21.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ευ-τυχία να γράφεις ή να ζεις; του Σαράντου Φράγκου

Ο συγγραφέας, ο γραφιάς, ‘’είναι ο μηχανικός των ανθρώπινων ψυχών’’ όπως λέει ο Γκόρκι;

Είναι αληθές αυτό που λέει ο Τσέχωφ, πως ‘’ πιο εύκολα γράφεις για το Σωκράτη παρά για μια κοπέλα ή έναν μάγειρα’’;

Υπάρχουν συγκεκριμένες νόρμες και συνταγές για να είναι κάποιος συγγραφέας, ή εκείνο που χρειάζεται είναι 99ο\ο δουλειά, 99ο\ο πειθαρχία και 99ο\ο ταλέντο, όπως διατείνεται ο Ο. Φώκνερ;

Πότε ‘’ευτυχεί’’ ο συγγραφέας και πότε ο αναγνώστης; Πότε ένα βιβλίο θεωρείται επιτυχημένο; Είναι μήπως εκείνο που σε υποχρεώνει να το ξαναδιαβάσεις;

Αυγουστιάτικα ερωτηματικά, υποκείμενα στη ραστώνη και τον εγκλεισμό – λόγω πανδημίας – και στην αναγκαστική συνομιλία με έργα και συγγραφείς που σου προσφέρουν. Που ξαναδιαβάζεις κείμενα για δεύτερη και τρίτη φορά και αποκαλύπτεις τις δεύτερες και τρίτες ερμηνείες και το βάθος πεδίου, κάτι που δεν είδες στην πρώτη ανάγνωση.

Τελικά η ανάγνωση, η μελέτη, είναι κι αυτή μια αναμέτρηση με το συγγραφέα και το έργο του. Είναι τότε που χρειάζεσαι χώρο για να βάλεις τη δική σου εμπειρία και φαντασία στο βιβλίο που διαβάζεις. Και εάν το βιβλίο λέει ‘’ανακρίβειες’’ ή ‘’ψέματα’’, εσύ, ο ψαγμένος τα τσακώνεις.

Πότε εγγράφεται ένα βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για παράδειγμα, μέσα σου; Όταν ταξιδεύει στο ξέφραγο αμπέλι της μεταμοντέρνας ‘’ευτυχίας’’, όπου όλα χωρούν, από τον ηλίθιο μέχρι τον αποδομιστή, ή εκείνο όπου οι ήρωες έχουν εμπειρίες ορατές και υλικές, ανεξάρτητα από το εάν έχει ή όχι ο ίδιος ο συγγραφέας;

Τι συγκινεί τελικά; Ο κλαψιάρης, ο μεμψίμοιρος, ο ναι και όχι ή μήπως εκείνος ο χαρακτήρας ο απόλυτος, ο αποφασιστικός, που παλεύει και θέλει κάτι πολύ, που το θέλει εδώ και τώρα;

 

‘’ Τελειώνοντας τις ‘’ Στύσεις της Χένας’’ δεν είχα καταλάβει τίποτα. Πολλές σελίδες τις είχα διαβάσει σαν μέσα σε νάρκη, ή ίσως κοιμισμένος. Δε θυμόμουνα τίποτα! Όμως ένιωθα υποταγμένος. Ένιωθα γοητευμένος. Ένιωθα μαγεμένος. ‘’Ποτέ, ποτέ δε θα καταφέρω να γράφω έτσι, με τέτοια μαεστρία, έστω και χωρίς να λέω τίποτα. Αυτό είναι υπεράνθρωπο, είναι εξαίσιο, αν και δεν ξέρω τι είναι.’’ Το κεφάλι μου γύριζε, τα χέρια μου έτρεμαν. Ξαναδιάβασα την αρχή, υπέροχο, ριζοσπαστικό. ‘’ Ο διαβάτης που, κι αν ακόμα καλά δεν το ξέρει, και μπορεί να μην το μάθει ποτέ, μα που θα μπορέσει να το διαισθανθεί σε μια στιγμή διαύγειας όταν, εκατό χρόνια αργότερα, με ρημαγμένο πια το σπίτι του προπάππου του….’’  Έκλεισα τον τόμο. Στο πίσω μέρος του εξωφύλλου υπήρχε μια σύντομη ενημέρωση για το συγγραφέα………. Δεν μπόρεσα να συνεχίσω άλλο, έπεσα λιπόθυμος πάνω στο χειρόγραφο. Βλέπετε, άλλο πράγμα είναι να προσπαθείς να αγαπάς τους εχθρούς σου, και άλλο, πολύ διαφορετικό, να αγαπήσεις εκείνο τον κρετίνο.

Ωστόσο, ‘’ Οι Στύσεις της Χένας’’ με είχαν ενθουσιάσει όσο δεν ήξερα σε ποιον ανήκαν, όλο το έργο ήταν ανώνυμο. Και μήπως δεν ήταν αυτό ακριβώς που είχα ανακαλύψει στην τελευταία μου έρευνα; Ότι στην τέχνη δεν υπάρχει κανείς πραγματικός πίσω από τη δημιουργία; Μόνο ένας νεκρός! Ναι, αυτό είναι η αλήθεια. Τι θα άλλαζε αν αύριο ένας λόγιος ανακάλυπτε πως τα βιβλία του Κάφκα, στην πραγματικότητα, τα είχε γράψει ο Μαξ Μπροντ για να κερδίσει χρήματα; Φτάνει να ‘ναι ένας νεκρός, όποιος και να ‘ναι. Μα συγχρόνως, μπορούσε ένας χαλβάς της κατηγορίας του Ιούδα να βρίσκεται πίσω από τις ‘’Στύσεις της Χένας’’, ακόμα και νεκρός; Ήταν τάχα η τέχνη τόσο απομακρυσμένη από το υποκείμενο- δημιουργό που να μπορούσε μόνο να εγκαθίσταται στο μυαλό μιας κότας για να γεννά από κει τα άπαντα του Φλωμπέρ; Αυτή η αλήθεια ήταν τρομαχτική. Η μεγάλη τέχνη παραγόταν το ίδιο αυτόματα όπως τα μανιτάρια.’’

 

Φελίξ Ντε Αθούα. ‘’ Η ιστορία ενός ηλιθίου’’. Εκδόσεις ΄΄Ζαχαρόπουλος΄΄

Αυτός ο Καταλανός Φελίξ Ντε Αθούα, με αυτό το βιβλίο του κάνει μια μαγική υπέρβαση. Δεν είναι μόνο θέμα αφηγηματικής ροής και κοινωνικοπολιτικής πνοής. Αποτελεί μια επέλαση στην πρακτική του κειμένου, στη δομή και στο ιδεολογικό περιεχόμενο, ένα ‘’μεταμοντέρνο’’ χαστούκι στον αγοραίο μεταμοντέρνο αχταρμά. Ένα κείμενο που σε απελευθερώνει με ειρωνεία και λιβελογραφική σκοπιμότητα. Δεν έχει σχέση ούτε με υφολογικές εμμονές, ούτε με υπαρξιακές αναζητήσεις.

Ο μεταμοντέρνος ‘’ηλίθιος’’ ήρωας, ζει και αναπνέει σ’ έναν κόσμο τερατώδη και άγνωστο, τον σημερινό. Σκαλίζει τα σκουπίδια του κοινωνικού και ατομικού είναι και τη μπόχα που μας περιβάλλουν.

Ένας πρώην ‘’επαναστάτης’’, που κατεβαίνει τα σκαλιά του εξευτελισμού, της ηθικής αχρειότητας και ταπείνωσης. Που κάθεται στον πάτο, ‘’στο βυθό’’ του Γκόρκι, έχοντας στο χέρι ένα βραβείο με αγκάθια. Και από κει στην αναγκαία κάθαρση, στον έλεο και το φόβο, στην ελπίδα.

‘’Τι να τα κάνω’’ λοιπόν ‘’τα τραγούδια σας.

Είναι πολύ ζαχαρωμένα,

Ταιριάζουν σε σοκολατόπαιδα

Και δεν ταιριάζουνε σε μένα’’

Που γράφει ο πρόσφατα ‘’φευγάτος’’ Ντίνος Χριστιανόπουλος.

Τι να τις κάνουμε τις γραφές και τις μεταμοντέρνες σοκολάτες; Εκεί στα ράφια των βιβλιοπωλείων και στις ιστοσελίδες κρέμονται όπως τα νωπά σφάγια με ισχυρές δόσεις φορμόλης και συντηρητικών. Όγκος ατέλειωτος από γραφτά, από ‘’έργα τέχνης’’, χωρίς την παραμικρή ένσταση.’’ Μα αξίζει να διαβαστεί ό,τι γράφεται;’’

Και για να επανέλθουμε στον Τσέχωφ. ‘’ Η τέχνη να γράφεις είναι η τέχνη να συντομεύεις’’. Και τούτο προφανώς ισχύει και για τον προφορικό λόγο, την ακατάσχετη λογοδιάρροια.

Όμως δεν είναι μάταιο, χάσιμο ζωτικού χρόνου, να κάθεσαι να γράφεις, ενώ δεν έχεις καθόλου, μα καθόλου σηκωθεί για να διεκδικήσεις, για να ζήσεις;

 

0ΥποστηρικτέςΚάντε Like

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ