Η 14η Νοεμβρίου κάθε έτος μετά από απόφαση του Διεθνή Οργανισμού για τον Διαβήτη (International Diabetes Federation – IDF) είναι ημέρα δράσης ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της κοινής γνώμης για τη νόσο του διαβήτη. Από το 1991 τη μέρα αυτή τα φώτα στρέφονται στο χώρο των ανθρώπων με διαβήτη σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.
Τι είναι ο διαβήτης
Η νόσος του διαβήτη, που έχει εξελιχθεί πλέον σε πανδημία και αναμένεται σύμφωνα με διεθνή στατιστικά στοιχεία να εμφανιστεί σε πάνω από 400.000.000 ανθρώπους έως το 2025, διακρίνεται σε διαβήτη τύπου 1 ή ισνουλινοεξαρτώμενο, ο οποίος εκδηλώνεται κυρίως σε παιδιά, νέους αλλά και ενήλικες. Στο διαβήτη τύπου 1 τα κύτταρα B του παγκρέατος έχουν νεκρωθεί, επομένως η ινσουλίνη χορηγείται με ενέσεις ή με τις νέες αντλίες συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι γνωστός ως διαβήτης των παππούδων μας και αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, δίαιτα και προλαμβάνεται σε περίπτωση παχυσαρκίας με την απώλεια κιλών. Οι σύγχρονες διατροφικές συνήθειες και η καθιστική ζωή έχουν ως αποτέλεσμα ο διαβήτης τύπου 2 να εμφανίζεται και σε μικρότερες ηλικίες έως μικρά παιδιά.
Την τελευταία 20αετία η κοινότητα των διαβητικών αντλεί αισιοδοξία, αφού η ιατρική τεχνολογία, όπως και η φαρμακολογία, εξελίσσονται με γρήγορους ρυθμούς. Οι αντλίες ινσουλίνης, που κυκλοφορούν από το 2000 και στη χώρα μας, αντικαθίστανται με σύγχρονα μοντέλα ενώ το υβριδικό «τεχνητό πάγκρεας» είναι έτοιμο να εισαχθεί και στη χώρα μας. Το υβριδικό «τεχνητό πάγκρεας» είναι ένα νέο σύγχρονο μοντέλο αντλίας ινσουλίνης που συνδέεται με ένα πομπό που καταγράφει συνεχώς τις τιμές γλυκόζης και παρεμβαίνει για να αποκλείσει τόσο ανεπιθύμητες υπογλυκαιμίες (πτώση του σακχάρου κάτω του φυσιολογικού) όσο και υπεργλυκαιμίες χωρίς την παρέμβαση του ιδίου του πάσχοντα. Κατά αυτόν τον τρόπο και με την βέλτιστη ρύθμιση του διαβήτη οι πάσχοντες αποφεύγουν να έρθουν αντιμέτωποι με την εμφάνιση επιπλοκών, που οδηγούν σε βαριές και μόνιμες αναπηρίες, όπως είναι η τύφλωση, η διαβητική νεφροπάθεια τελικού σταδίου, οι ακρωτηριασμοί –διαβητικό πόδι, νευροπάθειες κ.ά.
Στη χώρα μας, όπου οι τομείς υγείας και πρόνοιας υποχρηματοδοτούνταν διαχρονικά, μόλις το έτος 2011 γίνεται η πρώτη επίσημη καταγραφή των ανθρώπων με διαβήτη, ενώ πρόσφατα και μετά από πιέσεις της Ομοσπονδίας των Σωματείων με Διαβήτη, ο ΗΔΙΚΑ έδωσε τον αριθμό των διαβητικών ανά τύπο Διαβήτη και βάσει θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη ξεπερνά το 1.100.000 , ενώ ο επιπολασμός (η συχνότητα εμφάνισης της νόσου και η εξάπλωσή της σ’ ένα ορισμένο διάστημα) των πασχόντων αυξάνει ετησίως κατά 5%.
Οι παλιοί διαβητικοί δεν ξεχνάμε.
Τι να ξεχάσουμε και τι να πρωτοθυμηθούμε. Τα εκατομμύρια εκατομμυρίων που δόθηκαν στο Εθνικό Κέντρο για τον Διαβήτη –ΕΚΕΔΙ, τη δεκαετία του 2000; Αυτή τη δεκαετία στα δάχτυλα του ενός χεριού μετριούνταν τα οργανωμένα διαβητολογικά κέντρα, στελεχωμένα με επιστημονικό νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό (ψυχολόγο, διαιτολόγο κ.α) στα δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Τα διαβητολογικά ιατρεία ήταν λιγοστά σε περιφερειακά νοσοκομεία με αποτέλεσμα οι πάσχοντες να αναγκάζονται να ταξιδεύουν στις μεγάλες πόλεις για την παρακολούθησή τους από διαβητολόγο ή ενδοκρινολόγο.
Αποτέλεσμα των ανύπαρκτων πολιτικών υγείας για τον διαβήτη, ήταν σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, η συχνή εμφάνιση των επιπλοκών που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Η Κατερίνα Κουλουρίδου, ιδρυτικό μέλος και πρωτεργάτρια του κινήματος των διαβητικών το 2007, κατήγγειλε 7000 ακρωτηριασμούς διαβητικών ανά έτος λόγω έλλειψης ιατρείων διαβητικού ποδιού τότε. Κανενός δεν ίδρωνε το αυτί. Γιατί ως γνωστόν η ανθρώπινη ζωή δεν υπολογίζεται μπροστά στα κέρδη μεγάλων εταιρειών, που προωθούσαν με ευκολία δυσθεώρατες υπερτιμολογήσεις στα τεχνικά μέσα για ακρωτηριασμένους. Όλα για την αύξηση των κερδών. Η ανθρώπινη ζωή στο έλεος αρπακτικών της αγοράς!!!
Ποια είναι η κατάσταση σήμερα.
Τίποτα δεν χαρίστηκε στους διαβητικούς που διαμένουν στη χώρα μας. Οι συνεχείς αγώνες των συλλόγων ατόμων με Σ.Δ. οδήγησαν σε σημαντικές νίκες. Στην αρχή της οικονομικής κρίσης το Υπουργείο Υγείας επί υπουργίας Σαλμά δέχεται μεγάλες πιέσεις για τη διατίμηση των ταινιών μέτρησης σακχάρου, με αποτέλεσμα οι ταινίες μέτρησης σήμερα να κοστίζουν 19,5 ευρώ ενώ προ κρίσης οι τιμές της αγοράς κυμαίνονταν από 32 – 45 ευρώ.
Που πήγαν λοιπόν τα λεφτά; Πόσα ξοδεύτηκαν αλόγιστα προς όφελος των κολοσσιαίων φαρμακευτικών εταιρειών με την πολιτεία να τους έχει ανοιχτό το δρόμο για μεγάλα περιθώρια κέρδους;
Το σήμερα είναι καλύτερο για τους ασφαλισμένους διαβήτη τύπου 1. Οι ανασφάλιστοι όμως πολίτες είναι δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Δεν έχουν πρόσβαση στις νέα τεχνολογίες.
Ο συνεχής αγώνας της Ομοσπονδίας Διαβητικών και των συλλόγων της, έδωσε νίκες ως προς τη δωρεάν και επαρκή χορήγηση κοστοβόρων αναλωσίμων υλικών, όπως οι ταινίες μέτρησης (19 ευρώ οι 50 ταινίες) Στην εποχή της κρίσης αναλόγως μειώθηκαν και οι τιμές σε βελόνες, σκαρφιστήρες (βελονίτσες για το τρύπημα του δακτύλου) κ.α και χορηγήθηκαν σε επαρκείς ποσότητες στους πάσχοντες.
Όσο όμως κι αν ήθελε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να μας πείσει ότι ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι έχουν ίση πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και φαρμακευτική αγωγή, τους διαφεύγει το γεγονός ότι οι ανασφάλιστοι διαβητικοί τύπου 1 προμηθεύονται τα αναλώσιμα υλικά από τα φαρμακεία των νοσοκομείων.
Ποια είναι, όμως, η ποιότητα των ταινιών μέτρησης που χορηγούνται στους ανασφάλιστους; Το χαμηλό budget, που διαθέτουν τα νοσοκομεία για την προμήθεια ταινιών μέτρησης και αναλωσίμων υλικών οδηγούν είτε στην πολύμηνη έλλειψη αυτών είτε στη χορήγηση αναλωσίμων υλικών ιδιαίτερα χαμηλής ποιότητας σε σχέση με τις ταινίες μέτρησης που διατίθενται στους ασφαλισμένους από τα ιδιωτικά φαρμακεία. Το θεραπευτικό όφελος υποδεέστερο της προσπάθειας των μάνατζερ για τη μείωσης του κόστους της υγείας.
Στο χώρο των διαβητικών συνηθίζεται να λέμε ότι η χορήγηση της ινσουλίνης μπορεί να καταστεί καταστροφική χωρίς σωστές και ακριβείς μετρήσεις προ της χορήγησής της. Το βέβαιο είναι ότι εάν ο διαβητικός δεν μετρηθεί σωστά δεν θα υπολογίσει σωστά και τις ποσότητες ινσουλίνης που πρέπει να χορηγήσει στον εαυτό του με σοβαρές επιπτώσεις στην ίδια του τη ζωή.
Άδηλο το μέλλον για την πρόσβαση ασφαλισμένων και ανασφάλιστων στις νέες τεχνολογίες.
H επανάσταση που έχει ξεκινήσει, εδώ και χρόνια, στο χώρο των νέων τεχνολογιών, δείχνει ότι η ζωή των διαβητικών μπορεί να γίνει πολύ πιο εύκολη και να προσομοιάσει στη ζωή των ανθρώπων που δεν έχουν διαβήτη.
Οι νέες τεχνολογίες, όπως το σύστημα συνεχούς ανίχνευσης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, μέσω ενός αισθητήρα ή η αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης και τα υβριδικά μοντέλα αντλιών που έχουν ήδη κυκλοφορήσει στο εξωτερικό, δίνουν ελπίδες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των διαβητικών.
Για τους ανασφάλιστούς η χορήγηση των αντλιών συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης έχει καταστεί άπιαστο όνειρο, παρόλο που επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δόθηκε η δυνατότητα χορήγησης τους σε ανασφάλιστους μετά από απόφαση των Δ.Σ. των νοσοκομείων. Και εδώ όμως οι εγκύκλιοι και οι υπουργικές αποφάσεις αφορούσαν μία συγκεκριμένη περίοδο και ως συνήθως λίμναζαν μέσα στα συρτάρια ανευθυνουπεύθυνων. Στην πράξη ελάχιστοι διαβητικοί ανασφάλιστοι έχουν κατορθώσει να πάρουν την έγκριση για τη χορήγηση αντλίας και αναλωσίμων.
Επί υπουργίας Ξανθού – Πολάκη οι διαβητικοί περίμεναν 2 χρόνια για να ενταχθεί στον Κανονισμό Παροχών του ΕΟΠΥΥ ένα νέο πρωτοποριακό σύστημα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης μέσω αισθητήρα που κοστίζει 120 ευρώ το μήνα. Όλα είχαν κολλήσει στην Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του Υπουργείου Υγείας. Ως συνήθως οι χρόνια πάσχοντες όμηροι μεταξύ δημοσίων αρχών και ιδιωτών προμηθευτών.
Δικαίως λοιπόν ακόμα και οι ασφαλισμένοι φοβούνται ότι το νέο υβριδικό «τεχνητό πάγκρεας» δεν θα φτάσει ποτέ στα χέρια τους. Για τους ανασφάλιστος δεν τίθεται ζήτημα. Με λίγα λόγια η νέα τεχνολογία θα αφορά μόνο λίγους.
Στις ΗΠΑ εάν είσαι φτωχός ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ.
Και όπως πάντα, οι ΗΠΑ δείχνουν το δρόμο για την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Στις ΗΠΑ που δίνουν το βηματισμό στις υπόλοιπες χώρες για την κατεδάφιση του δημόσιου συστήματος παροχών υγείας, η τιμή της ινσουλίνης, που εάν δεν χορηγηθεί στον διαβητικό πεθαίνει από διαβητικό κώμα εντός ωρών ή ημερών, έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Οι Αμερικάνοι διαβητικοί έχουν βρει ως λύση το πέρασμα τους στο Μεξικό ή στον Καναδά για να προμηθευτούν τις νέες αναλογικές ινσουλίνες, που οδηγούν σε καλύτερη ρύθμιση και συνακόλουθα αποφυγή των επιπλοκών.
Φτωχοί διαβητικοί στην Αμερική, που δεν μπορούν να ταξιδέψουν για την αγορά και χορήγηση αναλογικής ινσουλίνης, προμηθεύονται παλαιού τύπου ανθρώπινες ινσουλίνες, οι οποίες δεν εγγυώνται καλή ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης. Η ανθρώπινη ινσουλίνη είναι παλαιότερη τύπου ινσουλίνη που χρειάζεται πολλή ώρα να δράσει και τα αποτελέσματά της δεν είναι σταθερά.
Αντίθετα η αναλογική ινσουλίνη έχει άμεση δράση και χρησιμοποιείται με ακρίβεια από τον πάσχοντα ενώ η φθηνή ινσουλίνη αφήνει μεγάλα περιθώρια λάθους. Η χρήση της απαιτεί διαρκή συνεννόηση με τους επαγγελματίες υγείας, όπως ανάφερε στην Washington Post η επικεφαλής της νομικής ομάδας του Τ1 ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που εκπροσωπεί τους ανθρώπους με διαβήτη τύπου 1.
Ο ΕΟΠΥΥ μειώνει σε ετήσια βάση τα κονδύλια που αφορούν στον Διαβήτη.
Με τους διαβητικούς στην Αμερική να πιστεύουν ότι η εμφάνιση του διαβήτη για έναν φτωχό Αμερικανό σημαίνει «Θανατική Ποινή» οι διαβητικοί που βιώνουν την ανεργία σε μεγάλα ποσοστά και στη χώρα μας βλέπουν σκοτεινό το μέλλον.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Συλλόγων Ατόμων για τον Σακχαρώδη Διαβήτη αναφέρεται σε νέο πλήγμα για την κοινότητα των διαβητικών αφού ο ΕΟΠΥΥ, σύμφωνα με τον φετινό Προϋπολογισμό του, προτείνει τη μείωση του ποσού που αφορά στην χορήγηση αναλωσίμων υλικών του διαβήτη. Αυτή η μείωση σε σχέση με τον επιπολασμό των διαβητικών σε ποσοστό 5% κατ’ έτος, σημαίνει ότι οι διαβητικοί της χώρας θα δουν μειώσεις στις ποσότητες των αναλωσίμων υλικών και ίσως και χειρότερης ποιότητας αναλώσιμα!
Ανύπαρκτη η εκπαίδευση των διαβητικών στην Ελλάδα.
Η εκπαίδευση του διαβητικού τύπου 1 είναι μια διαδικασία απαραίτητη για να μπορεί ο πάσχοντας να διαχειριστεί και να ρυθμίσει σωστά το διαβήτη του. Αυτοέλεγχος και αυτορρύθμιση θα επιτευχθούν μόνο μέσω της συστηματικής εκπαίδευσής του. Το αίτημα της εκπαίδευσης των διαβητικών μέσα στα διαβητολογικά κέντρα των δημόσιων νοσοκομείων από επιστημονικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό δεν έχει ικανοποιηθεί έως και σήμερα. Οι εκπαιδευτικές ομάδες διαβητικών έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν είτε από τους Συλλόγους των ιδίων των ασθενών είτε από γιατρούς του δημόσιου συστήματος υγείας σε εθελοντική βάση.
Είναι θλιβερό και αληθινό το γεγονός ότι ενώ η ιατρική τεχνολογία προχωράει και υπόσχεται την θεραπεία της νόσου χιλιάδες διαβητικοί δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
Η Ελένη Μπαρμπαλιά είναι Γεν. Γραμματέας Συλλόγου Διαβητικών Αθήνας και μέλος του Κομμουνιστικού Σχεδίου
