Το βράδυ της 29ης Μαΐου του 1453, όταν ο Μεχμέτ ο Β΄- ο πορθητής- ”πάτησε” την Πόλη, περπάτησε μοναχός προς τη Χριστιανική Βασιλική και ‘κεί επιτέλεσε το μουσουλμανικό τελετουργικό του.
Ίσως να μην είναι ευρέως γνωστό ότι στις πολυάριθμες τάξεις του υπήρχαν και 30.000 χριστιανοί που συνέβαλαν καθοριστικά στην πολιορκία της Πόλης. Όπως επίσης να μην είναι γνωστό ότι κατά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους το 1204 [ κατά τη διάρκεια της Δ΄ σταυροφορίας ] οι ”ομόθρησκοι” από τη Δύση προέβησαν στην πιο απίστευτη λεηλασία.
Λαφυραγώγησαν στην κυριολεξία το ναό αρπάζοντας κομμάτια επιχρυσωμένου ασημιού, χρυσούς σταυρούς, πολύτιμα αντικείμενα και σκεύη λατρείας και μεθυσμένοι ξεφάντωναν μέσα στη Βασιλική μετατρέποντάς την σε καταγώγιο.
Για ‘κείνη την ύβρη καμιά νέμεση, καμιά κάθαρση έως και σήμερα με το άγος των ”ομόθρησκων” να παραμένει.
Έπειτα από πέντε σχεδόν αιώνες η ”κοσμική” χώρα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934, μετατρέπει το τζαμί σε μουσείο σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης μεταξύ μουσουλμανικού και χριστιανικού μονοθεϊσμού.
Στις 24 του φετινού Ιούλη, ο νέος ”σουλτάνος”, επαναχαρακτηρίζει τη Βασιλική σε τζαμί σαν μια επίδειξη ισλαμικής δύναμης. Η ενέργειά του πυροδοτεί ένα νέο ισλαμο-εθνικιστικό όνειρο. Η σύγχρονη αστική τάξη της Τουρκίας που ασφυκτιά και δεν χωράει πλέον στο καβούκι της οραματίζεται ηγεμονικά το νέο μοντέλο, τη σύγχρονη Οθωμανική αυτοκρατορία.
Τα καινούργια καρφιά στο φέρετρο του Κεμάλ Ατατούρκ κολακεύουν αφάνταστα το Τούρκικο εθνικιστικό πνεύμα και τους στρατευμένους ακροδεξιούς συμμάχους. Ταυτόχρονα όμως δημιουργούν την αντανάκλασή τους. Ένα εγχώριο χριστιανο-εθνικιστικό νέφος που αποχαλινωμένο ακονίζει τα ψεύτικα δόντια του φορώντας μάσκες ”τουρκοφάγων”.
Αναμφισβήτητα μια νέα κλιμάκωση της έντασης. Οι ”σύμμαχοι” για άλλη μια φορά νίπτουν τας χείρας σε ”αμφισβητούμενα χωρικά ύδατα” όπως λένε. Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, για θέματα εξωτερικής πολιτικής, καλείται ”να διερευνήσει νέα μονοπάτια τα οποία θα οδηγήσουν στην αποκλιμάκωση”, σύμφωνα με το συμβούλιο Εξωτερικών της ΕΕ.
Ένας καθημαγμένος λαός και από τις δυο όχθες του Αιγαίου, βρίσκει ”καταφύγιο” στη νέα εθνικιστική και θρησκευτική υστερία. Εξέλιξη βολική για όλους καθώς αποσπάται η προσοχή του από την οικονομική κρίση, από τα κάθε λογής ξεπουλήματα, από την εργασιακή ορφάνια που επιφέρει η πανδημία και από την περιρρέουσα ανυποληψία της αστικής εξουσίας.
Και τα ”οράματα” και τα ”θάματα” αρχίζουν! Δώστε μας, όπλα! Δώστε μας διαταγές! Εμείς, για την ”κόκκινη μηλιά”, εκείνοι για τη ”γαλάζια πατρίδα”! Στοιχημένοι πίσω από ψεύτικα λάβαρα, από ξένες σημαίες. Τυφλοί σκοπευτές, βυθισμένοι στην κόλαση της απελπισίας, έτοιμοι να ταξιδέψουν με λύσσα και να πυροβολήσουν το φως. Έτοιμοι να παραδώσουν μια στραγγαλισμένη ιστορία και μια ”δόξα” παραδομένη στους κοπετούς.
Αυτά είναι τα νέα ”θάματα” τα παλιά, όσο ο εθνικισμός, όσο η μισαλλοδοξία που απαιτούν πειθαρχία, αναλώσιμες και ανανεώσιμες ζωές χωρίς ίχνος ατομικότητας.
Μόνο που τα νέα ”θάματα” δεν είναι παρά οι ”κόμβοι”, οι “διάδρομοι” των δικτύων μεταφοράς εμπορευμάτων και ενέργειας. Αλλά εδώ η ζυγαριά γέρνει αφόρητα σε βάρος της εγχώριας αστικής τάξης μιας και η αντίστοιχη Τουρκική είναι σαφώς ισχυρότερη. 20η στη σειρά η πιο ισχυρή οικονομία, 12η στη σειρά η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Που δεν αποδέχεται το Διεθνές δίκαιο της θάλασσας, που δεν αναγνωρίζει τον ενιαίο χαρακτήρα της Ελληνικής επικράτειας και την οργανική σύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με τη νησιωτική, που αμφισβητεί τη ”Χάγη”.
Όχι, αυτή η Τουρκία δεν θα δραπετεύσει από το ”Δυτικό στρατόπεδο” λόγω Αγια-Σοφιάς, ούτε θα προσχωρήσει στην ”κακόβουλη”, όπως τη χαρακτηρίζουν, επιρροή της Ρωσίας. Είναι το ”άτακτο παιδί”, που όσο μεγαλώνει τρώγοντας ακατάπαυστα στην κινούμενη άμμο των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών, τόσο αποθρασύνεται.
Ίσως και να βιώσουμε αυτόν τον ανταγωνισμό με πόλεμο, τοπικό ή περιφερειακό, σαν συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα”. Και ‘δώ ακριβώς βρίσκεται ο κόμπος και το χτένι.
Απέναντι σε όλη αυτή την εξέλιξη και τις πιθανές εκδοχές της, τι υπάρχει; Υπάρχει το μαζικό χειραφετημένο κίνημα, υπάρχουν τα δρώντα υποκείμενα ή θα ξαναγραφτεί για άλλη μια φορά η ιστορία του ”μεγάλου ηττημένου”; Υπάρχει η αγωνία για έναν αγώνα, για μια πορεία έξω από το θανατηφόρο εθνικιστικό κέλυφος;
Ένα είναι σίγουρο και δεδομένο. Υπάρχουν εκείνα τα υλικά σώματα, λιγοστά ίσως, που πάλλονται, που δονούνται, που πονούν, που πολλές φορές αυτοσχεδιάζουν και ακροβατούν, που υπόσχονται την κάθαρση κι έναν καινούργιο λατρευτικό τόπο.
Κι ας κυλούν οι μέρες αργά σαν στάλες μέσα στον ωκεανό της αιωνιότητας. Κι ας διακονούμε μια φαινομενική μονοτονία που σκοτώνει. Η λάμψη του μέσα ήλιου δε σβήνει, ούτε οι μοσχοβολιές που μεθούν, ούτε οι φεγγαρόλουστες βραδιές που γεμίζουν τις σκέψεις και σταλάζουν στην ψυχή τη γλυκιά κούραση που ξυπνά τη διάθεση για όνειρα και αγώνα.
Το ”θάμα” θα ‘ναι αυτό, πως θα γεμίσουν οι άδειες ζωές, όχι με σανό εθνικιστικής καπηλείας, αλλά με ζωογόνο οξυγόνο αυτοσυνείδησης και ταξισυνειδησίας. Το ”θάμα” θα ‘ναι να ακυρωθεί η θρησκευτική ψευδαίσθηση και η θεαματική τεχνική που διασπείρει τις θρησκευτικές νεφέλες όπου οι άνθρωποι εναποθέτουν τις δυνάμεις τους.
Όπως στα παραμύθια της γιαγιάς, εκεί που θάλασσα και ποτάμια, βεζυροπούλες και αρχοντόπουλα, φτερωτά άλογα και ιππότες, φτιάχνουν ζωές κι ας σιχαίνονται φορές τη δική τους.
” Μα τα φτερωτά άλογα ψόφησαν όλα
και κοιμούνται στο μνήμα της γιαγιάς.
Γι’ αυτό -ωιμέ- πρέπει ακόμα να περιμένω.
Γιατί εμείς, οι πεζοί ιππότες
πρέπει όλα να τα φτιάξουμε μόνοι,
ως το χαρτί και το ντουφέκι.
Κι εγώ θέλω να πάω ξαρμάτωτος,
προσκυνητής ειρηνοφόρος
ανεμίζοντας για σημαία
μόνο εν’ άσπρο λουλούδι,
και να μπω στο στρατό της οργής της,
στα τάγματα των μαύρων αγγέλων
που πρέπει, πρέπει οπωσδήποτε
να γίνουν δαίμονες
για να διώξουν τους αληθινούς διαβόλους.”
Μ. Λουντέμης ” Νοερό ταξίδι”.
