Από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας, στο βόρειο Κόσσοβο σημειώνονται βίαιες συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων διαδηλωτών και στρατιωτών του ΝΑΤΟ –δύναμης KFOR–οι οποίοι, με το πρόσχημα της Διεθνούς επιτήρησης, κατέχουν τη χώρα από την εποχή της εγκληματικής ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επιχείρησης κατά της Σερβίας και τον διαμελισμό της το 1999.
Ιστορικό του Κοσσόβου μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας
Από το 1999 μέχρι σήμερα ενώ έχει αποφασιστεί και επικυρωθεί επανειλημμένα από Διεθνείς Θεσμούς (Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ-1999, Διάσκεψη Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη το 2003 και συμφωνία των Βρυξελλών του 2013 όπου ρυθμίστηκαν εκκρεμότητες μεταξύ Σερβίας και Πρίστινας) η πολιτειακή ταυτότητα του Κοσσυφοπεδίου, ως Ομόσπονδης Αυτόνομης Κρατικής Οντότητας στα πλαίσια της Σερβίας, αυτή δεν έχει σταματήσει να αμφισβητείται.
Οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου -με τη καθοδήγηση και τη στήριξη της Γερμανίας, των Βρυξελών και των ΗΠΑ- επιχειρούν σταδιακά εθνοκάθαρση των Σέρβων με διάφορα προσχήματα και πρόκληση ταραχών (βλέπε άρθρο Kommon).
Η εθνοκάθαρση σε βάρος των Σέρβων διευκολύνει το σχέδιο των Κοσσοβάρων αλβανόφωνων για ένα εθνικά ομοιογενές Κόσσοβο. Γι’ αυτό τον λόγο οι θεσμικές προβλέψεις που προστατεύουν τους Σέρβους στο Κόσσοβο δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα από την ηγεσία του, ενώ η Γερμανία και οι ΗΠΑ επιτρέπουν παράλληλα να λειτουργεί ως παγκόσμιο κέντρο εμπορίας ναρκωτικών, σωματεμπορίας και κάθε είδους απάτης.
Το 2004 εκδιώχθηκαν χιλιάδες οικογένειες μειονοτικών που κατέφυγαν στην Σερβία για να γλυτώσουν το πογκρόμ και τις καθημερινές ταπεινώσεις
Το 2008 η κυβέρνηση του Κοσσόβου –υπό τον τότε ηγέτη της Σερβικής αυτόνομης περιοχής Χασίμ Θάτσι – ανακοίνωσε την ανεξαρτητοποίηση του παρά τη δεδηλωμένη αντίθεση της Σερβίας για την οποία το Κόσσοβο αποτελεί ιστορικά εθνικό και θρησκευτικό κέντρο. Η κίνηση αυτή παραβίασε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο και παραχώρησε στις εκάστοτε μειονότητες –και επίσημα – το δικαίωμα απόσχισης και δημιουργίας ανεξάρτητου (κατ’ όνομα φυσικά) κράτους.
Την ευθύνη, για την παραβίαση των αποφάσεων του ΟΗΕ, ανέλαβε τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι ουδέποτε έλαβε ομόφωνη απόφαση –ως όφειλε – που να στηρίζει την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου. Το έπραξε όμως κατ’ εντολή των ισχυρότερων κρατών, της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, που αναγνώρισαν το Κόσσοβο, αμέσως μετά τους Αμερικάνους καλύπτοντας πλήρως τους τυχοδιωκτισμούς του πρώην αρχηγού του UCK Θάτσι.[1]
Το 2010, δύο χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο προέβη σε μια πρωτοφανή απόφαση καθώς έκρινε ότι η μονομερής ανακήρυξη δεν παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Έκτοτε πάνω από 100 κυβερνήσεις έχουν αναγνωρίσει το Κόσσοβο ως ανεξάρτητο κράτος. Από την Ευρωπαϊκή Ένωση πέντε κράτη δεν το έχουν αναγνωρίσει ώστε να μην δημιουργηθεί προηγούμενο: Ισπανία, Κύπρος, Ελλάδα, Ρουμανία και Σλοβακία. Κατά συνέπεια η ΕΕ ως όλον δεν έχει αναγνωρίσει ακόμη το Κόσσοβο κι ούτε πρόκειται να το κάνει αν δεν θέλει να δει την Καταλονία κι άλλες αμφισβητούμενες περιοχές που κατοικούνται από εθνικές μειονότητες να διεκδικούν ή να ανακηρύττουν την δική τους εθνική ανεξαρτησία επικαλούμενες το προηγούμενο του Κοσσόβου.
Κατά τη διάρκεια του 2022 επιταχύνθηκε η διαδικασία οριστικής ανεξαρτητοποίησης /απόσχισης του Κοσσόβου. Τον Νοέμβρη του 2022 απαγορεύτηκε στους 120.000 Σέρβους που κατοικούν στο βόρειο Κόσσοβο (Βόρεια Μιτρόβιτσα, Λεπόσαβιτς, Ζβέτσαν και Ζούμπιν Πότοκ –και όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειοψηφία) να χρησιμοποιούν σερβικές πινακίδες κυκλοφορίας στα ΙΧ αυτοκίνητά τους. Επιχειρήθηκε η σύλληψη Σέρβου μειονοτικού αστυνομικού που κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε αστυνομικούς του Κοσσόβου. Όσοι Σέρβοι αστυνομικοί και δικαστικοί υπηρετούσαν στη δημόσια διοίκηση του Κοσσόβου αποχώρησαν και δημιουργήθηκαν οδοφράγματα στα εδαφικά όρια της σερβικής μειονότητας. Όλα τούτα συνιστούν εύφλεκτη ύλη που καθιστά θέμα χρόνου μια αναζωπύρωση.
Η πολυεθνική ΝΑΤΟϊκή δύναμη 4.000 στρατιωτών που στρατοπεδεύει μόνιμα στο Κόσοβο στο αποκορύφωμα των ταραχών ανήγγειλε στρατιωτική άσκηση, που δεν ήταν τίποτε άλλο από επίδειξη δύναμης απέναντι στην Σερβία, ώστε να αποθαρρύνει οποιαδήποτε κίνηση του σερβικού στρατού.
Στις 15 Δεκεμβρίου του 2022 η ηγεσία του Κοσόβου υπέβαλε αίτημα ένταξης στην ΕΕ, και ζήτησε απελευθέρωση της βίζας μέχρι και 90 ημέρες, χωρίς εκ των προτέρων έγκριση. Και αυτό με την ανενδοίαστη παρότρυνση του καγκελάριου της Γερμανίας Ολάφ Σουλτζ. Αυτή η γερμανική εμμονή στη ‘ντε φάκτο’ ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου -ενώ το σύνολο των ευρωπαϊκών εταίρων δεν την έχει αποδεχτεί- φέρνει στο φώς τον γερμανικό ‘αλυτρωτισμό’ και αποκαλύπτει τις βλέψεις για μια «Γερμανική Ευρώπη». Αυτή η ασύστολη παραγνώριση του Διεθνούς Δικαίου είχε σαν αποτέλεσμα μεγάλη διπλωματική αναταραχή. Τόσο στη Σερβία και στην Ευρώπη, όσο και παγκόσμια.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων -με τον μεσολαβητή της ΕΕ, τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ και τις ηγεσίες Πρίστινας και Βελιγραδίου- τέθηκε η γαλλογερμανική πρόταση που βασίζεται στο μοντέλο των δύο Γερμανιών από το 1971, όταν συμφωνήθηκε εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) και τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) χωρίς να υπάρξει αμοιβαία αναγνώριση. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ δήλωσε ότι «η πρόταση αυτή έχει την πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ|, και ότι πρέπει να τηρούνται από την Πρίστινα τα συμφωνηθέντα και να επιτραπεί η σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων που συμφωνήθηκε το 2013 στις Βρυξέλλες. Ακόμα ήταν κατηγορηματικά αντίθετος στο αίτημα της Σερβίας να επαναφέρει τη στρατιωτική της παρουσία στο Κόσσοβο (σε αντίθεση με την περίφημη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 1214/1999). Δήλωσε ακόμα, σε συνέντευξη του στην αλβανική υπηρεσία του Radio Free Europe, ότι το Κόσσοβο έχει πολύ ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ.
Τον Απρίλη του 2023 η πρόεδρος του Κοσσόβου Βιόζα Οσμάνι κατήγγειλε σε συνέντευξή της στην «The Sun Online», ότι ο Αλεξάντερ Βούτσιτς – ο πρόεδρος της Σερβίας– έχει «γερές σχέσεις» με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και ότι η Σερβία σκοπεύει να καταλάβει το έδαφος του Κοσσυφοπεδίου, όπως έκανε η Ρωσία με την Κριμαία.
Η αφορμή για τα τωρινά γεγονότα
Οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου θέλουν να εκμεταλλευτούν το γεωπολιτικό πλαίσιο που δεν είναι αυτή τη στιγμή πολύ ευνοϊκό για τη Σερβία (καθώς η Ρωσία –παραδοσιακός σύμμαχος των Σέρβων– είναι μπλεγμένη στον πόλεμο στην Ουκρανία) για να αναγκάσουν το Βελιγράδι να αναγνωρίσει επιτέλους την ανεξαρτησία του και να διευθετηθεί η σύγκρουση. Τον Μάρτιο, ένα σχέδιο συμφωνίας που καταρτίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και προέβλεπε μια μορφή αναγνώρισης, εγκρίθηκε από τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, αν και αρνήθηκε να το υπογράψει. Σε αντάλλαγμα, το Κοσσυφοπέδιο θα αναλάμβανε την υποχρέωση να δημιουργήσει μια ένωση σερβικών δήμων στη χώρα, με μια μορφή αυτονομίας.
Όμως , η πρόεδρος Οσμάνι και ο πρωθυπουργός Κούρτι προκήρυξαν δημοτικές εκλογές στους τέσσερις Δήμους του Βόρειου Κοσσόβου που κατοικούνται κατά πλειοψηφία από σέρβους πριν καν δημιουργηθεί αυτή η Ένωση Σερβικών Δήμων.
Η προσέλευση στις κάλπες ανήλθε στο 3,4%. Τα σερβικά κόμματα του Κοσσόβου και σύσσωμος ο σερβικός πληθυσμός με την υποστήριξη του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς ζητούν από την Πρίστινα να εφαρμόσει πρώτα την δέσμευση που ανέλαβε το 2013, με την Συμφωνία των Βρυξελλών, για την σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων και μετά να διεξαχθούν εκλογές. Παρόλα αυτά οι αρχές του Κοσσόβου και τις προκήρυξαν χωρίς καμιά δέσμευση, και επέλεξαν να διορίσουν τους νεοεκλεγέντες Αλβανούς Δημάρχους.
Όταν οι τελευταίοι πήγαν για πρώτη μέρα στα δημαρχεία των 4 Δήμων για να αναλάβουν τα καθήκοντά τους, συνοδευόμενοι από αστυνομία, ξέσπασαν διαδηλώσεις από τη σερβική πλευρά που κατέληξαν σε βίαια επεισόδια. Σε αυτό το πλαίσιο στάλθηκαν οι κατοχικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ για να καταστείλουν τους Σέρβους διαδηλωτές σε μια καθαρά «στρατιωτικοποιημένη» αστυνομική επιχείρηση.
Περίπου πενήντα στρατιώτες του ΝΑΤΟ (συνολικά εγκατεστημένοι στο Κόσοβο 4.000) τραυματίστηκαν και η Ατλαντική Συμμαχία ανακοίνωσε ότι στέλνει 700 επιπλέον στρατιώτες στο σημείο. Κάλεσε δε την Τουρκία να συμμετέχει με δύναμη καταδρομέων στην KFOR, η οποία και το αποδέχθηκε –στο πλαίσιο μάλλον των βλέψεών της στην περιοχή. Από την πλευρά τους οι Σέρβοι ανακοίνωσαν τον τραυματισμό 52 διαδηλωτών, εκ των οποίων τρεις φέρονται να είναι σοβαρά, και προετοιμάζονται για νέες κινητοποιήσεις.
Όλα τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης τονίζουν ότι η «πυριτιδαποθήκη» των Βαλκανίων βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο. Ο κίνδυνος μιας «έκρηξης» ενισχύεται, με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ρωσία και η Κίνα υποστηρίζουν τη Σερβία στο δίκαιο αίτημα της που αφορά την μη απόσχιση του Κοσσόβου ως επαρχίας της, και οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία συμφωνούν ως προς την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.
Οι εκπρόσωποι αυτών των «πέντε ισχυρών» της Δύσης αναμένεται να συναντηθούν άμεσα και με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο οποίος συναντάται και με τους πρεσβευτές της Ρωσίας και της Κίνας. Επιδιώκει να στείλει μήνυμα στη Δύση πως έχει ισχυρές δυνάμεις στο πλευρό του, και ότι ίσως δεν τον ενδιαφέρει πια η ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ εφόσον δεν είναι δυνατή στις παρούσες συνθήκες η εξομάλυνση των σχέσεων με την Πρίστινα.
Σε ένδειξη του πυρετού που επικρατεί, ο Μακρόν, οι αμερικανικές αρχές (για πρώτη φορά), ακόμη και ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Εντι Ράμα (ο οποίος προσβλέπει στην επέκταση της Αλβανίας στην περιοχή και τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας) επέπληξαν τις κοσσοβάρικες αρχές, εκφράζοντας ανησυχία για τον άσκοπο χαρακτήρα της προβοκάτσιας. Το ίδιο έπραξαν και η Κίνα και η Ρωσία. Όλοι καλούν σε αυτοσυγκράτηση τα εμπλεκόμενα μέρη.
Δράση των εσωτερικών παραγόντων στο Κόσοβο
Εδώ πρέπει να επισημανθεί η, λίγο ως πολύ, αυτόνομη –από τις μεγάλες δυνάμεις– δράση του Κούρτι και των συν αυτώ, ο οποίος αποφάσισε να διεξάγει δημοτικές εκλογές ήδη από τον Απρίλιο, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει θεσμικό κενό. Αν και ο Κούρτι φαίνεται τώρα έτοιμος να οργανώσει νέες πρόωρες δημοτικές εκλογές, εξακολουθεί να επιμένει ότι οι εκλεγμένοι δήμαρχοι πρέπει να παραμείνουν στη θέση τους και να μπορούν να εργάζονται στα γραφεία τους, ακόμη και αν πρέπει να το κάνουν οχυρωμένοι και προστατευμένοι από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ.
Ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης του Κοσσυφοπεδίου φαίνεται να υποστηρίζει το μπρα ντε φερ του πρωθυπουργού τους, αλλά οι εντάσεις με τους Αμερικανούς και τους λοιπούς «χορηγούς» έχουν προκαλέσει έντονες επικρίσεις και από την αντιπολίτευση. Ο πρώην πρωθυπουργός Ραμούς Χαραντινάι κατήγγειλε «φόβο εθνικής ασφάλειας» και ζήτησε την παραίτηση του Αλμπίν Κούρτι.[2]
Έτσι φαίνεται ότι όλες αυτές οι συνθήκες δεν είναι αμελητέες στη διαχείριση των προκλήσεων των φιλοευρωπαϊκών και φιλονατοϊκών αρχών του Κοσσυφοπεδίου εναντίον του σερβικού μειονοτικού πληθυσμού, ο οποίος είναι στενά συνδεδεμένος με την πατρίδα Σερβία και η οποία συνεχίζει να τον υπερασπίζεται και να τον διεκδικεί και στρατιωτικά, και τείνει να είναι ρωσόφιλος. Δύσκολη συγκυρία εξαρτώμενη άμεσα από τις ευρύτερες στην περιοχή γεωπολιτικές συνθήκες…
Πηγές: Διαδικτυακές εκδόσεις Lemonde.fr/international, Wikipedia/fr, ελληνικός τύπος,
[1] Στις 23 Απρίλη του 2023 ξεκίνησε στη Χάγη η δίκη του Χασίμ Θάτσι, του συνιδρυτή και εκπροσώπου του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (UÇK), εκλεκτού της Δύσης (ΗΠΑ και ΕΕ) και αργότερα υπουργού Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου, αρχηγού της κυβέρνησης και προέδρου του Κοσσυφοπεδίου. Οι κατηγορίες είναι εξαιρετικά βαριές για οργάνωση και συμμετοχή σε εγκλήματα πολέμου πριν, στη διάρκεια και μετά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Από τις 24 Μαρτίου έως τις 9 Ιουνίου 1999, το ΝΑΤΟ βομβάρδισε τη Σερβία για 77 ημέρες. Ήταν ο πρώτος μεγάλος πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με κύριο στόχο την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου την οποία και πέτυχε.
[2] Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι αυτό το κράτος των 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι πλέον Αλβανοί και που αποσπάστηκε δια της βίας από τη Σερβία το 1999, βρίσκεται έκτοτε υπό την κυριαρχία του αμερικανικού και ευρωπαϊκού χρήματος. Δεν φιλοξενεί μόνο ένα μεγάλο απόσπασμα του ΝΑΤΟ, αλλά και μια από τις μεγαλύτερες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στην Ευρώπη, στην καρδιά των Βαλκανίων, μια σημαντική στρατηγική θέση, ιδιαίτερα σε μια περίοδο πολέμου στην Ουκρανία.
