Το πρωί της Τετάρτης 22 Ιουνίου 2022 στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης οι ανώτατες αρχές του Ιράν υποδέχονταν τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ. Η επίσκεψη Λαβρόφ στην Τεχεράνη σε αυτή τα στιγμή του πολέμου στην Ουκρανία ήταν τουλάχιστον περίεργη.
Η ιρανική κρατική τηλεόραση ανέφερε ότι ο Λαβρόφ συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ιράν Εμπραχίμ Ραΐσι χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών τη Δευτέρα ανακοίνωσε ότι η επίσκεψη Λαβρόφ είχε ως στόχο την «επέκταση της συνεργασίας με την Ευρασιατική περιοχή και τον Καύκασο».
Πριν προλάβει να φύγει ο Λαβρόφ κατέφθασε στην Τεχεράνη την Παρασκευή 24 Ιουνίου (ασθμαίνοντας) ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ (σαν να λέμε ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ). «Ο Μπορέλ θα επισκεφθεί σήμερα το βράδυ την Τεχεράνη για να συναντηθεί με τον υπουργό. Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ- Αμπντολαχιάν και άλλους ιρανούς αξιωματούχους. Η επίσκεψη, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο μεταξύ του Ιράν και της ΕΕ, θα αφορά τις διμερείς σχέσεις, κάποια περιφερειακά και διεθνή ζητήματα καθώς και την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων για την άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Τεχεράνη», επεσήμανε σε ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος του υπουργείου ιρανικού ΥΠΕΞ Σαΐντ Χατιμπζαντέχ.
Πέρα από τις επίσημες ανακοινώσεις των υπουργείων, το φλέγον θέμα που συζητήθηκε στην Τεχεράνη ήταν ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά –Νότου (INSTC). Αυτό απασχολεί την Ρώσικη διπλωματία και την Περσία και η προοπτική αυτού του κεφαλαιώδους δρόμου για την οικονομία των χωρών της Ανατολής έκανε τους Ευρωπαίους (και όχι μόνο) να ανησυχήσουν και προσπαθήσουν να παρέμβουν.
Russia sends first test shipment via the International North-South Transport Corridor (INSTC) through Iran to Mumbai by train https://t.co/eJlLRjOqIh pic.twitter.com/A2NPWKysLU
— ₦₳V??é?? ?? (@Navsteva) June 21, 2022
Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου είναι ένα πολύμορφο δίκτυο θαλάσσιων, σιδηροδρομικών και οδικών διαδρομών μήκους 7.200 km για τη μεταφορά εμπορευμάτων μεταξύ Ινδίας – Ιράν – Αφγανιστάν – Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν – Ρωσίας – Κεντρικής Ασίας και Ευρώπης. Ο στόχος του διαδρόμου είναι να αυξήσει την εμπορική συνδεσιμότητα μεταξύ μεγάλων πόλεων όπως την Βομβάη, την Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη, το Μπακού, το Αστραχάν, την Τεχεράνη, την Μπαντάρ Αμπάς και την Μπαντάρ Ανζαλί. Υπάρχουν κομμάτια του χερσαίου αυτού δρόμου που είναι υπό ανακατασκευή και εκσυγχρονισμό.
Ο INSTC παρακάμπτει το χρονοβόρο και οικονομικά ασύμφορο θαλάσσιο δρόμο προς την Ευρώπη μέσω Σουέζ. Ξεκινάει από την Βομβάη διασχίζοντας το Ιράν , την Κασπία θάλασσα και τη Ρωσία για να καταλήξει στην Αγία Πετρούπολη στην βορειότερη μεγαλούπολη. Ταυτόχρονα συνδέεται με τον κινέζικο «δρόμο του μεταξιού» στον κόμβο της Κανταχάρ και της Μπαντάρ Αμπάς όπως φαίνεται στον χάρτη που δημοσίευσε η Meena Singh Roy ερευνήτρια στο Manohar Parrikar Institute for Defense Studies and Analyses στο Νέο Δελχί.
Η ανησυχία της Ευρώπης για την λειτουργία ενός τέτοιου δικτύου θαλάσσιων και χερσαίων δρόμων που διασχίζει όλη την Ασία, και μάλιστα από κράτη που δεν έχουν φιλικές σχέσεις με την Δύση, είναι δικαιολογημένη. Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι δεν πρόκειται μόνο για ένα δρόμο μεταφοράς προϊόντων αλλά για ένα συνολικό δίκτυο επικοινωνιών, μεταφοράς ενέργειας, μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, μεταφοράς τροφίμων και αγροτικών προϊόντων, οικονομικών συναλλαγών, τυποποίησης και δασμών.
Σε όλα αυτά να προσθέσουμε ότι προχωράει και η ένταξη του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης (SCO – Shangai Cooperation Organization) όπου συμμετέχουν η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν, το Ουζμπεκισταν και το Πακιστάν. Καθώς επίσης και την ένταξη του Ιράν στην ομάδα των BRICS (από τα αρχικά της Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής, σαν να λέμε οι G5 των αναδυόμενων οικονομιών).
As India is ready to take over SCO Presidency from Uzbekistan in Sep 2022, Amb Rawat @EOIBeijing said that core principles of SCO charter- ‘equal partnership based on mutual trust and respect, dialogue and consensus-based decisions are more relevant today than ever@PBSC_Beijing pic.twitter.com/XC7DyNfz4P
— DD News (@DDNewslive) June 29, 2022
Η δήλωση του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Νταμονταρντάς Μόντι στη Σύνοδο Κορυφής της Ούφα, ένα χρόνο αφότου ανέλαβε τα καθήκοντα του, ήταν ενδεικτική της αυξανόμενης επιθυμίας και του ενδιαφέροντος της Ινδίας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην περιοχή από τότε: «Καθώς προσβλέπουμε, θα παρέχουμε την υποστήριξή μας στη βελτίωση των δικτύων μεταφορών και επικοινωνιών στην περιοχή. Μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα τεράστιο δίκτυο φυσικής και ψηφιακής συνδεσιμότητας που εκτείνεται από τη βόρεια γωνία της Ευρασίας έως τις νότιες ακτές της Ασίας. Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά Νότου είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».
Αυτά πήγε να αποτρέψει ο Μπορέλ στην Τεχεράνη ταυτόχρονα φυσικά με την άρση των κυρώσεων και του εμπάργκο προς το Ιράν καθώς και επαναδιαπραγμάτευση για το πυρηνικό του πρόγραμμα, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι βιάζονται να καλύψουν το κενό που δημιουργεί το εμπάργκο στη Ρωσία. Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών από την άλλη με την επίσκεψή του στην Τεχεράνη επιδίωξε να καλύψει τα νώτα του: ότι το πράσινο φως της Μόσχας στην άρση του εμπάργκο προς το Ιράν, για την οποία τώρα πιέζουν οι Ευρωπαίοι, δεν πρόκειται να γυρίσει μπούμερανγκ για την Ρωσία.
