισσότερα συζητήθηκαν με αφορμή τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ανεξάρτητα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις το ιστορικό πολιτικό παράδειγμα της Οχτωβριανής Επανάστασης άφησε πολύ βαθύ το αποτύπωμά του και επηρέασε, και πολλές φορές καθόρισε, τις παγκόσμιες εξελίξεις καθόλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, και εξακολουθεί να επηρεάζει μέχρι σήμερα: ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που ο καπιταλισμός έχει εισέλθει στην πιο βαθειά κρίση του, και για πολλούς ιστορικούς αναλυτές ίσως και αδιέξοδης, το φάντασμα του Μαρξ και της κομμουνιστικής ουτοπίας έχει αρχίσει και πάλι να πλανάται πάνω από την Ευρώπη, και όχι μόνο.
Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης γιορτάστηκε από τη Δύση με κραυγές και τυμπανοκρουσίες, με άρθρα και δηλώσεις για τον οριστικό ενταφιασμό του κομμουνισμού και της απειλής της κόκκινης επανάστασης. Στο πεδίο της προπαγάνδας παρουσιάστηκε ως νίκη του δυτικού φιλελευθερισμού για μια ανοιχτή κοινωνία χωρίς ταξικά προνόμια. Μια νίκη που συνοδεύτηκε από διακηρύξεις και βεβαιότητες ότι ο κόσμος μπαίνει σε μια εποχή διαρκούς ειρήνης και αέναης ευημερίας. Η πάλη των τάξεων πέρασε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, ακόμη και η ίδια η Ιστορία.
Αυτές οι εξαγγελίες και θριαμβολογίες πολύ σύντομα διαψεύστηκαν μέσα στον λαβύρινθο κρίσεων που παράγει το καπιταλιστικό σύστημα, κρίσεις που βρίσκονται και παράγονται στον πυρήνα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Προσέκρουσαν πάνω σ’ αυτό που ο ίδιος ο Μαρξ περιέγραψε ότι έξω από κάθε κανονιστικό πλαίσιο το παγκόσμιο γίγνεσθαι κινείται και εξελίσσεται με βάση κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Ο καπιταλισμός σήμερα όσο πανίσχυρος φαντάζει άλλο τόσο βρίσκεται αντιμέτωπος με τα σημάδια της πιο βαθειάς του κρίσης. Μέσα σ’ αυτό το βούρκο της καπιταλιστικής κρίσης ευδοκίμησαν και εξακολουθούν να ευδοκιμούν ουκ ολίγοι «ελεύθεροι» μαρξιστές, ευρωκομμουνιστές, αντιλενινιστές, αντισταλινικοί, πρώην μαρξιστές και χρόνια τώρα θιασώτες και απολογητές του καπιταλισμού. Ουκ ολίγοι απ’ αυτούς εξαργύρωσαν και εξακολουθούν να εξαργυρώνουν τα κάλπικα μαρξιστικά τους ένσημα στις αυλές της αστικής τάξης και στους θώκους της πολιτικής και κυβερνητικής εξουσίας.
Η Οχτωβριανή Επανάσταση άφησε ένα ισχυρό αποτύπωμα: ο καπιταλισμός ούτε αλλάζει ούτε βελτιώνεται, μόνο ανατρέπεται, και μάλιστα με βία. Ας μας πουν οι θιασώτες του ειρηνικού και δημοκρατικού περάσματος όταν η ιστορία σε φέρει αντιμέτωπο με ένα χαοτικό κενό ανάμεσα σ’ αυτό που πραγματικά υπάρχει και σ’ αυτό που χωρίς αναβολή και δισταγμούς πρέπει να εφαρμόσεις, πώς λύνεις τον γόρδιο δεσμό. Πολλοί υποστήριζαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι η ΝΕΠ εφαρμόστηκε βίαια. Ίσως ξεχνούν ότι η βίαιη κολεκτιβοποίηση και η ραγδαία εκβιομηχάνιση υιοθετήθηκαν κάτω από το φόβο ενός επερχόμενου μεγάλου πολέμου στον οποίο η διεθνώς απομονωμένη Ρωσία θα δοκίμαζε ακόμη μια φορά την πικρή μοίρα του 1853, του 1914 και του 1917/1918, και ίσως και χειρότερα, αν καθόταν να περιμένει την μακρά και ήπια ανέλιξη της οικονομίας.
Ας μην ξεχνούν ότι η σταλινική Σοβιετική Ένωση νίκησε τον εθνικοσοσιαλισμό και το φασισμό και όχι η πολιτική Γαλλία και η κοινοβουλευτική Αγγλία, και ήταν στο Στάλινγκραντ που δημιουργήθηκαν οι ευνοϊκές προϋποθέσεις για την επιτυχή στρατιωτική επέμβαση της Αμερικής στη Δυτική Ευρώπη το 1944.
Ένα εξ ίσου ισχυρό αποτύπωμα που άφησε η Οχτωβριανή Επανάσταση είναι ότι η κατάρρευση της Σοβ. Ένωσης και το ιστορικό εγχείρημα, πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, για ένα παγκόσμιο σχέδιο οργάνωσης μιας κομμουνιστικής κοινωνίας ναυάγησε , όχι λόγω της ηθικής και οικονομικής κατωτερότητάς του, όχι λόγω των «φρικαλεοτήτων» του σταλινισμού, αλλά επειδή η ισχύς της Ρωσσίας προσέκρουσε στην υπέρτερη ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η πολιτική του Χρουτσωφισμού και η απόφαση του 22ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ για ειρηνική συνύπαρξη με τον καπιταλισμό, η κρίση του καπιταλισμού, με κορύφωση την πετρελαϊκή κρίση του 1972/1973 , λειτούργησαν σαν επιταχυντές της κατάρρευσης. Η κατάρρευση της Σοβ. Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, προφανώς, λειτούργησαν σαν επιταχυντές της σημερινής βαθειάς κρίσης του καπιταλισμού. Ο Ριγκανισμός και ο Θατσερισμός άνοιξαν τις πύλες σ’ ένα ανελέητο καπιταλισμό με την λεγόμενη παγκοσμιοποίηση της αγοράς και διεθνοποίηση του κεφαλαίου, αυτό που λέμε πλήρη αφοπλισμό, δηλ. την ελεύθερη ροή εμπορευμάτων, υπηρεσιών, κεφαλαίου και χρηματοοικονομικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο. Η πολλαπλότητα του κεφαλαίου και οι εγγενείς αντιπαλότητες και συγκρούσεις που αυτό παράγει, έχουν οδηγήσει σήμερα τις ενδοϊμπεριαλιστικές σχέσεις σ’ ένα στάδιο όξυνσης και σφοδρών αντιπαραθέσεων σε μια σειρά καυτά σημεία του πλανήτη.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που μιλούν πια ανοιχτά για ενδεχόμενη σύγκρουση ανάμεσα σε Αμερική και Κίνα. Η σχιζοφρενική πολιτική που ακολουθούν οι Ηνωμένες πολιτείες μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ ενισχύουν αυτές τις ανησυχίες. Προεκλογικά ο Τραμπ θεωρούσε την Κίνα βιαστή της αμερικάνικης οικονομίας και ως τον κύριο εχθρό της Αμερικής. Στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Πεκίνο αποκήρυξε την παγκοσμιοποίηση και δήλωσε ότι στο εξής η Αμερική θα υιοθετήσει διμερείς σχέσεις με τα άλλα κράτη. Άραγε, το ότι η Κίνα αρχίζει να είναι η πρώτη εξαγωγική χώρα του κόσμου και όχι η Αμερική ή η Γερμανία είναι αυτό που προκαλεί τις υστερικές αντιδράσεις της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών; Και εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα: βρίσκεται η ανθρωπότητα για άλλη μια φορά αντιμέτωπη στη διαδικασία αλλαγής του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων και άρα μετατόπισης της εξουσίας; Η ιστορία μας διδάσκει ότι μια τέτοια μετάβαση δεν έγινε ποτέ ειρηνικά αλλά με βία, αίμα και σύγκρουση των όπλων. Αυτό που μένει να απαντηθεί είναι: υπάρχουν σήμερα κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις , υπάρχουν πολιτικά υποκείμενα ικανά να σταματήσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
