Την Κυριακή 29 Νοέμβρη ορκίστηκε, στη Τιφλίδα της Γεωργίας, ο νέος πρόεδρος Μιχαήλ Καβελασβίλι, 53 ετών, πιστός στη νεοεκλεγείσα φιλορώσικη κυβέρνηση και πρώην ποδοσφαιριστής, μετά από εβδομάδες διαδηλώσεων από φιλοευρωπαίους αντιπάλους. Η απερχόμενη πρόεδρος, Σαλομέ Ζουραμπιτσβίλι, εγκατέλειψε το προεδρικό μέγαρο λίγο πριν, διακηρύσσοντας ότι είναι «η μόνη νόμιμη» πρόεδρος.
«Παραμένω η μόνη νόμιμη πρόεδρος της Γεωργίας», δήλωσε έξω από το προεδρικό μέγαρο μπροστά σε πλήθος υποστηρικτών που είχε συγκαλέσει.
«Θα εγκαταλείψω το προεδρικό μέγαρο για να σταθώ στο πλευρό σας, κουβαλώντας μαζί μου τη νομιμότητα, τη σημαία και την εμπιστοσύνη σας», πρόσθεσε, αν και προηγουμένως είχε ανακοινώσει ότι θα αρνηθεί να παραδώσει την εντολή της εάν δεν διοργανωθούν νέες βουλευτικές εκλογές.
Λίγα λεπτά αργότερα ορκίστηκε ο νέος πρόεδρος, ο Μιχαήλ Καβελασβίλι.
Η χώρα έχει βυθιστεί σε πολιτική κρίση, για ακόμα μια φορά, μετά τις βουλευτικές εκλογές του τελευταίου Οκτωβρίου, τις οποίες κέρδισε για τέταρτη φορά, το κυβερνόν φιλορώσικο κόμμα Γεωργιανό Όνειρο. Τις εκλογές αυτές κατήγγειλε η φιλοδυτική αντιπολίτευση, υποστηριζόμενη από την απερχόμενη πρόεδρο, ως παράνομες και μη έγκυρες – γιατί, κατά τη γνώμη της, σημαδεύτηκαν από μαζική νοθεία.
Η σύγκρουση μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης είναι σφοδρή. Ο σκιώδης ηγέτης της Γεωργίας ολιγάρχης Μπιτζίνα Ιβανισβίλι – φίλος της Ρωσίας– έχει μάλιστα δεσμευτεί ότι μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου θα τιμωρήσει τους «υποκινητές» του πολέμου του 2008 (Σαακασβίλι και φιλοδυτικούς) και θα ζητήσει συγγνώμη από τους Νότιους Οσετίους. Ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Ηρακλί Κομπακχίτζε έχει χρησιμοποιήσει αντίστοιχη γλώσσα, προσδιορίζοντας μάλιστα το 2030 ως προθεσμία για την επαναπροσάρτηση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας.
Στη σύγκρουση αυτή μόνο 5 χώρες (Ουγγαρία, Σλοβακία, Ιταλία, Ισπανία και Ρουμανία) της Ευρωπαϊκής Ένωσης πήραν θέση, υπέρ της κυβέρνησης της Τιφλίδας, στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των 27 κρατών μελών.
Το ενδεχόμενο η Γεωργία να ανακτήσει τον έλεγχο των αποσχισμένων περιοχών της, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, έχει γίνει ένα από τα κύρια ζητήματα της σύγκρουσης.
Η ρητορική της γεωργιανής κυβέρνησης για την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας δεν απευθύνεται μόνο σε ξένο κοινό. Είναι επίσης για τους Γεωργιανούς ψηφοφόρους… Το κυβερνών κόμμα, Γεωργιανό Όνειρο, τροφοδοτεί ελπίδες στους απλούς Γεωργιανούς για την επιστροφή της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας.
Πως προκλήθηκαν οι τωρινές κινητοποιήσεις
Οι μεγάλες διαδηλώσεις άρχισαν να συγκλονίζουν τη χώρα ιδιαίτερα μετά την απόφαση του πρωθυπουργού Ηρακλί Κομπαχίτζε, στις 28 Νοεμβρίου, να αναστείλει τη διαδικασία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για μετά το 2028.
Μέχρι και την 1/1/2025, τεράστιες διαδηλώσεις, από αντιφρονούντες φιλοδυτικούς, συγκλονίζουν τις μεγάλες πόλεις -ιδιαίτερα την Τυφλίδα- και δεν αποδέχονται τη νομιμότητα του φιλορωσικού κυβερνώντος – εκ νέου- Γεωργιανού Μετώπου.
Στο παρελθόν η περιοχή της Γεωργίας, μαζί με τη Νότια Οσετία, την Αμπχαζία, και την Αζαρία ήταν ενταγμένες στην ΕΣΣΔ, με ποικίλους συνδυασμούς τον 20ο αιώνα: την Υπερκαυκασιανή Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία από το 1922 έως το 1936, ενώ με τη διάλυση της Ομοσπονδίας το Δεκέμβρη του 1936, ιδρύθηκε η Γεωργιανή Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.
Στο μάτι του κυκλώνα που ακολούθησε τη διάλυση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης η περιοχή έγινε θέατρο συρράξεων -δια αντιπροσώπων- από φιλοδυτικές δυνάμεις (ιδιαίτερα των ΗΠΑ) που επιδίωκαν και επιδιώκουν την ένταξη στο Δυτικό στρατόπεδο της περιοχής που ανήκε μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ ,στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, και της τελευταίας.
Βάση των συρράξεων
Οι συρράξεις βασίστηκαν στις εσωτερικές αντιθέσεις των εθνοτήτων της περιοχής ιδιαίτερα των περιοχών της Νότιας Οσετίας, της Αζαρίας, της Αμπχαζίας από τη μια – που συνήθως επιζητούσαν και είχαν την στήριξη της Ρωσίας –, και της Γεωργίας από την άλλη που είχε τη στήριξη της Δύσης.
Εκτός από την κύρια αιτία των συρράξεων αυτών που είναι η διεκδίκηση της περιοχής από τη Δύση (τις ΗΠΑ, την ΕΕ, και το ΝΑΤΟ, για την κυριαρχία τους στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία) υπάρχουν και τα ακόλουθα δεδομένα:
- Η περιοχή έχει ενισχυμένη γεωπολιτική θέση, αποτελώντας το πέρασμα στην Υπερκαυκασία – από το Ανατολικό, στο Δυτικό της τμήμα – από την Κασπία έως τη Μαύρη Θάλασσα. Ακόμα είναι το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης (Ασίας-Κίνας και Ευρώπης) και Ρωσίας – Μέσης Ανατολής.
- Είναι επικοινωνιακός κόμβος (οδικοί, λιμενικοί, σιδηροδρομικοί και αεροπορικοί άξονες – ανθρώπων και φορτίων– τη διασχίζουν και σταθμεύουν στο έδαφός της, και στα λιμάνια της στη Μαύρη θάλασσα). Παράλληλα διέρχονται από την επικράτειά της τέσσερις σημαντικοί αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, με μεγαλύτερο τον αγωγό «Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν», τον δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος παγκοσμίως. (βλέπε προηγούμενο άρθρο του KOMMON εδώ).
- Λόγω αυτής ακριβώς της θέσης Βρίσκεται σε εμπορικές σχέσεις με πολλές χώρες, από τη βαθιά αρχαιότητα, πάνω στον ιστορικό Δρόμο του Μεταξιού.
- Η περιοχή έχει εξάλλου πλούσιο ορυκτό πλούτο (χρυσός, ασήμι, χαλκό και σίδηρο – στα βουνά του Καυκάσου) και σημαντικούς υδροηλεκτρικούς πόρους. Σε όλη τη σύγχρονη ιστορία της Γεωργίας, η γεωργία – η οινοποιία είναι μια πολύ παλιά παράδοση και βασικός κλάδος της οικονομίας της χώρας – ήταν βασικός τομέας της οικονομίας Σήμερα έχει προστεθεί και ο τουρισμός.
Η κυριαρχία των Ρώσων – από τις αρχές του 19ου αιώνα εδώ και η ταξική συγκρότηση των επί μέρους πληθυσμών της – καθορισμένη από τα χαρακτηριστικά γεωμορφολογίας του εδάφους, του ορυκτού πλούτου και/ή συνάφειας με τη θάλασσα, δημιούργησαν στους πληθυσμούς ήδη από την αρχή του 20ου αιώνα, τη συμπάθεια και/ή την ένταξη στο μπολσεβίκικο τμήμα του ΚΚ Ρωσίας ή το μενσεβίκικο.
Η κοιλάδα της Γεωργίας δημιούργησε την αστικοφεουδαρχική ελίτ της Γεωργίας με κυριαρχία των συμπαθούντων προς τους μενσεβίκους. Η νότια Οσετία στο Νότιο Καύκασο με πλειοψηφία αγροτών και εργατών ορυχείων, και η Αμπχαζία και Αζερία με τα πολλά λιμάνια καθώς και το κυρίως λιμάνι του Μπατούμ στη Μαύρη θάλασσα, με τους λιμενεργάτες και τους ναυτεργάτες ήταν περιοχές με κυριαρχία των συμπαθούντων το μπολσεβίκικο μέρος του Κόμματος. Εξ ου και με την επικράτηση της επανάστασης στη Ρωσία, η φυγή στο εξωτερικό της πλειοψηφίας της ελίτ της Γεωργίας στην Ευρώπη και δη στο Παρίσι.
Η διασπορά αυτή της γεωργιανής ελίτ στη Δύση φαίνεται ότι αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος της Δυτικής πολιτικής και των αντίστοιχων ενεργειών.
Απόγονος μιας τέτοιας οικογένειας είναι και η απερχόμενη φιλοδυτική πρόεδρος –με λαμπρές σπουδές και πρώην διπλωμάτης της Γαλλίας από τη δεκαετία του 1980 – Σαλομέ Ζουραμπιτσβίλι. Την κράτησε στη χώρα ο Σαακασβίλι και από μέλος της γαλλικής διπλωματικής αντιπροσωπείας, η τελευταία κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2018 με το 59,52% των ψήφων.
Δυτικός προσανατολισμός της Γεωργίας και Σαακασβίλι
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρητός δυτικός προσανατολισμός της Γεωργίας, η εμβάθυνση των πολιτικών δεσμών με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως μέσω των φιλοδοξιών της Γεωργίας για ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, το πρόγραμμα στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ, η στρατιωτική εκπαίδευση, ο εξοπλισμός, η κατασκευή του αγωγού Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν, και η απόφαση της Γεωργίας να ενισχύσει την παρουσία της στις δυνάμεις του συνασπισμού στο Ιράκ, που αποτελούν συχνά πηγή έντασης τις σχέσεις της Τιφλίδας με τη Μόσχα, έγιναν επί προεδρίας του φιλοδυτικού γεωργιανού προέδρου Σαακασβίλι.
Ο τελευταίος, γεννημένος στη Τιφλίδα το 1967, διαδέχθηκε το πρώτο πρόεδρο Σεβαρντνάτζε τον μόνο πολιτικό της Γεωργίας που παραιτήθηκε αναίμακτα από το αξίωμα του. Το 2001 δημιούργησε το κεντροαριστερό κόμμα UNM και το 2002 εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής της Γεωργίας. Στις βουλευτικές εκλογές που διενεργήθηκαν στις 2 Νοεμβρίου 2003 υπήρξαν καταγγελίες για νοθεία, που οδήγησαν στην «Επανάσταση των τριαντάφυλλων» στις 20-23 Νοεμβρίου 2003. Ο Πρόεδρος Σεβαρντνάτζε αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 23 Νοεμβρίου. Στις 4 Ιανουαρίου του 2004 ο Μιχαήλ Σαακασβίλι κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, με ποσοστό 96% των ψήφων, και έγινε ο νεότερος σε ηλικία ηγέτης στην Ευρώπη. Ορκίστηκε στις 25 Ιανουαρίου του 2004.
Ο Σαακασβίλι αποφοίτησε από τη Σχολή του Διεθνούς Δικαίου του Κρατικού Πανεπιστημίου του Κιέβου, το 1992 , πήρε υποτροφία από το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών και απέκτησε τίτλο Μάστερ στις Νομικές Επιστήμες από τη Νομική Σχολή της Κολούμπια το 1994. Τον επόμενο χρόνο απέκτησε δίπλωμα από το Διεθνές Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Στρασβούργο της Γαλλίας.
Επί Σαακασβίλι έγινε ο πόλεμος Γεωργίας – Νότιας Οσσετίας του 2008 – η οποία Οσσετία υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία. Η Γεωργία τέθηκε σε κατάσταση πολέμου για δεκαπέντε μέρες ενώ ανακάλεσε τη στρατιωτική δύναμη που είχε στείλει στο Ιράκ, (συνολικά 2.000 άνδρες). Την επόμενη μέρα οι μάχες γενικεύτηκαν, καθώς οι Ρώσοι εισήλθαν στην Αμπχαζία, ενώ ρωσικά βομβαρδιστικά επέδραμαν και κατέστρεψαν το λιμάνι του Πότι καθώς και στρατιωτικούς στόχους στην πόλη Γκόρι. Η Γεωργία ηττήθηκε στον σύντομο πόλεμο με την Ρωσία με αποτέλεσμα την οριστική ανεξαρτησία της Οσετίας, αλλά και της Αμπχαζίας. Στη Γεωργία μετέβη κοινή αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και του ΟΟΣΑ, προκειμένου να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της κρίσης.
Στις 5 Μαΐου του 2009 η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αποτροπή σχεδίου στρατιωτικού πραξικοπήματος, το οποίο αποκαλύφθηκε όταν ξέσπασε στάση στη στρατιωτική βάση Μουχροβάνι.
Η Γεωργία έστειλε τανκς στην εν λόγω βάση και κατηγόρησε τη Μόσχα ότι υποκινεί τη στάση, την παραμονή της διεξαγωγής των στρατιωτικών ασκήσεων της Γεωργίας με το ΝΑΤΟ.Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε δική της ανάμιξη στο πραξικόπημα. Ο Σαακασβίλι ανακοίνωσε ότι η κατάσταση είχε τεθεί υπό έλεγχο αλλά η γεωργιανή κοινή γνώμη τον κατηγόρησε για αυτό.
Ο Σαακασβίλι παρέμεινε πρόεδρος της Γεωργίας μέχρι το 2014. Στις 29 Μαΐου 2015 του δόθηκε η ουκρανική υπηκοότητα από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο και διορίστηκε κυβερνήτης της Οδησσού. (Ενδιαφέρουσα η σχέση του με Ουκρανία…)
Στις 13 Αυγούστου του 2014 καταδικάστηκε ερήμην στη Γεωργία για κατάχρηση δημοσίου πλούτου και αναζητείται από τις αρχές της χώρας.
Το 2021 καταδικάστηκε από την Ουκρανική δικαιοσύνη σε έξι χρόνια φυλάκιση για κατάχρηση εξουσίας ως κυβερνήτης της Οδησσού και κλείστηκε στις ουκρανικές φυλακές, όπου εκτίει την ποινή του.
Το φαινόμενο των λαϊκών κινητοποιήσεων
Από τις αρχές της ανεξαρτησίας από την πρώην Σοβιετική Ένωση μέχρι σήμερα παράλληλα με την πολιτική αναταραχή, τις διώξεις και τους πολέμους υπάρχουν στην περιοχή της Γεωργίας και των αποσχεισθισών περιοχών της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας κινητοποιήσεις των αντίστοιχων δυσαρεστημένων από τις φιλορωσικές ή φιλοδυτικές δυνάμεις. Οι επισκέψεις των αμερικάνων ιθυνόντων και εν ευθέτω χρόνω της υπουργού Εξωτερικών Κοντολίζα ΡάΙς καταδεικνύουν ομοιότητες με την προετοιμασία της ανόδου και της ισχυροποίησης των παρακρατικών – φασιστικών φιλοδυτικών δυνάμεων στην Ουκρανία, στο Μεϊντάν. Είναι σαφώς η ίδια μέθοδος.
Είναι ακόμα ξεκάθαρο ότι η Γεωργία κινείται από το 2004 μέχρι σήμερα για να γίνει πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ. Τον Αύγουστο του 2004, το Σχέδιο Δράσης Ατομικής Συνεργασίας της Γεωργίας υποβλήθηκε επίσημα στο ΝΑΤΟ. Στις 29 Οκτωβρίου 2004, το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο του ΝΑΤΟ ενέκρινε το Σχέδιο Δράσης Ατομικής Συνεργασίας (IPAP) της Γεωργίας και η Γεωργία προχώρησε στο δεύτερο στάδιο της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης. Το 2005, τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία για το διορισμό αξιωματικού συνδέσμου της Συνεργασίας για την Ειρήνη (PfP) μεταξύ Γεωργίας και ΝΑΤΟ, με την οποία ένας αξιωματικός-σύνδεσμος για τον Νότιο Καύκασο τοποθετήθηκε στη Γεωργία. Τμήματα των Γεωργιανών και των πολιτικών στη Γεωργία υποστηρίζουν αυτή την εποχή την κίνηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ακόμα , η Γεωργία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ στις 3 Μαρτίου 2022, λίγο μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
Η Αμπχαζία και η Νότια Οσσετία μόνιμα σημεία τριβής με Γεωργία
Τα καθεστώτα της Αμπχαζίας και Νότιας Οσετίας (αυτοανακηρυγμένη δημοκρατία μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της Γεωργίας) είναι κεντρικό θέμα της γεωργιανοαμπχαζιανής/οσετιανής σύγκρουσης και των σχέσεων Γεωργίας-Ρωσίας. Και οι δύο χώρες είναι αναγνωρισμένες από τη Ρωσία, τη Βενεζουέλα, τη Νικαράγουα, το Ναουρού και μέχρι πρότινος από τη Συρία. Αν και η Γεωργία δεν έχει έλεγχο στα εδάφη της περιοχής, η Γεωργιανή κυβέρνηση, ο ΟΗΕ και η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών του ΟΗΕ τις θεωρούν επικράτεια της Γεωργίας, με τη Γεωργία να διατηρεί μια επίσημη εξόριστη κυβέρνηση
Η αντίσταση στον εκδυτικισμό της Γεωργίας
Όμως, στη Γεωργία, έχει αναπτυχθεί το κίνημα/κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου (με άτυπο ηγέτη τον ολιγάρχη Μπιτζίνα Ιβανισβίλι ) που επιδιώκοντας να αποφύγει η Γεωργία -και όλη η περιοχή- την ανάμειξη στον πόλεμο Ουκρανίας- Ρωσίας (με τη μεριά της Ουκρανίας – Δύσης,) προσπαθεί να αντιπαρατεθεί σε αυτό το σχεδιασμό. Η γεωργιανή κυβέρνηση, τα τελευταία χρόνια, έχει υιοθετήσει μια ολοένα και πιο φιλορωσική στάση και είναι προφανώς πρόθυμη να λάβει υπόψη τα συμφέροντα του μεγαλύτερου γείτονά της, της Μόσχας. Η τελευταία, η οποία υποστηρίζει εδώ και καιρό τις δύο αυτοαποκαλούμενες αποσχισθείσες δημοκρατίες- δεν έχει ακόμη διατυπώσει μια συγκεκριμένη θέση πιθανώς λόγω διπλωματίας. Ομολογουμένως, δεν υπάρχουν ακόμη διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Τιφλίδας, αλλά οι οικονομικοί και ανθρωπιστικοί δεσμοί είναι ισχυροί. Οι απευθείας πτήσεις μεταξύ των δύο χωρών αποκαταστάθηκαν το 2023 και η Ρωσία απέσυρε τις απαιτήσεις βίζας για τους Γεωργιανούς τον Οκτώβριο. Εν τω μεταξύ, η Τιφλίδα αρνήθηκε να συμμετάσχει με τις δυτικές χώρες στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία και ως αποτέλεσμα έχει τεταμένες σχέσεις με το Κίεβο.
Η πρώτη σοβαρή απάντηση στις πρόσφατες πρωτοβουλίες της Γεωργίας προς τη Ρωσία ήταν μια δήλωση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στη Νέα Υόρκη στις 28 Σεπτεμβρίου. Ενώ ο Λαβρόφ ήταν γενικά θετικός, επανέλαβε λίγο πολύ τη θέση του Πούτιν το 2015. Η εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας είναι απόφαση του λαού της Γεωργίας, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας και ότι η Ρωσία θα δεχόταν “όποια απόφαση” κι αν λάβουν. Αντίθετα οι ΗΠΑ άσκησαν κυρώσεις σε φιλορώσους γεωργιανούς επιχειρηματίες και πολιτικούς.
Εμείς εδώ, δεν ξέρουμε σε τι βαθμό η κυβέρνηση στηρίζεται σε λαϊκές δυνάμεις μιας και τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία το μόνο που αναφέρουν είναι τα αυξημένα μέτρα καταστολής και περιορισμού της έκφρασης των πολιτών που διαδηλώνουν. Αν οι λαϊκές δυνάμεις έχουν επίγνωση της δυστυχίας που τους περιμένει αν υποκύψουν στις σειρήνες της Δύσης. Αν έχουν υπόψη τους το κίνημα στο Μαϊντάν…
Πηγές : Le Monde International/fr, ελληνικός διαδικτυακός τύπος.
