Καθώς μπαίνουμε στην υπέροχη ακτίνα της θάλασσας, της αιθρίας και μιας κάποιας χαλάρωσης -με όλες τις ενοχές για όσα συμβαίνουν γύρω μας, που δεν θα τα αφήσουμε αλλά και θα τα ξαναβρούμε, με την επιστροφή – λέω να κάνω μια περιήγηση μ’ ένα βιβλίο, που μπορεί να ελαφρύνει κάποιες από τις καλοκαιρινές βραδιές, όπως και να μη τις αφήσει να επαναπαυθούν.
Μου έκανε μια κάποια εντύπωση ο τίτλος, όπως το είδα στον πάγκο του βιβλιοπωλείου, Οι Γερμανοί, και κοίταξα να δω περί τίνος πρόκειται. Στο οπισθόφυλλο έκανε λόγο για τους Γερμανούς του Καμερούν, που μεταφέρθηκαν από τη χώρα της Αφρικής το 1916 στη Θαραγόθα, για ιστορική μνήμη και συνέχεια, για ναζί και νεοναζί, για το πως οι ιστορία επιστρέφει και έθετε κάποια «άβολα ερωτήματα: διαγράφονται ποτέ οι αμαρτίες των γονιών; Και οφείλουν άραγε οι απόγονοι να τους λυτρώσουν από αυτές;»
Μου αρκούσε η αναφορά για να το διαβάσω. Και ανακάλυψα, όπως πάντα συμβαίνει, πολύ περισσότερα μέσα σε αυτό το μυθιστόρημα.
Κατά πρώτον, έναν σπουδαίο Ισπανό συγγραφέα, ο οποίος πιστοποιεί για ακόμη μια φορά πως η ισπανική λογοτεχνία, όπως και ο κινηματογράφος, συνδιαλέγεται επιτυχώς με το παρελθόν της χώρας και των ανθρώπων της, και αναζητεί τις βαθύτερες απαντήσεις για το παρόν.
Κατά δεύτερον, βρήκα όχι μόνο Γερμανούς ναζί να βιάζουν την ανθρωπότητα και τους γύρω τους ανθρώπους, ακόμη και τους δικούς τους, αλλά και Ισραηλινούς να εμπορεύονται το ολοκαύτωμα και την υποτιθέμενη καταδίωξη των ναζί, για να κάνουν ευρείας έκτασης μπίζνες, με εκβιασμούς και απειλές.
Οπότε βρέθηκα σε ένα γνώριμο τοπίο. Διαβάζοντας το μυθιστόρημα αυτό, μπορούσα να καταλάβω καλύτερα τις δουλειές που κάνει η ισραηλινή πρεσβεία (και όχι μόνο η πρεσβεία) στην Αθήνα, με συγγραφείς, με πολιτιστικές δραστηριότητες, με συμφωνίες και παρεμβάσεις στα πανεπιστημιακά προγράμματα, με ποικίλες ενισχύσεις που γίνονται εξαρτήσεις κ.ο.κ.
Είναι πολύ χαρακτηριστική και αποκαλυπτική η αναφορά του ενός από τους ισραηλινούς, πράκτορας της Μοσάντ, του κράτους, κάπου εκεί τέλος πάντων, δεν ξεχωρίζει, σχετικά με τον πίνακα όπου παριστάνεται ο περιπλανώμενος Ιουδαίος: «ένας Ιουδαίους που χλεύασε το Ιησού πάνω στο σταυρό, κι εκείνος, ετοιμοθάνατος, τον καταράστηκε να περιπλανιέται στον πλανήτη μέχρι την επιστροφή του, όταν έρθει η συντέλεια του κόσμου… Οι χριστιανοί σκαρφίστηκαν αυτή την ιστορία για να υπογραμμίσουν τη σκληρότητα των Εβραίων, την αναισθησία τους απέναντι στο μαρτύριο το Μεσσία, αλλά για μένα ήταν ένα παράδειγμα αντισημιτικού σαδισμού… Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος ήταν η πρώτη αντισημιτική προπαγάνδα, αν εξαιρέσουμε τον πρώτο διωγμό και την καταστροφή του Δεύτερου Ναού… δεν ήταν ένας κακομοίρης που του άξιζε συμπόνια, ήταν ο άνθρωπος που μάζευε τα άτακτα παιδιά στο σακί που κουβαλούσε στην πλάτη του, ο Μπαμπούλας… Ήταν ένα παραμύθι για να κρατήσει τους Εβραίους στα γκέτο τους… Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος είχε εμπνεύσει νυχτερινούς εφιάλτες που κατέληξαν σε πογκρόμ και σε στρατόπεδα εξολόθρευσης. Είναι ένας ρατσιστικός, ειδεχθής μύθος, αλλά νομίζω πως οι Ισραηλινοί κάναμε άσχημα που τον υποτιμήσαμε. Θα έπρεπε να επωφεληθούμε, να περιπλανιόμαστε στη γη τρομοκρατώντας τα έθνη. Εγώ ταυτίζομαι με τον περιπλανώμενο Ιουδαίο. Η φιλοδοξία μου είναι να τρέμουν οι εχθροί του λαού μου όταν περιφέρομαι στις γειτονιές τους».
Αυτό και έκανε ο Ιουδαίος του μυθιστορήματος, όπως αυτό είναι που κάνει το σημερινό κράτος του Ισραήλ και τα λόμπι του ανά τον κόσμο. Αυτό που δίνει τη δύναμη και το θράσος σε ισραηλινούς τουρίστες να σηκώνουν το μεσαίο δάχτυλο σε διαδηλωτές εναντίον της ισραηλινής βαρβαρότητας και να κατηγορούν ως αντισημίτες όσους εναντιώνονται στα σχέδιά τους. Μόνο που σήμερα στο μύθο του περιπλανώμενου Ιουδαίου που τρομοκρατεί τα παιδιά, έχει προστεθεί και η βιομηχανοποίηση του Ολοκαυτώματος, που ενοχοποιεί τους μεγάλους.
Στο μυθιστόρημα λοιπόν, συμπυκνώνεται σε 400 σελίδες η περίπλοκη ιστορία Γερμανών και Εβραίων, και Ισπανών. Και το πόσο αυτό βαραίνει όχι μόνο ή κυρίως στη συναισθηματική ενοχή, ή το βάρος της κληρονομιάς, αλλά στις επιλογές και εν τέλι στην ίδια την πορεία των απογόνων, των σύγχρονων ανθρώπων. Πόσο μπορεί να τους στοιχειώσει και πόσο να επηρεάσει τη σημερινή ζωή τους;
Στην ουσία, ο συγγραφέας βαθαίνει στον τρόπο που οι λαοί και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το παρελθόν τους. Οι άνθρωποι που επιλέγει είναι ως ένα βαθμό τα θύματα της ιστορίας. Οι λαοί όμως, Γερμανοί και οι Εβραίοι, είναι τα τυπικά δείγματα. Οι πρώτοι ως εκείνοι που δεν αποδέχτηκαν σε μεγάλο βαθμό και σε μεγάλο αριθμό την ενοχή τους στην ιστορία, και αντιμετώπισαν την ήττα του ναζισμού ως ήττα τους (έπαιξαν και έχασαν), ως τη χαμένη ευκαιρία να γίνει η χώρα τους κυρίαρχη (και ποτέ δεν είναι αργά, ή σύμφωνα με τα καθ’ ημάς, πάλι με χρόνια με καιρούς…).
Οι δεύτεροι ως οι διωκόμενοι (και περιπλανώμενοι), καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, που ήρθε η ώρα να πάρουν την εκδίκηση και να γνωρίσουν τη δικαίωση ως ο περιούσιος λαός.
Από αυτήν την σχεδόν ταύτιση πηγάζει και η συμπόρευση σήμερα των ακροδεξιών, νεοφασιστικών ρευμάτων με τα ισραηλινά λόμπι και συμφέροντα. Που στο μυθιστόρημα δεν γίνεται εμφανής, καθώς συσκοτίζεται από την εναντίωση των Εβραίων στα ακραία νοσταλγικά και τρομοκρατικά νεοναζιστικά τάγματα.
Το μυθιστόρημα έχει τον τίτλο, όπως προαναφέρθηκε Οι Γερμανοί, συγγραφέας είναι ο Σέρχιο ντελ Μολίνο, εκδόθηκε μόλις πρόσφατα, Ιούνιο ς 2025, από τις εκδόσεις Ίκαρος και έχει τύχει μιας καλής μετάφρασης από την Μαρία Παλαιολόγου (η οποία ωστόσο δεν αποφεύγει τα διαδοχικά που…, που…, στην ίδια πρόταση ή περίοδο).
