Η Συρία μετά τον Μπασάρ Αλ Άσαντ αναζητά μια νέα ισορροπία. To γεωπολιτικό πλαίσιο είναι σπάνιας πολυπλοκότητας. Η Συρία είναι εν μέρει υπό την κατοχή δύο ξένων δυνάμεων και επικαλύπτεται από μια τρίτη.
Το Ισραήλ, το οποίο έχει καταλάβει και αποικίσει τα συριακά υψίπεδα του Γκολάν από το 1967, έχει επεκτείνει την κυριαρχία του στη νεκρή ζώνη που έχει απομείνει από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ του 1973.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν ειδικές δυνάμεις στο ανατολικό και βασικά πετρελαιοφόρο τμήμα της χώρας. Στα βόρεια, η Τουρκία ονειρεύεται να δημιουργήσει τη δική της νεκρή ζώνη στο έδαφος του γείτονά της.
Και οι τρεις χώρες σκοπεύουν να επέμβουν στρατιωτικά στη Συρία όπως και όταν κρίνουν σκόπιμο:
- το εβραϊκό κράτος για να αποτρέψει την ανασύσταση ενός σιιτικού άξονα που θα επεκταθεί στον Λίβανο και, μέσα από τη διάλυση της Συρίας σε επί μέρους κοινότητες, για να βασιλεύει στην περιοχή,
- οι Ηνωμένες Πολιτείες για να αποτρέψουν την αναζωπύρωση της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος και στην ουσία να βρίσκονται στο επίκεντρο της Μέσης Ανατολής,
- η Τουρκία για να περιορίσει τις συριακές κουρδικές δυνάμεις που συνδέονται, σύμφωνα με την Άγκυρα, με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν και στην ουσία να επεκτείνει τον ορίζοντα της τουρκικής αστικής τάξης στη Συριακή επικράτεια.
Αυτή η ξένη παρέμβαση αποτελεί ένα πρώτο και ισχυρό εμπόδιο για την εγκαθίδρυση μιας νέας τάξης πραγμάτων στη Δαμασκό. Φυσικά, η επιδίωξη του Συριακού λαού και όλων των γειτονικών λαών είναι αυτή η νέα τάξη να είναι πιο δημοκρατική που να σέβεται ισότιμα τα δικαιώματα όλων των παρεπιδημούντων. Συνθήκη που αποτελεί προϋπόθεση και εγγύηση για την αποκατάσταση της συριακής κυριαρχίας.
Υπάρχουν όμως και άλλα.
- Οι εσωτερικές εντάσεις είναι φοβερές
Μεταξύ των χθεσινών τζιχαντιστών, οι οποίοι είναι τώρα προσηλωμένοι σε ένα εθνικό σχέδιο, και εκείνων που, ιδίως μεταξύ των ξένων μαχητών στις γραμμές τους, που το απορρίπτουν.
Μεταξύ δηλ. του συνασπισμού των απελευθερωτών με σουνιτική πλειοψηφία και των κουρδικών και αλαουιτικών κοινοτήτων. Οι τελευταίες αποτελούσαν το κύριο στήριγμα του εκθρονισμένου καθεστώτος και τη δεξαμενή του κρατικού μηχανισμού του (μιας και ο Άσαντ ανήκε σε αυτή τη θρησκευτική και κοινοτική μειονότητα).
Τις εντάσεις μεταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών μειονοτήτων που είχαν επανειλημμένα δημιουργήσει προβλήματα (όπως π.χ οι Δρούζοι στο νότο, οι Κούρδοι στα βορειοανατολικά κ.λπ.)
Κατανομή των θρησκευτικών μειονοτήτων στην επικράτεια της Συρίας
Οι εξαγγελίες του νέου καθεστώτος
«Η εκλογική διαδικασία θα μπορούσε να διαρκέσει τέσσερα χρόνια», δήλωσε ο Σαραά, του οποίου η ριζοσπαστική ισλαμιστική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS), επικεφαλής συνασπισμού, κατέλαβε τη Δαμασκό στις 8 Δεκεμβρίου σε μια αστραπιαία επίθεση.
Πρόσθεσε ότι θα χρειαστεί να «ξαναγραφεί το Σύνταγμα», ένα έργο που θα μπορούσε να διαρκέσει «δύο ή τρία χρόνια».
Από τότε που ανέλαβαν την εξουσία, οι νέες αρχές προσπαθούν, κατ’ αρχή, να καθησυχάσουν τη διεθνή κοινότητα, η πλειονότητα της οποίας είχε εξοστρακίσει τον Άσαντ κατά την έναρξη του πολέμου στη χώρα, ο οποίος προκλήθηκε το 2011 από την καταστολή διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας.
Η διαφορά με τα Αραβικά κράτη τα οποία διαλύθηκαν από τις επεμβάσεις βασικά των Αμερικάνων (Ιράκ, Λιβύη , Αίγυπτος) είναι ότι το σημερινό καθεστώς στην εξουσία προσπαθεί να εξαγγείλει μια πολιτική κατευνασμού και σεβασμού των μειονοτήτων, των γυναικών και των ατομικών δικαιωμάτων. Αντιλαμβάνεται ότι είναι ο μόνος τρόπος για να επιτύχει την άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων και εμπάργκο (από την καταστολή της Αραβικής Άνοιξης στη Συρία το 2011), που θα επιτρέψει την ανόρθωση και ανοικοδόμηση της Συρίας και τις διεθνείς επενδύσεις σε αυτήν. Ο ηγέτης τους Αχμέντ Αλ- Σαραά , ο πρώην ισλαμιστής αντάρτης που ήταν γνωστός ως Αμπού ΜοχΆμεντ Αλ Ζουλάνι , τώρα φορά σακάκι και γραβάτα αντί για στρατιωτική στολή, δείγμα της απροσδόκητης δεξιοτεχνίας του όσον αφορά τον χειρισμό συμβόλων. Το ίδιο συμβαίνει και με τους νέους αξιωματούχους του καθεστώτος.
Για χρόνια, ο Αχμέντ Αλ- Σαραά εξασκούνταν στη διακυβέρνηση, στο πολιτικό εργαστήριο της περιοχής Idlib, του μόνου θύλακα που είχε ξεφύγει από την ανακατάληψη της «χρήσιμης Συρίας», του άξονα δηλ. που συνδέει το Χαλέπι με τη Δαμασκό, από το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσσαντ.
Ο Αχμέντ Αλ- Σαραά εδρεύει πλέον στη συριακή πρωτεύουσα. Την ώρα που ο πόλεμος έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους, έχει αναγκάσει εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και έχει κατακερματίσει και καταστρέψει τη χώρα, ο Σαραά ζήτησε να αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις.
Οι νέες αρχές γνωρίζουν ότι η σταθεροποίηση της χώρας και η επείγουσα βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα αποσύρει τον χαρακτηρισμό της HTC ως «τρομοκρατικής» και θα άρει τις οικονομικές κυρώσεις. «Οι κυρώσεις επιβλήθηκαν στη Συρία εξαιτίας των εγκλημάτων που διέπραξε το καθεστώς« του Μπασάρ αλ Άσαντ, είπε ο Σαραά προσθέτοντας ότι «εφόσον οι δράστες των καταχρήσεων δεν βρίσκονται πλέον στην εξουσία, οι κυρώσεις πρέπει επομένως να αρθούν αυτόματα».
Η σύγκρουση όμως έχει σημαδευτεί από την εμπλοκή πολλών δυτικών διεθνών δυνάμεων, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία, καθώς και της Ρωσίας και του Ιράν, και ένοπλων ομάδων όπως η λιβανέζικη Χεζμπολάχ καθώς και από την επιθετικότητα και τις βλέψεις του Τούρκου γείτονα.
Στη συνέντευξή του, ο Σαραά απευθύνθηκε ιδιαίτερα στους δύο συμμάχους του Μπασάρ αλ Άσαντ, το γειτονικό Ιράν και τη Ρωσία. «Η Συρία δεν μπορεί να συνεχίσει χωρίς σχέσεις με μια σημαντική περιφερειακή χώρα όπως το Ιράν, αλλά αυτές πρέπει να βασίζονται στο σεβασμό της κυριαρχίας και των δύο χωρών και χωρίς παρεμβάσεις», είπε. «Η Ρωσία είναι μια σημαντική χώρα», είπε, αναφερόμενος σε «βαθιά στρατηγικά συμφέροντα. Δεν θέλουμε να φύγει η Ρωσία από τη Συρία με τον τρόπο που θα ήθελαν κάποιοι», πρόσθεσε. Ακόμα κάλεσε και την Κίνα παρόλο που κάποιοι μαχητές Ουϊγούροι του HTC – οι οποίοι προβλέπεται να ενταχθούν στον κυβερνητικό μηχανισμό -λόγω της αφοσίωσης στον Σαραά- θέτουν απαγορευτικό παράγοντα για αυτήν.
Ως αποτέλεσμα του πολέμου, οι υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους αρκετές περιοχές στα βορειοανατολικά, αλλά οι μαχητές αυτοί βρίσκονται τακτικά στο στόχαστρο της γειτονικής Τουρκίας, η οποία τους βλέπει ως προέκταση του αρχιεχθρού της, του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Συγκρούσεις σφοδρές απορρέουν.
«Τα όπλα πρέπει να βρίσκονται μόνο στα χέρια του κράτους», δήλωσε ο Σαραά προσθέτοντας ότι με βάση «αυτά τα κριτήρια θα διεξαχθούν διαπραγματεύσεις» και με το FDS «με την ελπίδα να βρεθεί μια κατάλληλη λύση».
Ο Αχμέντ Σαραά άρχισε να δέχεται αντιπροσωπείες από χώρες όπου η οργάνωσή του εξακολουθεί να θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση. Παράλληλα στελεχώνει την κυβέρνησή του και το κράτος του κατ’ αρχήν με μέλη πιστά σε αυτόν από την εποχή του Ιντλίμπ και πριν από αυτήν όταν ήταν στέλεχος της Αλ – Νόσρα.
Οι ένοπλες οργανώσεις
Ο Σαραά έχει ακόμα δεχθεί αντιπροσωπείες από τον επίσημο συριακό στρατό, τις πολιτοφυλακές και την αστυνομία της χώρας στους οποίους υποσχέθηκε την ένταξη στο νέο στρατό και λοιπούς κατασταλτικούς μηχανισμούς της χώρας, εφόσον αποποιηθούν τις δικές τους οργανώσεις. Και με την προϋπόθεση βέβαια να δηλώσουν – οι νεοεντασσόμενοι – πίστη σε αυτόν, και αφού εξετασθούν στη συνέχεια λεπτομερειακά οι φάκελοι του καθένα και αποδειχθεί ότι οι υποψήφιοι δεν έχουν διαπράξει εγκλήματα. Έχει δεχθεί επίσης και αντιπροσωπείες από όλες τις ένοπλες ομάδες από όλες τις γωνιές της χώρας εξαγγέλλοντας τα ίδια. Εξαίρεση αποτελούν οι Παλαιστίνιοι, και οι σιίτες μαχητές του Ιράν, του Λιβάνου και της Χεζμπολάχ από τους οποίους ζήτησε πλήρη αφοπλισμό.
Οι εξαγγελίες αυτές συνοδεύτηκαν από την απαγόρευση του εξοπλισμού σε όλους τους ξένους μαχητές στα βορειοανατολικά της χώρας. Όλοι αυτοί σε αντίθετη περίπτωση θα αντιμετωπίζονται ως εχθροί.
Μετά την πτώση της Δαμασκού, ο Αχμέντ Σαραά στέλνει μηνύματα μετριοπάθειας και διόρισε την Αΐσα Αλ Ντιμπς, πολιτική ακτιβίστρια για τα γυναικεία δικαιώματα, – μόνη γυναίκα υπουργό της κυβέρνησής του– επικεφαλής του λεγόμενου γραφείου «γυναικείων υποθέσεων». Η Αΐσα Αλ Ντιμπς διαβεβαίωσε το Αλ Τζαζίρα, στις 22 Δεκεμβρίου, ότι «οι γυναίκες θα έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην ανοικοδόμηση της χώρας». Και ότι θα αναλάβει προσωπικά την επανένταξη στην κοινωνία των φυλακισμένων γυναικών σε όλη την επικράτεια της χώρας.
Η εφαρμογή των εξαγγελιών
Τώρα η εφαρμογή των εξαγγελιών προκαλούν τη δυσπιστία στους Σύριους απ΄όλες τις επί μέρους εθνοτικές κοινότητες, θρησκευτικές και κατηγορίες φύλου.
Τον τελευταίο καιρό, τα συριακά, δυτικά και ελληνικά ΜΜΕ, προσπαθούν να διαστρεβλώσουν το νόημα και τη σημασία των όσων έγιναν στη Συρία και να παρουσιάσουν την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ ως περίπου νίκη των «προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων» εναντίον ενός φρικτού καθεστώτος. Ελληνικές τηλεοράσεις και ραδιόφωνα για παράδειγμα δεν ντράπηκαν μάλιστα να εμφανίσουν Έλληνες και Χριστιανούς από τη Συρία που, με το πιστόλι των τζιχαντιστών στον κρόταφο, μας εξηγούσαν ότι όλα πάνε πρίμα στη μετά Άσαντ εποχή, δηλαδή δεν τους επιτίθενται να τους ληστέψουν και δεν τους σκοτώνουν.
Δεν μας είπαν βέβαια τα ΜΜΕ για τις δηλώσεις του νέου υπουργού Δικαιοσύνης που απαγόρευσε ήδη στις γυναίκες δικαστές να εκτελούν τα καθήκοντά τους. Ούτε για τη σύσταση να μην εορτασθούν τα Χριστούγεννα. Ούτε για τις πρώτες πληροφορίες για συνοπτικές εκτελέσεις στη Λατάκεια ή τον αποκεφαλισμό ενός Ελληνόρθοδου. Ούτε για την απελευθέρωση του συνόλου των κρατουμένων στις συριακές φυλακές, δηλαδή και των εγκληματιών.
Δυστυχώς η Δαμόκλειος Σπάθη μιας ενδεχόμενης σφαγής, που θα θυμίζει τη Μικρασιατική Καταστροφή, επικρέμαται τώρα πάνω από τα κεφάλια των Ελληνορθόδοξων και όλων των Χριστιανών, των Αλαουϊτών, των Κούρδων, των Παλαιστινίων, των σιιτών της Συρίας, παρά τις λεγόμενες προσπάθειες ΗΠΑ και Ισραήλ να αποτρέψουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Μετά την πτώση του Άσαντ εμφανίσθηκε ο Νετανιάχου και πανηγύρισε για την αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν στην πτώση της Δαμασκού. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ δήλωσε ότι δεν είναι δυνατή η διατήρηση ενιαίας κυριαρχίας στη Συρία και πρέπει να μετεξελιχθεί σε ομοσπονδία. Δεν έμειναν στα λόγια. Πραγματοποίησαν τους μεγαλύτερους βομβαρδισμούς στην ιστορία του Ισραήλ, καταστρέφοντας σχεδόν όλες τις συριακές ένοπλες δυνάμεις και τον εξοπλισμό τους, μαζί και μέρος της επιστημονικής και τεχνολογικής υποδομής της χώρας. Κατέστρεψαν από αέρος ακόμα και το Κτηματολόγιο της χώρας, ώστε να εξαφανισθούν οι τίτλοι ιδιοκτησίας, στερώντας σε μεγάλο βαθμό κάθε δυνατότητα να υπάρξει στο μέλλον το κράτος Συρία.
Όργανό τους άλλωστε, όπως και αντίστοιχο της Τουρκίας, η νέα εξουσία της Δαμασκού απαίτησε – όπως είπαμε παραπάνω– τον αφοπλισμό των Παλαιστινίων στη χώρα, κάτι που θα τους καταστήσει εύκολα θύματα των υποτιθέμενων ισλαμιστών. Υποτιθέμενων γιατί, σε αντίθεση με άλλους, διατηρούν πολύ στενές σχέσεις με δυτικές, τουρκικές και ισραηλινές υπηρεσίες και στρέφονται πολύ περισσότερο κατά ομοθρήσκων τους και σε καμία περίπτωση κατά του εβραϊκού κράτους. Τρεις χιλιάδες μαχητές τους νοσηλεύθηκαν στα νοσοκομεία του Ισραήλ.
Σε σχέση με τα γυναικεία δικαιώματα πολλές σχετικές ακτιβίστριες αν και χαίρονται -κατά πλειοψηφία- με την πτώση του Αλ Άσαντ, δεν εντυπωσιάζονται με τις τελευταίες εξελίξεις στη συριακή πολιτική σκηνή. Η άφιξη του HTC δεν διαταράσσει την ατζέντα των πρωταρχικών μαχών που έδιναν οι φεμινιστικές ενώσεις -επί Μπασάρ Αλ Άσαντ- κατά της χάριτος των ποινών στο όνομα της «τιμής» για γυναικοκτονίες, παιδικούς γάμους ή τη μεταβίβαση της συριακής ιθαγένειας αποκλειστικά μέσω του πατέρα. Οι αντίπαλες της φατρίας Άσαντ πιστεύουν ότι η χρήση του θέματος των δικαιωμάτων των γυναικών από την «πρώτη κυρία» Άσμα Αλ Άσαντ αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο της επικοινωνιακής στρατηγικής του καθεστώτος στην προσπάθειά του να γίνει σεβαστό στη διεθνή σκηνή και χρησιμοποιήθηκε ενώ άνδρες και γυναίκες βασανίζονταν στα κελιά των φυλακών του καθεστώτος.
Σύμφωνα με την Αμίνα Αμπντελκαρίμ , μια 25χρονη συγγραφέα και καθηγήτρια αραβικής λογοτεχνίας, τα σχόλια της εκπροσώπου για συμμετοχή των γυναικών σε όλες τις δραστηριότητες για την ανόρθωση και ανοικοδόμηση της Συρίας, δεν μπορούν να ληφθούν τοις μετρητοίς και προμηνύουν ένα ζοφερό μέλλον για τις μη ασκούμενες γυναίκες που ανήκουν σε θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες καθώς και για τα άτομα διάφορου σεξουαλικού προσανατολισμού. «Οι Ταλιμπάν – στο Αφγανιστάν – υποσχέθηκαν επίσης να προστατεύσουν τα δικαιώματα των γυναικών. Μόλις εξασφαλίσουν και οι δικοί μας τον έλεγχο του κράτους, θα δείξουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Θα γίνει σταδιακά, αλλά θα καταλήξουν να εφαρμόζουν τον ισλαμικό νόμο», προειδοποιεί.
Ακόμα μια άλλη φεμινίστρια η Μαριμπέλ αναστενάζει και δηλώνει : «Ας το παραδεχτούμε, η Συρία δεν θα γίνει ποτέ κοσμική. Η χώρα είναι πολύ πιθανό να γίνει ένα ισλαμικό καθεστώς. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό. Το κυριότερο είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει χώρος για την κοινωνία των πολιτών και ότι θα πρέπει να είναι ένα μετριοπαθές καθεστώς».
Εν είδει συμπεράσματος
Δεν μας επιτρέπεται να διατηρούμε αυταπάτες για το ποιόν του νέου καθεστώτος στη Συρία. Όπως λέει και ο λαός μας «O λύκος κι αν εγέρασε κι άσπρισε το μαλλί του, μήτε τη γνώμη άλλαξε, μήτε την κεφαλή του»…
Όσο πιο γρήγορα αυτό γίνει συνειδητό στους πολυεθνείς κατοίκους της Συρίας και διεκδικήσουν ένα λαϊκό, δημοκρατικό, με ισοτιμία των διάφορων θρησκευτικών και κοινοτικών μειονοτήτων και εκτός ξένων επιρροών και ανάμειξης, κράτος, θα είναι σε όφελός τους και σε όφελος όλης της Μέσης Ανατολής.
Μακρυά από αναθέσεις κάθε είδους… Από πίσω είναι οι λύκοι!
Πηγές : Διαδικτυακή έκδοση Le monde/International/fr
Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος: Άρθρα στο Διαδίκτυο
