Το τελικό μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα σταθερότητας που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (30/09/2024) θέτει υπό πίεση τους κυβερνητικούς στόχους για την αύξηση των μισθών και την μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Πράγματι, το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα σταθερότητας του Απριλίου 2023, θεωρούσε ότι το ΑΕΠ το 2024 θα αυξάνονταν κατά 3%, το 2025 κατά 3% και το 2026 κατά 2,1% με τον πληθωρισμό αντίστοιχα στο 2,4% το 2024, 2% το 2025 και 2% το 2026 και αντίστοιχα το δημόσιο χρέος προβλέπονταν ότι θα μειώνονταν στο 150,8% του ΑΕΠ το 2024, στο 142,6% το 2025 και στο 135,2% το 2026.
Αυτές οι προβλέψεις του 2023, αναθεωρήθηκαν με την πρόταση της κυβέρνησης τον Απρίλιο του 2024, όπου στο πρόγραμμα που κατέθεσε προς έγκριση προβλέπονταν αύξηση του ΑΕΠ το 2024 κατά 2,5% και το 2025 κατά 2,6% με τον πληθωρισμό στο 2,6% το 2024 και στο 2% το 2025. Αντίστοιχα, για το δημόσιο χρέος προβλέπονταν να μειωθεί στο 152,7% του ΑΕΠ το 2024 και στο 146,3% το 2025, δηλαδή η πρόβλεψη αναθεωρήθηκε κατά 3,7% ποσοστιαίες μονάδες προς τα πάνω, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αναβαλλόμενοι φόροι που προβλέπεται να προσθέσουν άλλες έξι (6) ποσοστιαίες μονάδες.
Τελικά, μετά τα στοιχεία του πρώτου 9-μήνου του 2024, το ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα κάτω στο 2,2%, δηλαδή μειωμένο κατά 0,3% ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την πρόβλεψη του Απριλίου και κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την πρόβλεψη του Απριλίου του 2023. Επιπλέον, για το 2025 η πρόβλεψη για ανάπτυξη είναι στο 2,3% από 3% τον Απρίλιο του 2023 και 2,6% τον Απρίλιο του 2024.
- Αντίστοιχα, για το 2025 η πρόβλεψη για ανάπτυξη μειώθηκε στο 2,3% από 2,,6% τον Απρίλιο του 2024 και 3% τον Απρίλιο του 2023.
- Για το 2026 η πρόβλεψη για ανάπτυξη αναθεωρήθηκε στο 2% από 2,1% και για το 2027 έχει προβλεφθεί στο 1,5% και το 2028 στο 1,3%. Αντίστοιχα, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε για το 2024 στο 153,7% από 152,7% που προβλέπονταν τον Απρίλιο του 2024 και 150,8% τον Απρίλιο του 2023.
Επίσης, προβλέπεται ότι το χρέος θα μειωθεί στο 143,1% το 2028, όταν τον Απρίλιο του 2023 προβλεπόταν να μειωθεί στο 135,2% και το 2028 στο 133,4%. Ο πληθωρισμός προβλέπεται ότι το 2024 θα είναι 2,8% όταν το 2023 προβλεπόταν ότι θα είναι 2,6%.
- Από την συγκριτική αυτή ανάλυση των προγραμμάτων σταθερότητας παρατηρείται ότι η μείωση των προβλέψεων για την ανάπτυξη αυξάνει κατά 7,9% ποσοστιαίες μονάδες την πρόβλεψη για την πορεία του χρέους σε σχέση με πριν ένα χρόνο.
Επίσης, θέτει υπό πίεση και την επίτευξη του στόχου της αύξησης του μέσου ονομαστικού μισθού από τα 1.258 ευρώ το 2023 στα 1.500 ευρώ το 2027 αφού με τις νέες προβλέψεις του τελικού προγράμματος σταθερότητας μέχρι το 2027 ο μέσος ονομαστικός μισθός θα αυξηθεί στα 1.430 ευρώ εάν θεωρηθεί ότι το επίπεδο των μισθών θα αυξάνεται όσο θα είναι το άθροισμα της ανάπτυξης και του πληθωρισμού.
Αυτό το άθροισμα με τις νέες προβλέψεις θα είναι κοντά στο 4% κάθε χρόνο όταν για την επίτευξη του στόχου των 1.500 ευρώ απαιτείται ετήσια αύξηση της τάξης του 5%.
Δηλαδή, θα πρέπει να δίνονται αυξήσεις στους μισθούς αρκετά μεγαλύτερες από την ανάπτυξη γεγονός που δεν συνάδει με την ασκούμενη οικονομική πολιτική στην Ευρώπη και τα κράτη-μέλη η οποία θεωρεί ότι το επίπεδο των μισθών σε μια οικονομία δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την αύξηση του ΑΕΠ.
Άρα, για να επιτευχθεί ο στόχος των 1.500 ευρώ ως μέσος ονομαστικός μισθός μέχρι το 2027, θα πρέπει η ελληνική οικονομία να υπεραποδόσει σε σχέση με τις προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου προγράμματος σταθερότητας, είτε οι επιχειρήσεις να συμφωνήσουν σε αυξήσεις πάνω από την παραγωγικότητα ή ο πληθωρισμός να διαμορφωθεί στο επίπεδο του 2,8%-3%. Βέβαια σε μία τέτοια προοπτική, η αγοραστική δύναμη των 1.500 ευρώ θα είναι αρκετά χαμηλότερη.
*Ομ. Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου
